‘Euthanasie wordt “dood op bestelling” – al dan
niet onder impuls van dominerende maatschappelijke opvattingen en
financieel-economische factoren’. Dat schrijft advocaat Fernand Keuleneer
vandaag in een opiniestuk op deredactie.be. We zitten in de discussie over de
uitbreiding van de euthanasiewet van 2002 in de fase van het irrationele en de
overdrijving, twee geliefkoosde wapens van wie geen zinvolle argumenten meer
vindt en dan maar overschakelt naar de grove middelen. Klinkt het niet, dan
botst het maar.
Om de auteur van dat stuk even te situeren: Fernand Keuleneer
was de advocaat van kardinaal Danneels ten tijde van Operatie Kelk, was
plaatsvervangend lid van de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie
van 2002 tot 2012, ijvert al jaren voor de inperking van de bestaande
euthanasiewet (in die hoedanigheid was hij o.m. een gewaardeerd spreker op een
studiedag van Opus Dei) en was mede-oprichter van het conservatieve maandblad Nucleus, dat werd uitgegeven van 1990
tot januari 2010. De lijst medewerkers van Nucleus
door de jaren heen leest – met uitzondering van Guy Verhofstadt en Paul De
Grauwe – als een Who’s who? van
ethisch-conservatief Vlaanderen.
***
Wat Keuleneer schrijft, is ook wat CD&V en Vlaams Belang
denken en zeggen. Het zijn de enige Vlaamse partijen die tégen het uitbreiden van de euthanasiewet
zijn. In het voorstel van sociaal-democraten en liberalen dat op tafel ligt,
wordt voorzien dat ook wilsbekwame minderjarigen fysiek en psychisch lijden
kunnen inroepen (nu ligt de leeftijdsgrens op 18 jaar), dat de wilsverklaring,
waarin mensen aangeven dat ze euthanasie willen wanneer ze in een onomkeerbare
coma belanden, onbeperkt geldig blijft, tenzij ze zelf een einddatum vastleggen
(nu moet die wilsverklaring om de vijf jaar hernieuwd worden), dat artsen
binnen de zeven dagen moeten beslissen of ze willen ingaan op het
euthanasieverzoek (nu heeft de arts enkel informatieplicht) en dat alleen
artsen nog gewetensbezwaren mogen inroepen (nu mogen ook zorginstellingen dat
doen, waardoor euthanasie in de meeste katholieke ziekenhuizen onbespreekbaar
blijft, ook al zou een patiënt dat wensen).
Als regeringspartij probeert de CD&V, samen met de
Franstalige CDH, obstructie te plegen en de partners in de federale regering op
het hart te drukken dat een wisselmeerderheid de regering-Di Rupo I geen goed zou doen.
Vanuit de oppositie is Vlaams Belang de enige partij die mee stapt in de
christelijke denkrichting: Groen en N-VA zijn bereid om stemmen te leveren voor
een wisselmeerderheid.
En dus worden alle registers open getrokken. Het
register-Keuleneer heeft het bijvoorbeeld over ‘zelfmoord’,
‘dood-op-verzoeklobby’, ‘levensplicht’ en ‘verplichting tot euthanasie’. Het
klinkt allemaal gewichtig, maar het slaat in wezen nergens op. Toch neemt een aantal christen-democratische politici dit discours klakkeloos over. Dit is niet de
taal van rationele vertegenwoordigers van de wetgevende macht, maar van
emotionele religieuze fanatici. Dit is het bewijs dat Kerk en Staat voor
sommigen de facto niet gescheiden
zijn. Dit toont aan dat Rome voor een aantal verkozenen des volks meer invloed
heeft dan Brussel. Op zich hoeft dat niet eens een probleem te zijn, maar zeg
het dan gewoon. En hou op met deze chantage-praktijken!
***
Euthanasie komt van eu
thanatos, wat zoveel betekent als ‘goede dood’. Het is een recht, geen
plicht. Het gaat uit van een persoonlijke overtuiging, het wordt niet opgelegd.
Zelf ben ik al van 1994 lid van de vzw Recht op Waardig Sterven, lang vóór de
euthanasiewet, een principiële en persoonlijke keuze die ik maakte op mijn
vijfendertigste. Negentien jaar later ben ik nog altijd kerngezond, maar ik
koester mijn wilsverklaring, waarin ik voor mezelf de zekerheid heb ingebouwd
dat er een uitgang is, wanneer ik fysiek en/of psychisch niet meer in staat ben
een waardig leven te leiden.
Ik vind dat een comfortabele situatie. Maar ik heb ook
respect voor wie, vanuit een religieuze of filosofische overtuiging, vindt dat
de mens géén zelfbeschikkingsrecht heeft en dat ondraaglijk lijden bij het
leven hoort. Ik begrijp dat niet, maar wie ben ik om die mensen terecht te
wijzen? Het is hún leven: als ik geloof in zelfbeschikkingsrecht, dan moet ik
consequent zijn en andersdenkenden voor zichzelf laten uitmaken welke grote
levenskeuzes ze maken. Alleen: omgekeerd geldt dat respect niet, of toch
alleszins veel te weinig.
***
De hele discussie rond euthanasie – en bij uitbreiding
andere ethische kwesties – is uitzichtloos, omdat de twee uiterste standpunten
onmogelijk kunnen verzoend worden: het recht op zelfbeschikking en de plicht om
te leven zullen altijd diametraal tegenover elkaar blijven staan. Daarom zou
het goed én democratisch verantwoord zijn dat politici vanaf nu het principe
aanvaarden dat wetsvoorstellen over ethische kwesties sowieso behandeld en
gestemd worden, of dat nu meerderheid-versus-oppositie gebeurt, zoals
gebruikelijk, of met een wisselmeerderheid. Als ze dat niet doen, zal één
strekking altijd de democratische werking kunnen blokkeren.
Ik hoop dat de indieners van de huidige wetsvoorstellen om
de euthanasiewet uit te breiden zich voor één keer niet laten leiden door het
per se overeind willen houden van een meerderheid, valse argumenten en platte
chantage. Net zoals abortus, euthanasie en homohuwelijk voordien werden
gelegaliseerd (het eerste met een wisselmeerderheid tegen de wil van de CVP in, de twee andere tijdens de paars-groene regering-Verhofstadt I), verdient deze aangepaste euthanasiewet een serene en rationele behandeling,
waarbij onze volksvertegenwoordigers voor ogen moeten houden dat een
meerderheid van de bevolking nu eenmaal heeft gekozen voor partijen en politici die deze
ethische kwesties verdedigen, en niet voor een ’toevallige’
meerderheid waarin ook twee partijen zitten die hun minderheidsstandpunt willen
opdringen.
Misschien moeten CD&V en CDH zich maar Boudewijn-gewijs
voor één dag ’tijdelijk in de
onmogelijkheid om te regeren’ verklaren, om hun achterban en allerlei katholieke
drukkingsgroepen te sussen. Ondertussen kan de democratie dan zegevieren.
