Ik weet
niet hoe uw dag begon (heerlijk ontbijt, snelle hap, lekker lang bezoek aan het
toilet, een vluggertje, ochtendgebed, …?), maar de mijne begon met het lezen
van een stevig opiniestuk van Luc Blyaert, de gewezen hoofdredacteur van het
technologietijdschrift Data News, die
een dik jaar geleden deed wat iedereen in de sector ooit wel eens zou willen
doen, maar niet durft: ontslag nemen uit protest tegen nakende besparingen en
naakte ontslagen.

Genaamde
Blyaert had in het vakblad De Journalist
onlinejournalisten ‘klikhoeren’ genoemd, kreeg daar heel wat kritiek op van
collega’s en zette zijn visie nu uitgebreider op ‘papier’. “Tja, wat waren
het dan wel, die twintig desktopjournalisten die nooit een scoop halen, die
nooit buiten komen tenzij om naar huis te keren, die tekstjes kopiëren, knippen
en plakken, die moeten zorgen voor kliks op de website en een schouderklopje
krijgen als ‘hun’ stuk duizenden kliks haalt?”, schrijft hij. Een
‘beschutte werkplaats’ noemt hij het netjes van de ‘serieuze’ redactie
gescheiden werkgedeelte van de onlinejournalisten. Treffend beeld.

Vervolgens
betreurt Blyaert het dat websitejournalistiek veelbelovend begon, maar algauw
werd ondergedompeld in een wereld van reclamebanners, zoveel mogelijk kliks
halen op zo kort mogelijke tijd (dus: vergeet checken en dubbelchecken!) en
gebrek aan werkingsbudgetten. Pleur het er maar op, is het uitgangspunt, als
het fout is halen we het er achteraf wel weer af. Maar Luc Blyaert gelooft toch
in de digitale toekomst van de journalistiek. Meer nog: “Geef het nog een
jaar of twee en kranten verschijnen enkel nog tijdens het weekend op
papier”. Is zijn vlijmscherpe kritiek op de huidige manier van werken in
mijn ogen volkomen terecht (hij is zelfs nog braaf, vind ik), dan volg ik ‘m
niet meer als hij — als zoveelste doemdenker — het einde van de print
voorspelt. “Print is dood over vier, vijf jaar, wie weet zelfs nog
vroeger.” Zoals de bioscopen zouden sluiten toen de televisie er kwam? Zoals
zelfbenoemde deskundigen twintig jaar geleden al het einde van de print
vooropstelden?

Blyaert is
nochtans optimistisch over de toekomst. “De strijd voor de oogbal wordt
groter dan ooit, maar dat zal met sterke content zijn, met sterke
journalistiek, vooral digitale journalistiek met integratie van video,
infografieken, sterke foto’s en kennis, veel kennis. En die kennis doe je op,
niet alleen met het lezen, maar ook en vooral met het praten met en luisteren
naar mensen. Dat wordt de toekomst van de media.”

***

Ik help het
Luc Blyaert hopen. Journalistiek is niet dood, maar ze ziet er wel een beetje
uit als een opgewarmd lijk. Laten we oneerbiedig stellen: David Bowie in de
clip van Lazarus. Sterfbedscène.
Laatste stuiptrekkingen, hopend op een deus ex machina, iets happy dat geen end is. Zou het kunnen?

Lees de
artikels die je vindt onder de noemer ‘de vloek van Ramsey’ en je zou geneigd
zijn te denken dat het niet meer goed komt met de sector van de professionele nieuwsverspreiders. U kent die
vloek niet? Aaron Ramsey is een begenadigde aanvallende middenvelder van
Arsenal, de huidige koploper in de Premier League. Een paar jaar geleden had
iemand uitgevogeld dat er na een doelpunt van Ramsey altijd een bekende figuur
stierf. Ramsey scoort op 1 mei 2011, de dag nadien wordt Osama Bin Laden
neergeknald. Ramsey scoort op 2 oktober 2011, drie dagen later overlijdt Steve
Jobs. Ramsey scoort op 19 oktober 2011, nauwelijks 24 uur later is de Libische
dictator Muamar Gadaffi wijlen. Enzovoort, enzoverder (Whitney Houston, Paul
Walker, Robin Williams). In 2015 had Ramsey het wat moeilijker en scoorde hij
minder, wat tot een luide zucht van verlichting leidde in de wereld van de
BNND’s, de Bekende Nog Niet Doden.

Maar kijk:
Aaron Ramsey is weer zeer productief begin dit jaar. Doelpunt op 9 januari, een
dag later betreuren we het overlijden van David Bowie. Doelpunt op 13 januari,
met als gevolg dat Alan Rickman sterft de 14de. We vergeten dan even dat Bowie
en Rickman terminale kankerpatiënten waren, dat zou toch enigszins de leespret
doden. Hou de komende dagen het celebrity-nieuws
in het oog, want Arsenal speelt zondagnamiddag om 17u15 onze tijd in en tegen
Stoke. Ramsey is in topvorm, je weet maar nooit. Tenzij men hem precies op dát
veld weer met een beenbreuk moet afvoeren, zoals in februari 2010. De vloek van
Shawcross, als het ware, al lees je daar minder over.

Wat mij
ergert: er is dus iemand die tijd te veel had en dat allemaal is beginnen
uitpluizen. Dat heeft geleid tot een ‘journalistiek’ orgasme en een artikel dat
massaal werd gedeeld, overgenomen, geherinterpreteerd. En na de twee
doelpunten/sterfgevallen van deze week wordt ‘de vloek van Ramsey’ door zowat
alle media opnieuw opgerakeld. Niet dat er een gebrek is aan écht nieuws —
dankzij de schavuiten van IS en Al Qaeda blijven de komkommers nog even in de
serre —, maar in tijden van Gouden Pumps en andere ongein krijgt het lichtere
werk voorrang op diepgravende journalistiek. Dat er elke week wel ergens op
deze aardkloot een bekend iemand het loodje legt en dat je dus die vloek tot in
den treure kunt opvoeren is een detail. Niet vervelend doen, jongen, lekker
meespelen!

***

Hierbij
lanceer ik ‘de vloek van Van Laeken’. Ik schreef er eerder op deze plek al
over, maar ik herhaal het in deze tijden van hapklare pseudonieuwsbrokken met
enig sardonisch genoegen: als ik mij op een onderwerp stort, komt er geheid
drama van. Voorjaar 1980 schreef ik als student aan het RITS een werkje over
Alfred Hitchcock. Kort daarna overleed de Britse regisseur. Najaar 1980 maakte
ik met twee collega-studenten een animatiefilmpje op A Day In The Life van The Beatles. Op 8 december van dat jaar werd
John Lennon vermoord. In 1982 pleegde ik een thesis over de krant De Morgen, die prompt zware financiële
problemen kreeg en ternauwernood overleefde. En er zijn ongetwijfeld nog
voorbeelden terug te vinden, maar daar wil ik nu geen moeite voor doen, ik pas
me een beetje aan de mentaliteit van de ‘klikhoeren’ aan: een vluggertje, meer
bent u niet waard. En vooral: blijven klikken!

Ik heb deze
week in mijn blogposts en columns onder anderen Bart De Wever, Jan Jambon,
Steven Vandeput, Johan Van Overtveldt, Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, Diego
Maradona, Pelé en Johan Cruijff vernoemd, en bereidde tv-interviews met Serge
Simonart, Karl Ove Knausgård
en Saskia De Coster voor.
Hou het nieuws maar in het oog!