‘We hebben de eerste foto’s van Kim De Gelder!’ (alle media)
‘We don’t care!’ (alle mensen met een IQ van meer dan twee
cijfers)
Het Kwaad, dat we vooral kenden van foto’s van vlak na de
gruwelijke doortocht in de Dendermondse crêche Fabeltjesland van begin 2009 en
van een aantal passages in gerechtsgebouwen in de jaren daarna, kan nu volop
bewonderd worden op alle nieuwssites, van de populaire tot de kwaliteitspers,
van links tot rechts, van dagelijkse media tot wekelijkse verschijningen.
En dat zullen we ook geweten hebben, want allemaal – zonder
uitzondering – lieten ze prompt via Twitter weten dat ze een foto van De Dader
hadden. Psychologen zullen morgen van jetje kunnen geven in kaderstukjes en
opiniebijdragen: iemand zal zeggen dat die neergelaten mondhoeken wijzen op een
psychotisch karakter, een ander zal stipuleren dat die glazige blik erop duidt
dat hij niet helder kan denken (ik verzin maar wat, want ik heb de foto’s zelf bewust niet bekeken).
Er was overigens nog een theaterstukje aan voorafgegaan,
want De Gelder had aanvankelijk wel, daarna weer niet en uiteindelijk toch weer
wel toestemming gegeven om beeldopnamen te maken in de rechtszaal. De tekenaars
blijven intussen verweesd achter, als Het Monster zich geroepen voelt om zijn
ware gelaat te tonen. Dan roepen alle eindredacteuren: allen daarheen, breng
ons zijn hoofd op een digitale plaat! Cameraploegen, fotografen, dagjeskiekers
wringen zich in bochten om toch maar de beste plaats te bemachtigen. Klik! (x
1.000)
Straks gaan er ongetwijfeld nog een paar media schrijven dat
De Gelder zoveel aandacht niet verdient, in opiniestukken die halfweg of
achteraan de krant zullen staan, terwijl de bewuste foto prominent op de voorpagina
prijkt, aangevuld met nog wat alternatieve shots binnenin. Want zo hypocriet
wordt het spel gespeeld: sensatiezucht haalt het in de pers altijd van oprechte
verontwaardiging en maatschappelijke relevantie.
Ik hoef de foto’s van De Gelder niet te zien om te weten
hoe hij eruit ziet en vooral niet om te beseffen dat het wel degelijk díe
24-jarige jongeman is die vier jaar geleden het ondenkbare denkbaar deed
worden. Waarom hebben we daarvoor zijn exacte gelaatsuitdrukking nodig? Maakt
dat zijn daden minder erg? Of juist erger? Kunnen we het zo beter begrijpen? Is
dit een onderdeel van ons collectieve verwerkingsproces? Ik dacht het niet. Het
is pure honger naar het sensationele, datgene wat ons dagelijkse saaie leven op
één of andere manier kleur geeft, hoe negatief en onwezenlijk het onderwerp van onze overdreven aandacht verder ook
moge zijn. Reality TV, maar dan écht in het echt.
Op Twitter, sowieso al een medium van snelle, vluchtige en
ongeremde meningen, gaan al een paar weken stemmen op om die De Gelder eventjes
over te leveren aan de volkswoede. Mensen die op een doordeweekse dag tegen de
doodstraf zijn, wensen hem zijn persoonlijke confrontatie toe met bottinekes
in een veel te kleine cel of een lynchpartij op het dorpsplein. Terwijl je net
nu vertrouwen moet hebben in die volksjury. Of De Gelder uiteindelijk achter
tralies belandt of in een gesloten instelling, maakt dan op zich niet zoveel uit:
zolang hij maar voor eeuwig en een dag van de samenleving wordt afgezonderd.
***
Vanochtend waren er ook ellenlange files op en om de
Brusselse Ring, omwille van een paar verkeersongevallen. Doffe ellende, als je
op dat moment ergens moet zijn. Nog ellendiger zijn de kijkfiles, die ontstaan
omdat veel te nieuwsgierige chauffeurs alleen maar aandacht hebben voor wat er
in het tegenoverliggende rijvak is gebeurd. Ook dat is sensatiezucht.
Voyeurisme van het ergste soort en sterk vergelijkbaar met het kijken naar de
eerste foto’s van Kim De Gelder.
Het beantwoordt aan onze allerlaagste instincten om genoegen
te scheppen in het aanschouwen van de miserie van een ander. Dan kunnen we ons
tenminste toch heel even voorhouden dat we ’t zelf nog zo slecht niet hebben.
Net zoals we bij het gluren naar De Gelder de bedenking kunnen maken dat we
gelukkig niet die dag op die plek in die stad waren. Vals comfort, heet dat.
