Maandans

Goed.

Goede.

Daar staat die ‘Eu’ hierboven voor. Niet voor Europese Unie, al mag dat in theorie en in principe voor mij wel onder ‘goed’ gecatalogeerd worden, in de praktijk wringt het soms een beetje.

Eu, dus.

Eureka. Europa. Euro. Euforie. Eustachiusbuis. Eucalyptus. Eutrofie. Eufemistisch. Eurovisiesongfestival. Euthanasie. Zjoske Vermeulen. Raymond en Jan Ceulemans.

Toch wijst niet elke eu op ‘het goede’. Ik denk aan eucharistieviering, of Fernand Keuleneer, die je gerust in één adem mag noemen. Ook euthanasieproces valt niet onder het goede, want wie er ook ‘wint’, er zijn alleen maar verliezers. Tine Nys, die postuum gereduceerd wordt tot een vrouw zonder duidelijke wil. De zussen Nys, die afgeschilderd worden als afwezige, empathieloze familieleden van een vrouw met levensproblemen. De advocaten, die alle registers opentrekken om de tegenpartij verdacht te maken, te kleineren, te ontmenselijken. De samenleving, die de gevolgen zal dragen van verdachtmakingen heen en weer.

Als er al winnaars zullen zijn, zijn het de tegenstanders van euthanasie. Zij die vinden dat zelfbeschikkingsrecht niet zou mogen bestaan. Die vinden dat ons leven in handen van een wezen ligt van wie het bestaan nooit bewezen werd, een bovenaardse kracht. Die vinden dat mensen hun lot moeten ondergaan en die zo hypocriet zijn om zelfmoord als enige uitweg open te laten, dan kan je achteraf de aflijvige nog eens bekritiseren. ‘Wat doen ze hun nabestaanden toch aan!?’

Dat stoorde me deze week ook: dat onder bijna elk artikel over het euthanasieproces een verwijzing stond naar de Zelfmoordlijn. Begrijpelijk, omdat de vrouw rond wie alles draait, verschillende zelfmoordpogingen achter de rug had en die — mocht de uitweg euthanasie afgesloten geweest zijn — meer dan waarschijnlijk opnieuw zou gepoogd hebben haar leven te beëindigen. Onbegrijpelijk, omdat euthanasie zo opnieuw gereduceerd wordt tot de keuze ‘Doe ik het zelf of laat ik het doen?’ Euthanasie is de perfecte illustratie van baas zijn over je eigen leven, zoals abortus dat ook is, of het homohuwelijk. Er zijn restricties, wat goed is. Er zijn aan de ene kant mensen die die restricties willen uitbreiden en aan de andere kant mensen die een aantal van die restricties willen afschaffen. Dat is het maatschappelijke debat, dat op zich waardevol is. Maar het is ook een debat dat we al gevoerd hebben: euthanasie bestaat, als je aan de wettelijke voorziene voorwaarden voldoet. De enige zinvolle discussie zou moeten zijn: moet je die wet verfijnen en/of uitbreiden? Niet: moeten we de wet reduceren of afschaffen?

‘De vrouw rond wie alles draait’, schreef ik in de vorige paragraaf, maar eigenlijk draait dit proces niet om Tine Nys. Zij is het postume hoofdpersonage van een film met een walgelijk scenario, waarop met name de katholieke kerk zich wil profileren. Het is heus geen toeval dat de zussen worden begeleid door advocaten die eerder ten dienste stonden van de Kerk, om seksueel misbruik te minimaliseren of in de doofpot te stoppen (Operatie Kelk), of om heel specifiek Roger Vangheluwe te verdedigen.

(Terloops 1: zelfs de zwaarste misdadiger heeft recht op een adequate verdediging, maar moet zo’n advocaat dan ook procedurefouten gebruiken of mee aan de kant van de leugen gaan staan? Dat je probeert de straf voor een crimineel zo laag mogelijk te houden is nog iets anders dan pogen hem vrijuit te laten gaan. Blijkbaar heeft niet iedereen daar een gewetensprobleem mee.)

(Terloops 2: Keuleneer, Van Cauter, Van Steenbrugge, Mussche, Vermassen. De advocaten in dit proces komen weer uit de Who’s who? van de Vlaamse advocatuur. Waar zitten Mary, Rieder, Luyckx, Damen, Lahlali en de Soudi’s? Je zou er een voetbalelftal mee kunnen samenstellen, met de zogeheten topadvocaten, ware het niet dat er net als bij mijn geliefde Beerschot een onevenwicht in de ploeg zou zitten. Keuleneer als rechtsback, dat zou nog wel lukken, maar niemand in doel of centraal achterin en iedereen wil in de spits, want daar kan je scoren.)

Op Twitter is Fernand Keuleneer soms de held van links, omdat hij ingaat tegen Theo Franckens haatdragende opmerkingen, maar diezelfde Keuleneer blijft natuurlijk wel een reactionair man die liefst de klok zou terugdraaien naar eind jaren 80, toen er van abortus en euthanasie alleen nog in de geschriften van slimme mensen als Etienne Vermeersch en Hugo Van Den Enden sprake was. Het mocht nog niet. Dat vond de kerk wel oké. Dat de mens dertig jaar later meer te zeggen heeft over zijn eigen leven dan toen, vindt de kerk niet oké. Daar draait dit hele proces om.

Eu thanatos.

De goede dood.

Er zijn mensen die u dit gunnen en mensen die u dit misgunnen, gesteld dat u fysiek of psychisch niet meer in staat zou zijn om volwaardig te leven. Zelfs als op het eind van dit proces blijkt dat de vervolgde artsen en psychiater correct hebben gehandeld, zullen zij niet meer in staat zijn om hun carrière zonder zorgen voort te zetten. De verdachtmakingen zijn er en zelfs als die juridisch gewist worden, zullen ze blijven bestaan. Eén-nul voor de juridische vertegenwoordigers van de familie-Nys én van de kerk.

Elke arts die straks weigert in te gaan op een vraag om euthanasie vanwege de vrees voor een mediageniek proces, is winst voor de tegenstanders van euthanasie. Elke individuele mens in nood moet straks nog iets meer lijden en nog iets duidelijker aantonen wat hem of haar scheelt. Die moet dan maar in het kanaal springen of een dik touw om een balk hangen, als u mij dit cynisme even vergeeft.

In hypocrisie zit geen ‘eu’.

Alvorens u teleurgesteld weg klikt omdat het weer eens over voetbal gaat — die sjoemelende, overbetaalde, seksistische en maatschappijvreemde sujetten, weet u wel! —, een poging om u bij de les te houden. Heeft u al ooit gehoord van de film Vincent, François, Paul… et les autres? Het is een nogal donkere Franse prent van cineast Claude Sautet uit 1974, met in de hoofdrollen het kransje Yves Montand, Michel Piccoli, Serge Reggiani en Gérard Depardieu, die laatste een jong, aanstormend, slank talent van vijfentwintig. De plot draait rond een stel goed boerende heren die in het gezelschap van hun echtgenotes weekends doorbrengen in een plattelandsvilla, waarbij de vrouwen in de koetjes-en-kalfjeskamer worden gedropt en de heren de serieuze dingen des levens bespreken. Hun eigen problemen, bijvoorbeeld, en dat blijken er nogal wat te zijn. Een praatfilm, quoi, de kunst van het converseren moet je die Fransen niet leren. Maar ook een film die poogt dwars door de schone schijn heen te prikken, daar waar de echte tranches de vie te vinden zijn.

(Ziet u wel, zo interessant kan voetbal zijn. Als in een film. Doet u een poging om verder te lezen?)

Vincent etcetera bezorgde me de inspiratie voor de titel boven dit stukje, maar het scenario lijkt — mits wat fantasie — op wat er zich heden ten dage in Anderlecht afspeelt. Niet de gemeente, de voetbalclub. Afgelopen week werd er daar alweer een paleisrevolutie aangekondigd. Eigenaar-voorzitter Marc Coucke heeft de club nauwelijks twee jaar in handen. In die tijd heeft hij oude getrouwen geschoffeerd, bij het groot huisvuil gezet, beschuldigd van malversaties waardoor er nu aanhoudend lijken uit kasten vallen, hervormingen doorgevoerd en die hervormingen vervolgens weer hervormd. Dat kan, als je de enige baas bent. In dictaturen kan het snel gaan. Daarom niet goed, wel snel. Een paar maanden geleden werd speler-manager Vincent Kompany al officieus gedegradeerd door het in huis halen van Frank Vercauteren als hoofdtrainer. Nu is het de beurt aan Michael Verschueren om zonder dat het in zoveel woorden wordt gezegd een toontje lager te zingen. Hij is geen lid meer van de raad van bestuur en moet rapporteren aan de nieuwe CEO. Demotie is zeer zichtbaar, ook al probeer je het te ontkennen of minimaliseren.

Die CEO heet Karel Van Eetvelt en heeft een verleden bij Unizo en een voorlopig heden bij Febelfin. Man van de actie en de parler vrai. Hij zal gevoed worden door extern adviseur — tevens deeltijds spelersmakelaar en mediamogol — Wouter Vandenhaute. In de raad van bestuur zetelen wielermanager Patrick Lefevere en burgemeester Philippe Close. Die eerste heeft ervaring met het managen van teams, de tweede zou weleens van pas kunnen komen als er moet gelobbyd worden voor een nieuw stadion.

(U bent nog altijd mee, ook al houdt u niet van voetbal? Misschien zegt u wel: wat heeft dit met voetbal te maken? Inderdaad, dat is dé vraag. Zelfs de allerlaatste believers van ‘Trust the process’ beginnen zich dat ongetwijfeld af te vragen.)

Een bedrijf dat om de zes maanden grondig hervormt, is een bedrijf dat slecht draait. Laten we daar, enigszins kort door de bocht maar toch niet ver van de unieke waarheid verwijderd, van uitgaan. Hervormen doe je niet voor je plezier. (Sommige managers zullen dit tegenspreken, psycho- en sociopaten kom je nu eenmaal in alle milieus tegen, ook in deftige cercles.) Wat bij Anderlecht gebeurd is de voorbije dagen en weken, kom je wel vaker tegen in bedrijven in moeilijkheden: ‘we’ weten het niet meer. Huur een handvol consultants in, die zullen ons helpen. (Kost zakken vol geld zonder enige garantie.) Zet wat mensen aan de deur. (Ervaring en competentie weg.) Probeer de perceptie te keren. (Lukt nooit, zeker niet in een gemediatiseerde omgeving als het voetbal.)

Dit is een schoolvoorbeeld van hoe het eraan toe gaat in een ‘old boys network’. Ons kent ons. Marc kent Patrick van hun gezamenlijke tijd in het wielrennen en Wouter als ambitieuze ideeënman in diezelfde sport, mét toegang tot sommige media, Wouter is bevriend met Patrick en gaat geregeld fietsen met Karel, Karel draagt om de veertien dagen een paars-witte sjaal, en Philippe, ja, die kent ook veel mensen. Kennen ze iets van voetbal? Nog belangrijker: kennen ze iets van het runnen van een voetbalclub?

Een stevig verleden in de voetbalwereld en basiskennis van boekhouding, management en langetermijnplanning strekken tot aanbeveling, wil je kans maken dat je club succes heeft. Elk voetbalmilieu verdient zijn Cruijff. Slimme mensen met een hart voor de club, goeie ideeën, connecties en een sportieve visie. Niet dat dat een garantie is, overigens. Herinner u Club Brugge van vijftien jaar geleden: voormalig bondsvoorzitter D’Hooghe haalde Jan Ceulemans, Franky Van der Elst en Marc Degryse in huis, drie Brugse iconen. Het kon niet meer misgaan. Het ging grondig mis. Herinner u, iets minder lang geleden, dat Club gewezen Jan Breydelsterren aanstelde als liniecoaches en verantwoordelijken voor de scouting in hun geboortelanden. Een flop, laten we het zo samenvatten.

Voetbalkennis en clubliefde samenbrengen klinkt goed op papier, maar is geen garantie op succes. Toch is het veel meer aangewezen dan die kennis proberen te halen in het wielermilieu. Het zijn onze populairste sporten, iedereen heeft er een mening over en wie voor de ene is, is tegen de andere, maar daar houdt de gelijkenis op. Wielrennen is een individuele sport die beoefend wordt in ploegen. Voetbal is een teamsport met individuele uitschieters. Voetbal krijgt nog meer media-aandacht. Voetbal is nog veel meer een western: de goeden rijden op de witte paarden, de slechten op de zwarte, er is nauwelijks een tussenweg. Voetbal is nog meer emotie dan koers.

Het profvoetbal zou een nuchtere, zakelijke aanpak kunnen gebruiken. Wat Marc Coucke nu al zeven jaar doet, is het tegenovergestelde. In Oostende diende hij financiële doping toe en zette hij na de match de polonaise in, in Anderlecht mag hij dat niet meer (Financial Fair Play, nietwaar, en die polonaise past niet bij de Brusselse grandeur). Wat stel je nog voor in dat wereldje, als je niet eens meer mag valsspelen? Dus poogt Coucke dat te camoufleren door geregeld de organisatie door elkaar te schudden, waardoor het Peterprincipe helemaal opspeelt. De enige die dat niet inziet, is de man die zichzelf bevorderd heeft tot het niveau waarop zijn onbekwaamheid zichtbaar wordt.

Zo is die goeiige Karel Van Eetvelt nu al voor de tweede opeenvolgende week aanwezig op deze blog. Eerst met een nieuwe politieke beweging, nu met een andere beweging. Tiens, waren ze bij paars-wit niet dringend op zoek naar een beweeglijke, vlot scorende spits?

(Deze bijdrage verscheen in lichtjes geredigeerde vorm in De Standaard van maandag 13 januari als ‘De bankzitter’).

Laurens Sweeck is de nieuwe Belgische kampioen veldrijden. Dankzij een slimme ploegtactiek raakte hij voorop en kon hij zijn voorsprong stelselmatig uitbouwen. Eli Iserbyt en uittredend kampioen Toon Aerts eindigden op de ereplaatsen. Bij de vrouwen behaalde Sanne Cant haar elfde titel op een rij.

Een WK zonder Mathieu van der Poel, zo werd het Belgisch kampioenschap veldrijden bij de elite vooraf genoemd. Dat heeft alles te maken met de manier waarop Van der Poel deze sporttak domineert, maar ook met de sterkte in de breedte van de Belgische crosswereld. Binnenkort staan er weer een stuk of vijf landgenoten in de top 10 van het WK. Een accuratere omschrijving ware nochtans geweest: een WK zonder winnaar. Want wie zal er over drie weken de Kempense Nederlander kunnen verslaan?

Het mooie van het ontbreken van veelvraat Van der Poel – 20 op 21 crossen gewonnen, waaronder het Nederlands kampioenschap van gisteren – is dat de koers onvoorspelbaar wordt. Het ging tussen een kransje favorieten. Bij de sterkst vertegenwoordigde ploeg, Pauwels Sauzen-Bingoal, was er recent een akkefietje, omdat hun renners vooral voor zichzelf reden en bijgevolg ook tégen elkaar. Deze keer pakte de mayonaise wel bij Pauwels. Aan het eind van de tweede ronde reden ze prompt met drie op kop. Laurens Sweeck demarreerde, Michael Vanthourenhout en Eli Iserbyt lieten het gat vallen, het BK zat er dan al op. Sweeck bouwde maximaal een kleine minuut voorsprong op, daar bleef na de laatste (feest)ronde met de nodige high fives net iets meer dan dertig seconden van over op ploegmaat Iserbyt en Toon Aerts.

Dat het toch geen vervelend kampioenschap werd, was te danken aan de vele positiewisselingen achter Sweeck. Op de ereplaatsen zag je voortdurend andere renners naar voor schuiven. Voor elke morzel grond werd gestreden. Ook de alweer puike beeldvoering van Sporza maakte dat het nooit een vervelend spektakel werd.

Vierklapper

Geen eerste tricolore bekroning bij de elite dus voor Eli Iserbyt, tweevoudig wereldkampioen bij de beloften. Geen nieuwe titel voor uittredend kampioen Toon Aerts, ondanks een vliegende start. Aerts ondervond de voorbije weken hinder van pijnlijke ribben na een val in de cross van Namen, al namen zijn tegenstanders die fysieke problemen met een korrel zout. Geen unieke dubbelslag weg-veld in één jaar voor Tim Merlier. En evenmin een onverwachte zege op halve kracht voor Wout Van Aert, die nog maar een handvol koersen in de benen heeft en die op één stevige tussenspurt na aangewezen was op aanklampen. Dat is geen schande. Van Aert moet er over zeven weken staan, als het klassieke wegseizoen begint met Omloop Het Nieuwsblad. Zaterdag 29 februari zal in zijn agenda met rood omcirkeld zijn.

Op de erelijst van Laurens Sweeck staan nu titels bij de nieuwelingen, de junioren, de beloften (twee keer) en de elite. Een nooit geziene vierklapper voor iemand die allesbehalve een veelwinnaar is. Het BK was nog maar zijn veertiende profzege in zeven seizoenen, waarin hij twee keer brons behaalde op een EK en twee keer zilver en één keer brons op een BK. Dit was zonder enige twijfel de mooiste overwinning uit de carrière van de zesentwintigjarige Brabander. In Antwerpen vond hij heel wat elementen terug van zijn lievelingsparcours, Koksijde. Sweeck is een zandmannetje. Die floreren op het strand.

Waar was het veld?

Als je aan veldrijden denkt, komt niet onmiddellijk de stad Antwerpen voor ogen, zelfs niet Linkeroever met zijn vele open vlakten. Nochtans biedt het ‘strand van Sint-Anneke’ alle ingrediënten die je nodig hebt voor een selectieve cross: zand, scherpe hellingen, verraderlijk schuin aflopende wegeltjes, natuurlijke hindernissen à volonté. Toch vonden de organisatoren het nodig om daar enkele tijdelijke bruggen aan toe te voegen en een ponton op de Schelde. Daardoor kreeg dit kampioenschap iets kunstmatigs. Jammer.

Jammer ook dat Daniele Pontoni niet meer meerijdt, het had de commentatoren tot enkele spitsvondige woordspelingen tijdens de passages op de ponton kunnen verleiden. Daar stonden geen toeschouwers. Alleen de gelukkigen die waren uitgenodigd op de aangemeerde boot kregen de renners van dichtbij te zien. U weet hoe dat gaat: driegangenlunch met exquise gerechten, rijkelijk vloeiende wijnen en op het eind nog even een uurtje naar de koers kijken. Het ontlokte gewezen Belgisch kampioen Klaas Vantornhout in de Sporza-studio de bedenking dat Antwerpen dan wel een streng bewaakte lage-emissiezone mag zijn geworden, maar een CO₂ uitstotende vip-boot wordt er vlotjes getolereerd. Rake opmerking.

De parcoursbouwer opteerde voor een lange, uitgestrekte ronde. Dat maakte dat het publiek niet rijen dik stond en verspreid werd over het parcours, wat ten koste ging van de sfeer, maar waardoor er minder animositeit was onder de supportersclans. Ook in het veldrijden heb elk voordeel z’n nadeel. Door de regen waren er zaterdag nog wat slippertjes. Zondag bleef het droog en zaten de favorieten stevig op hun fiets, op een zeldzame schuiver na. Dat maakte dat de winnaar de beste in koers was, hij hoefde niet te profiteren van andermans tegenslag. Maar wat je aldoor miste was de link met ‘het veld’. Dat je op de achtergrond de havenindustrie zag, versterkte dit nog. Volgend jaar wacht in Meulebeke een natuurlijkere omgeving.

Elf op rij

Het beeld van Sweeck die wenend over de streep reed, wijzend naar de hemel waar zijn onlangs overleden grootvader Alfons – zelf een voormalige profrenner – zich zou moeten bevinden, was pakkend. Nog mooier was de van trots glimmende Sven Nys die zijn zeventienjarige zoon Thibau kampioen bij de junioren had zien worden, precies een kwarteeuw na papa.

De Brabançonne klonk dit weekend ook nog voor Toon Vandebosch (mannen beloften), Aaron Dockx (jongens nieuwelingen), Marthe Truyen (vrouwen beloften), Julie De Wilde (meisjes junioren) en Xaydée van Sinaey (meisjes nieuwelingen). Bij de vrouwen stond Sanne Cant al voor de elfde keer op een rij op het hoogste schavotje. Da’s straf, maar het zegt nog meer over de tegenstand, die er nauwelijks is. Cant moet nog dertig worden, vijftien opeenvolgende titels is een realistisch vooruitzicht voor haar. Zij is de Belgische troefkaart op het WK in het Zwitserse Dübendorf, waar ze ook al voor de vierde keer na elkaar wereldkampioene hoopt te worden.

Twee nieuwe politieke initiatieven in minder dan een week tijd: wat een luxe. 2020 is nu al memorabel. In menig partijhoofdkwartier wordt gesidderd ende gebeefd, want de vernieuwing is op komst. Ach, het zal wel meevallen met dat bibberen en beven, en evenzeer ach, het zal wel tegenvallen met die vernieuwing. Zoals alle voorbije vernieuwingen als puntje bij paaltje kwam een scheet in een fles waren. De geur was niet te harden.

Maandag werd ik op Facebook uitgenodigd om lid te worden van de ‘2020Beweging’ die geassocieerd is met Karel Van Eetvelts aankondiging dat er nood is aan een nieuw politiek initiatief. Ik wilde, zoals ik wel vaker doe, de kat uit de boom kijken en gewoon even koekeloeren wie er al lid was van de beweging die — zo las ik — ‘geen politieke partij’ is. ‘Hier voeren en voeden we het noodzakelijke debat over politieke en maatschappelijke vernieuwing. Minder particratie, meer participatie. Minder eigen gelijk, meer concrete oplossingen. We zitten niet vast in één ideologie of overtuiging. We zijn meerstemmig, zoals de samenleving. Het land in beweging zetten met mensen van goeie wil, daar is het ons om te doen.’

Ik kon die goedbedoelde tekst alleen maar lezen omdat ik dan toch op het knopje om lid te kunnen worden heb geduwd, puur uit nieuwsgierigheid om te zien wie er achter het initiatief zat en wie er net als ik al op dat knopje had geduwd. Wie waren die mensen van goeie wil? Ik zag bekende namen, mensen waarvan ik pertinent zeker weet dat ze van goeie wil zijn. En dan zag ik er anderen tussen staan, van wie ik vermoed dat hun slecht karakter de doorslag zal geven als het er echt op aan komt. Er stond een Vlaams volksvertegenwoordiger tussen, fractieleider zelfs, die dus al in een partij zit. Een voormalige Unia-topvrouw. Behoorlijk wat mensen met een profielfoto die voor twee derde door een geel blokje wordt overlapt, wat zoveel wil zeggen als: géén cultuurbesparingen als het aan ons ligt, meneer Jambon. Maar ook lieden die stevig tegen bestaande rechtse partijen aan schurken. Culturo’s en ondernemers, samen onder één dak? Ik kan me de eerste vergadering al voorstellen. Punt één, zijn we het er allemaal over eens dat we om de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen te verzekeren een begroting in evenwicht nodig hebben? Alle handen spontaan en tegelijk de lucht in. En hoe gaan we dat dan doen? Grote stilte, gevolgd door een kakofonie van ideeën. Besparen in de sociale zekerheid. Migratie beteugelen, asielzoekers weigeren. Geen grote militaire aankopen meer. Fiscale fraude eindelijk aanpakken. Ik bedoel maar: zo werkt het niet, hoe sympathiek ik het uitgangspunt ook vind en hoezeer ik Karel Van Eetvelt ook apprecieer als ondernemingsgezinde ondernemende ondernemer. Sommige ondernemingen zijn gedoemd om te falen. Andere — zoals het lotingideetje van David Van Reybrouck — zullen dat zijn na een paar experimenten in kleinere gemeenschappen. Winston Churchill en Joël De Ceulaer hebben gelijk: hoera, de democratie is niet perfect, maar is wel het enige houvast dat we hebben. En moeten koesteren.

(O ja, er was nog die stelling van Michel Van den Brande, wereldberoemd in Vlaanderen sinds zijn boertige passage in The sky is the limit, dat hij ook een partij wil starten. Samen Voor Vooruitgang, of zoiets. Komaan, Willy Naessens en Jeff Hoeyberghs, jullie beurt!)

***

Politieke vernieuwing klinkt prima op papier, maar is niet realistisch. En dat is helemaal niet zo erg. Wat we nodig hebben is politieke standvastigheid. Rustige vastheid, om iemand van een traditionele partij te citeren. Vasthouden aan de idealen en de ideologie, vertaald naar de noden van vandaag. Christelijk voor de enen, liberaal voor de anderen, socialistisch voor een derde (van roze tot donkerrood), Vlaams-nationalistisch voor een volgende (van geel tot bruin), ecologisch voor nog een vijfde.

Zoals het bijna altijd is geweest, inderdaad. Na de Tweede Wereldoorlog was er even een stuiptrekking van de communistische partij, maar die was in de jaren zestig alweer voorbij. Daarna waren er linkse splinterpartijtjes: naast de KP had je Amada (nu PVDA) en de RAL (later SAP). Allemaal communisten, maar opgedeeld in stalinisten, maoïsten en trotskisten. Haalden samen veertig jaar lang nooit de kiesdrempel, laat staan apart. Wie Monty Python’s Life of Brian had gezien, herkende er de achterkamertjesruzies in van de People’s Front of Judea versus de Judean People’s Front en de Judean Popular People’s Front. Potato, potahto, tomato, tomahto. Konden niet samen door één deur, maar snoepten wel stemmen af van de sociaaldemocraten, wat dan weer vervelend was als je je politieke hart links droeg.

De enige nieuwe partijen die het goed deden en nog altijd doen, ontstonden eind jaren zeventig. Vlaams Blok (nu Vlaams Belang) in 1978, uit de Volksunie. Agalev (nu Groen), als autonome ecologische partij in 1979, in de nasleep van de eerste dramatische rapporten over onze leefomgeving, en toch ook wel geïnspireerd door, jawel, de Volksunie, die als eerste partij milieu en klimaat op de agenda plaatste. Sindsdien moeten we het met die partijen stellen, occasioneel opgefleurd door iets als Lijst Dedecker (ontstaan in de boezem van de liberale partij). N-VA is uiteindelijk een afscheuring van de Volksunie, die eind vorige eeuw implodeerde in een linker- en een rechtervleugel. De rechtervleugel hield stand en boog zich om tot de meest succesvolle Vlaamse partij van het voorbije decennium. Máár: de Nieuw-Vlaamse Alliantie is géén echte nieuwe partij, ze speelt mee in een vervolgverhaal. Een succesvolle spin-off van een gematigd populair feuilleton.

Nieuwe partijen zijn gedoemd om ingekapseld te worden in het politieke bestel. In de Verenigde Staten gaat de strijd al sinds mensenheugenis tussen democraten en republikeinen, af en toe opgeschrikt door een groene activist of een steenrijke zakenman die meedoet aan de verkiezingen. Zonder succes, maar wel ten koste van een van beide traditionele partijen. In Groot-Brittannië zijn er de Tory’s en Labour, met een heel eind achter hen aan de Libdems en one issue-partijen als UKIP.

Nederland, zegt u? De Lijst Pim Fortuyn stelde iets voor zo lang de oprichter leefde. Zo zal ook de PVV in elkaar stuiken als Geert Wilders het voor bekeken houdt. En hangt het Forum voor Democratie honderd procent af van het fysieke en geestelijke welzijn van Thierry Baudet. Het zijn eenmanspartijen-met-leden. Over pakweg tien jaar spreken we niet meer over de PVV en als Thierry Baudet zijn politieke speeltje beu is — of Nederland hem en zijn gladde praatjes —, is het over en uit. Op middellange termijn leveren ze hooguit gevloek op binnen de traditionele partijen, waar ze hun stemmen ronselen. Zie ook het kortstondige fenomeen ROSSEM, begin jaren negentig. Of zoals het succes van de PVDA bij ons ten koste gaat van sp.a en Groen. En zoals die nieuwe partij van Van den Brande misschien wel iets weg zal knabbelen bij radicaalrechts en donkerblauw. Bromvliegen zijn het: dat maakt wat vervelend lawaai, vliegt een beetje in je weg en verdwijnt dan spoorloos.

***

Als we ontevreden zijn over de gang van zaken in de politiek — en wie is dat tegenwoordig niet, van extreemrechts tot extreemlinks — zullen we daar van binnenuit iets aan moeten doen. Als kiezer, door goed na te denken over wie onze stem waard is en door invloed uit te oefenen op de partijen die onze voorkeur zouden kunnen dragen. Als politicus, door het volk te leiden en je niet te laten leiden door het volk. Als partij, door compromisbereidheid en het zoeken van consensus zo goed en zo kwaad als dat kan te koppelen aan ideologische standvastigheid en een consequente langetermijnvisie. Een goed begin zou al zijn dat partijen hun krachtigste, maar soms ook lastigste figuren koesteren in plaats van hen veel te jong af te serveren, waardoor de middelmaat regeert. Op de banken van onze parlementen heerst geen zesjescultuur, het is minder, minder, minder. Maar dat is mede onze schuld: wij hebben die mensen daar gezet.

Tig nieuwe initiatieven zullen daar niets aan wijzigen. Het is wat het is. We zullen het moeten doen met het materiaal dat voorhanden is. Beter de bestaande partijen hervormen, hen opnieuw wat dichter bij het originele gedachtengoed brengen, ver weg van populisme en kortetermijnreflexen, dan te proberen het warm water heruit te vinden. Dat is er al. Je moet alleen de juiste kraan opendraaien.

Kortom: hoera, onze partijen zijn niet perfect!

Maar ook: help, daar moet dringend iets aan gedaan worden!

Beste lezer van deze onbescheiden blog,

Ik wens u het allerbeste voor de nog resterende driehonderdeenenzestig-en-iets-minder-dan-een-halve dagen die ons nog resten in dit jaar waarin we twee keer twintig zeggen zonder in herhaling te vallen. Dat elke dag beter moge zijn dan de vorige en dat u dat ook anderen gunt: er is genoeg voor iedereen, als we maar willen. (Voor wie dat niet wilt, maak ik af en toe een uitzondering: dat sommige dagen toch een tikje slechter mogen zijn dan de andere en dat u daaruit het inzicht put dat u iedereen moet toelaten zoveel mogelijk goede dagen te hebben, waarna u opnieuw mag aansluiten bij de elke-dag-een-beetje-beter-dan-de-vorige-beweging.)

Voor mensen van goede wil: hou vol, volhard in de goedheid, doe ze af en toe nog eens vol, en niet alleen voor uzelf.

Voor mensen van slechte wil: ik wens u een spectaculaire comeback tot het mensdom, met nadruk op het eerste gedeelte van dat woord, want het tweede heeft u al lang genoeg aan den lijve ondervonden.

Voor politici (niet noodzakelijk onder te brengen in de vorige categorie): wees uzelf, niet diegene die u denkt dat u moet zijn om de populaire Jan (m/v, en niet noodzakelijk MP) uit te hangen.

Voor christendemocraten, lees of herlees de tweede zin van de tweede paragraaf van de statuten die op 16 november 2013 wereldkundig werden gemaakt. ‘Wij willen bouwen aan een menselijker Vlaanderen in een betere wereld.’ Denk dan eens wat u momenteel doet binnen de Vlaamse regering.

Voor sociaaldemocraten, grasduin nog eens door het Charter van Quaregnon, en zie het ruimer dan alleen maar de arbeiders waarvoor die revolutionaire tekst van eind negentiende eeuw bestemd was. Wees wat socialistischer, het zal u niet minder democratisch maken en wellicht opnieuw wat geloofwaardiger.

Voor liberalen, uw beginselverklaring uit 1992, toen de PVV vervelde tot VLD — die toen blijkbaar nog Gesloten was en pas veel later Open werd —, vermeldt zeer nadrukkelijk: ‘De openbare schuld moet worden afgebouwd en het begrotingsevenwicht definitief worden hersteld.’ Achtentwintig jaar en heel wat regeringen mét liberalen later, tja, practice what you preach, zou durven te suggereren. En walk the talk.

Voor de groenen, bedenk dat de bevolking de zinssnede ‘Groen komt op voor een samenleving waarin ecologie, solidariteit met de kwetsbaren en sociale gelijkheid centraal staan’ ofwel niet gelezen, ofwel niet goed begrepen heeft, en bedenk vervolgens dat heldere communicatie (de salariswagen, remember!) een hulp kan zijn om ooit eens de peilingen waar te maken.

Voor PVDA’ers, dat afstand nemen van vroegere ‘bevriende’ regimes zou iets consequenter, iets luider en iets geloofwaardiger mogen gebeuren, anders blijft men u sympathisanten van Pol Pot of Kim Il-sung noemen.

Voor N-VA’ers, lees artikel 1.3 van de statuten grondig en handel ernaar. U vindt het twee paragrafen onder dat fameuze artikel 1.1 waarin het walhalla, pardon: vlahalla, wordt nagestreefd. Er staat: ‘De Nieuw-Vlaamse Alliantie en haar leden verbinden er zich toe de rechten en vrijheden, zoals gewaarborgd door het Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden van 4 november 1950, te bevorderen.’ Tip: dat geldt niet alleen voor het eigen volk.

Voor Vlaams Belangers, lees in uw beginselverklaring onder de noemer ‘Waarden en normen’ punt 4: ‘Solidariteit is de wisselwerking tussen de mens en die kleinere en grotere gemeenschappen waartoe hij behoort.’ Interpreteer die ‘gemeenschappen’ eens wat ruimer dan u tot nog toe deed. Doe zowat alles minder eng dan u tot nog toe deed.

Voor de boegbeelden: wees wat minder beeld en wat meer boeg.

Voor de apocalyptici: het mag wat minder. (Al is het goed dat u de problemen ziet.)

Voor de ontkenners: het moet wat meer. (Begin met de problemen te zíen.)

Voor de optimisten: stop met neuriën.

Voor de pessimisten: stop met zeuren.

Voor iedereen: het glas kan tegelijk halfleeg en halfvol zijn. Laat het niet staan en vul op tijd en stond bij.

Voor mijn dierbaren: ik zie u graag.

En onthoud bovenal: ‘Tramps like us, baby, we were born to run!’

Gelukkig nieuwjaar,

Uw Frank.

(Deze bijdrage verscheen maandag 30 december als ‘De bankzitter’ in De Standaard.)

Geen winterstop in de Premier League, tussen kerst en nieuwjaar staan daar 3 wedstrijden op het programma. Ook voor de twaalf Belgen. Kevin De Bruyne was gisteren weer beslissend met een assist en een goal voor Man. City. Ook Leandro Trossard tekende voor een assist.

Voetbal tussen de kerstkalkoen en het beschonken brallen van ‘Auld Lang Syne’ is een hardnekkige traditie in Engeland. De tribunes zitten vol, de sfeer is nog uitgelatener dan anders, de beleving uniek. Maar het betekent ook dat er drie keer moet gevoetbald worden op minder dan een week tijd. Waanzin, roepen vooral buitenlandse coaches al jaren in koor. Recent nog was er felle kritiek van de managers van de eerste drie in de stand: Jürgen Klopp (Liverpool), Brendan Rodgers (Leicester) en Pep Guardiola (Manchester City). Ook José Mourinho (Tottenham) vindt het maar niets. De keuze is: roteren of ernstige blessures riskeren.

Maakt het afschaffen van oudejaarsvoetbal geen schijn van een kans (te populair, te traditioneel), dan kan de genadeloze kritiek op het functioneren van de videoreferee misschien op korte termijn wel voor verandering zorgen. De VAR maakte pas deze zomer zijn entree in de Premier League, dat kan je bezwaarlijk een traditie noemen. De voorbije weken werden er doelpunten afgekeurd omdat een speler — we verzinnen het niet — een oksel, schouderpunt of schoentip buitenspel stond. Hoe zat dat weer met die ‘clear and obvious error’? Gary Lineker, ex-voetballer en presentator van ‘Match of the Day’, tweette zaterdag: ‘Als de VAR een trainer was, zou hij al weken geleden ontslagen zijn.’

De Twaalf

Na het vertrek van Eden Hazard is Kevin De Bruyne het Belgische boegbeeld in de Premier League, waar twaalf landgenoten actief zijn. Laat u niet misleiden door zijn veertiende plaats bij de verkiezing van de beste voetballer ter wereld: De Bruyne is top 5 waard. Toen hij vrijdagavond zeer tegen zijn zin vroegtijdig vervangen werd, stortte zijn tot tien manschappen gereduceerde team helemaal in. Statistieken liegen zelden: De Bruyne scoort en laat scoren, respectievelijk zeven en veertien keer. Drie seizoenen geleden was hij betrokken bij 27 doelpunten, een persoonlijk record dat op sneuvelen staat. Ook gisteren tegen Sheffield United stuurde De Bruyne eerst Agüero op weg naar een doelpunt, waarna hij zelf de beslissende treffer binnentrapte: 2-0. Man van de Match, alweer.

Leander Dendoncker maakte vrijdag nog een strafschopovertreding tegen City, zondag mocht hij in de vooravond het ongenaakbare Liverpool een uurtje partij geven. De ex-Anderlechtspeler begon in 2018 aarzelend aan zijn avontuur in de troosteloze Midlands, maar dit seizoen is hij onbetwistbaar basisspeler bij Wolverhampton Wanderers. Dendoncker zorgt er voor evenwicht op het door Portugezen gedomineerde middenveld. Zijn polyvalentie moet hem normaal een EK-selectie opleveren.

Een andere voormalige paars-witte coryfee doet het eveneens prima. Youri Tielemans kreeg zaterdag dan wel rust, hij stond bij alle andere wedstrijden van Leicester aan de aftrap. Goed voor drie goals en drie assists, al is het wel van 9 november geleden dat hij nog eens een voet in een doelpunt van The Foxes had. Minder prominent aanwezig ginds: Dennis Praet. De Gouden Schoen 2014 moet tevreden zijn met invalbeurten en de occasionele start. De verrassende landskampioen van 2016 staat tweede, op ruime afstand wel van Liverpool.

Trossard: vijfde assist

Toby Alderweireld ondertekende onlangs een nieuw contract bij Tottenham Hotspur, wat hem naar verluidt een veelvoud van zijn vorige salaris oplevert. Zijn nieuwe coach, José Mourinho, heeft een voorliefde voor gerijpte voetballers. Dat was ooit een nadeel voor jonge talenten De Bruyne en Lukaku, maar voor de straks 31-jarige Alderweireld is het een meevaller. 1710 van de mogelijke 1800 minuten stond de centrale verdediger dit seizoen al op het veld, het meeste van alle Belgen. Tegen rode lantaarn Norwich werd Jan Vertonghen aan de rust geslachtofferd. Onder Mourinho is hij opnieuw linksback geworden, niet zijn favoriete positie. Alderweireld lag dan weer aan de basis van een knullige tegengoal: hij trapte de bal ongelukkig tegen een ploegmaat aan en zo hobbelde die over de doellijn. De Spurs moesten tevreden zijn met een mager gelijkspel.

Wie niet meer op het lijstje van de bondscoach lijkt te staan, is Christian Kabasele. Die weet (uiteraard) Alderweireld, Kompany, Vertonghen en Vermaelen voor zich, maar ook Boyata en Denayer. Bij degradatiekandidaat Watford is hij een vaste waarde in de wankele defensie. Watford won met 3-0 van Aston Villa, nog zo’n elftal dat op een degradatieplek geparkeerd staat. Björn Engels werd er de voorbije wedstrijden gepasseerd. Op tweede kerstdag, Boxing Day, zat hij nog op de bank, zaterdag in de tribune. Geen goed teken nu de weken van de waarheid eraan komen.

Dan deed Leandro Trossard het beter dit weekend. Geen vaste waarde bij aanvang van het seizoen, maar de voorbije weken steeds vaker opdravend voor Brighton. Zaterdag leverde de ex-Genkenaar zijn vijfde assist af. Hij scoorde ook al twee keer.

Spitsen die niet spelen

Een drietal Belgen zou beter snel andere oorden opzoeken, willen ze in aanmerking komen om in juni een EK te mogen spelen. Christian Benteke, momenteel out met een spierblessure, deed nog maar 486 minuten mee bij Crystal Palace. Amper vier keer kwam hij aan de aftrap. Dat de spits nog niet wist te scoren speelt uiteraard in zijn nadeel.

Wel fit, maar aan de bank gekluisterd, zelfs in deze drukke dagen na Kerstmis: Michy Batshuayi, dat andere alternatief voor Romelu Lukaku. Zeventien minuten bedroeg zijn langste bijdrage voor Chelsea. In totaal stond hij 118 minuten op het veld, goed voor een doelpunt en twee assists. Zelfs al draaide het gisteren op Arsenal voor geen meter, toch zocht Frank Lampard andere oplossingen voor het slabakkende aanvalsspel. Het loonde nog ook: Chelsea won op de valreep met 1-2.

Ook Divock Origi is aan bezinning toe. Hij krijgt dan wel af en toe een waarderend schouderklopje van Klopp, de realiteit is dat hij nog maar drie keer aan een wedstrijd mocht beginnen. Gisteren mocht ie vier minuten voor tijd opdraven. Dat krijg je met het wondertrio Salah-Firmino-Mané voor je. Is de status van supersub bij een superclub voldoende voor een binnenkort vijfentwintigjarige?

Er was eens… een treinrit op tweede kerstdag. Of beter: twee treinritten. Of nog beter: twee geplande treinritten die er uiteindelijk drie zouden worden. Ik werd verwacht op een redactie om er stukken te redigeren. Kan gebeuren. Dus nam ik die ene trein per uur die tijdens vakantieperiodes aan de treinhalte in mijn dorp halthoudt en waarvoor ik al heel dankbaar ben dat hij er überhaupt is. Dat wil zeggen: mééstal is. ‘.37’. 8u37 in dit geval. Volgens het uurschema zou ik dan om 9u07 in Brussel Zuid arriveren en daar om 9u19 de trein naar Antwerpen nemen. Nog voor de tweede halte volgde een gortdroge mededeling: ‘Door een probleem in de bovenleiding tussen Halle en Brussel Zuid zal onze trein niet verder rijden dan Edingen. Daar kunt u de trein van 8u51 richting Sint-Niklaas nemen.’ Diepe zucht, ik probeerde me net te verdiepen in De Bourgondiërs van Bart Van Loo, die malloten hadden tenminste nog geen problemen met het openbaar vervoer, al waren de hoofdrolspelers doorgaans wel ontspoord.

Het gele informatiebord — waarvoor je altijd eerst het hele perron moet afdweilen, want die dingen staan bijna zonder uitzondering op schier onbereikbare plekken — stelde me enigszins gerust. Die trein van 8u51 zou me om 9u14 droppen in het Zuidstation. Vijf minuten om de trein naar Antwerpen te halen. Moest kunnen. Tenminste, als die trein op tijd in Edingen zou vertrOH DAAR IS HIJ AL! Een meevaller op een kille donderdagochtend. Een trein die op tijd arriveert en op tijd vertrekt en onderweg geen tijd verliest, ik opende een denkbeeldige fles champagne. Feestje!

Tot de trein enkele honderden meters van het Zuidstation plots stilstond. En blééf staan. Een minuut of zeven, voldoende om mijn humeur te verpesten en me ervan te verzekeren dat ik naar die verbinding kon fluiten. Een andere trein reed voorbij. Neen, glééd voorbij, traagjes, als om de tijdelijk gestrande passagiers nog eens extra onder de neus te wrijven dat ze zelf niet bewogen. Het was een Eurostar. Londen leek even dichterbij te liggen dan Brussel.

Een paar minuten later spuwde de trein dan toch honderden reizigers uit. Die in al hun opgekropte, en bij sommigen duidelijk merkbare, woede vervolgens geconfronteerd werden met een hele lange roltrap die nog wel trap kon genoemd worden, maar die niet meer rolde. Dat kon er nog wel bij. Zo kennen we onze Nationaal Maatschappij der Belgische Spoorwegen/Société Nationale des Chemins de Fer. Een ingewikkeld kluwen met een holding boven twee dochtermaatschappijen, waarvan de ene instaat voor passagiersvervoer en de andere voor de infrastructuur, maar waarvan de ene directeur weigert te praten met de andere. Zes operationele directies zijn er, vertelt de website van de NMBS me. Een Mexicaans leger. Niemand weet nog wie het voor het zeggen heeft en zij die zouden moeten bepalen wie het voor het zeggen zou kunnen hebben, laten betijen. De politiek heeft het openbaar vervoer losgelaten. België wil niets met de NMBS te maken hebben, Vlaanderen bouwt De Lijn af. De reiziger staat (er bij) stil.

We hebben nog altijd geen regering, tweehonderd zestien dagen na de verkiezingen. Ach, het record dient zich pas over driehonderd zesentwintig dagen aan. 18 november 2020, een woensdag. Misschien hebben we tegen dan nieuwe verkiezingen gehad en kan het tellen opnieuw beginnen. Ik bedacht mij, tijdens het stilstaan in die verdomde trein: de NMBS staat symbool voor dit land. We staan stil, in de wetenschap dat we er ooit wel zullen komen. Alleen Europa — die Eurostar — beweegt nog een beetje, maar niet al te snel en niet al te enthousiast. Máár: bewegen is bewegen.

Zoals ze bij de NMBS niet weten wie nu eigenlijk de baas is en wie zou moeten beslissen, zo geldt dat ook voor het hele land. Te veel vennootschappen vertaalt zich daar als te veel gemeenschappen. We hebben Mexicaanse legers gecreëerd, die, als het erop aankomt, op elkaar beginnen te schieten. En we doen maar verder, plantrekkers dat we zijn. Het is zo, omdat het zo is. Waarom? Daarom! Het land blijft draaien, maar het is onduidelijk in welke richting.

Opsplitsen, die handel? Geen enkele garantie op beterschap. België betekent nog iets internationaal, Vlaanderen en Wallonië niemendal, om over die Duitstalige enclave nog maar te zwijgen. Brussel, ja, de hoofdstad van Europa, die kent men ook over de grens. Maar net die twee symbolen die internationaal nog iets voorstellen — België en Brussel — worden verketterd door nationalisten, romantici die dwepen met wat was (of met wat zij denken dat ooit geweest is), niet met wat is of kan zijn. Niet dat ik er echt wakker van lig: ik ben realistisch gehecht aan dit land, omdat ik er nu eenmaal woon, leef en werk, en omdat het mij voordelen biedt (het is hier bijvoorbeeld zelden té warm of té koud, tenminste: voorlopig toch!) die ik elders niet zou hebben. Ik zal met het woord de ondergang van het land blijven bestrijden, maar in daden, neen, we zien wel. Het is zo, omdat het zo is. Waarom? Daarom!

In Twintig-Twintig vieren we honderdnegentig jaar onafhankelijkheid. Op de achtergrond klinkt een aria uit De Stomme van Portici. De blauwe lucht met wolken geeft aan dat het dag is, maar op de grond is het al donker en brandt de straatverlichting: ceci n’est pas un pays, monsieur René. Avec le fil des jours pour unique voyage, et des chemins de pluie pour unique bonsoir, avec le vent d’ouest écoutez-le vouloir, le plat pays qui est le mien, monsieur Jacques. Ik wil deze nacht in de straten verdwalen, de klank van de stad maakt mijn ziel amoureus, meneer Wannes.

Dat men van de NMBS maar snel terug één maatschappij maakt, met een centraal gezag en goed afgebakende verantwoordelijkheden, et pour la Belgique, la même chose. En als het niet zo is, dan is dat maar zo. Waarom? Daarom!

(Deze bijdrage verscheen afgelopen maandag in licht geredigeerde vorm als ‘De bankzitter’ in De Standaard.)

Nina Derwael Sportvrouw, de Red Lions Sportploeg, Shane McLeod Sportcoach van het Jaar. Verdedigbare en logische keuzes. Kan dat ook gezegd worden van de Sportman van 2019, de 19-jarige Remco Evenepoel? Vaststelling: alweer komen teamsporters en atleten in minder populaire disciplines er bekaaid af.

Nina Derwael. Emma Meesseman. Nafi Thiam. Een tiercé waarmee te leven valt. Het was hoe dan ook een hartverscheurende keuze tussen vrouwen die wereldtop zijn en dit jaar uitzonderlijk goed presteerden. Derwael won goud op de brug met ongelijke leggers op het WK Turnen, Meesseman werd uitgeroepen tot Most Valuable Player in de belangrijkste basketbalcompetitie ter wereld, de WNBA, en Thiam greep net naast de wereldtitel in de tienkamp, discipline die ze al een poos domineert en waarvoor ze al drie keer de trofee Sportvrouw van het Jaar mocht ontvangen. Derwael zit sinds zaterdagavond aan twee stuks.

Uiteindelijk won Derwael met onverwacht groot verschil: 1.077 punten tegenover 907 voor Meesseman. Van de 267 stemgerechtigden die hun biljet instuurden – beroepsjournalisten en voormalige winnaars van de trofee die niet meer actief zijn – zetten er 127, bijna de helft, Derwael op 1, tegenover 103 voor Meesseman. Thiam volgde op ruime afstand.

Basketballiefhebbers vroegen zich achteraf af wat Meesseman dan wel moet doen om bekroond te worden? Tja, bevestigen en hopen dat er geen andere vrouw een gouden medaille in een belangrijke olympische sport behaalt, lijkt het juiste antwoord. Al legt hun kritiek wel een pijnlijke zenuw bloot. Teamsporters hebben het ontzettend moeilijk om een individuele trofee te winnen. Ann Wauters, voorgangster van Emma Meesseman, won nooit, ook al domineerde ze jarenlang haar sport en verdiende ze de bekroning meerdere keren. Onder de 45 sportvrouwen van het jaar vind je alleen maar individuele atleten, met tennis (16 winnaressen) en judo (11) als grootste slokoppen. Ingrid Berghmans en Kim Clijsters hebben elk acht trofeeën op hun schouw staan.

Teamsporters benadeeld

Vincent Vanasch won dit jaar de Europese titel met de Red Lions, de Euro Hockey League – zeg maar: de Champions League in het hockey – met Waterloo Ducks en werd al voor de derde keer op rij verkozen tot beste hockeydoelman van de wereld. Eind 2018 werd hij ook wereldkampioen, een prestatie waarmee toen alleen rekening werd gehouden in het referendum van Sportploeg van het Jaar – de Red Lions wonnen na een extra stemronde – en niet individueel. Logisch dat hij nu Sportman van het Jaar werd, toch?

Neen dus, want Vanasch is een teamsporter. Die winnen ook bij de mannen zelden. Om precies te zijn, drie keer op drieënvijftig edities. Thibaut Courtois in 2014, een WK-jaar voor de Rode Duivels. Kevin De Bruyne in 2015. En Eden Hazard vorig jaar, een derde plaats op een WK Voetbal viel toen niet te negeren. Wat ons naadloos bij een tweede pijnpunt brengt: onder de stemgerechtigden bevindt zich een meerderheid van voetbal- en wielerjournalisten, die niet zelden een ‘Eigen volk eerst’-reflex vertonen. Ze kijken eerst wie er in ‘hun’ sport in aanmerking komt.

Die nogal kortzichtige attitude verklaart dat de top 3 dit jaar exclusief uit wielrenners bestond: Remco Evenepoel, Victor Campenaerts, Wout Van Aert. In die volgorde. Leuk voer voor eindredacteuren en koppenmakers, want beide hoofdwinnaars zijn negentien, dat staat mooi in een titel boven een artikel. Evenepoel won dit jaar de Ronde van België en, op indrukwekkende wijze, de Clásica San Sebastián, werd Europees kampioen tijdrijden en vicewereldkampioen in diezelfde discipline. Prachtig voor een jonkie.

Populistische keuze

Maar was het voldoende om Sportman van het Jaar te worden? Het werelduurrecord van Victor Campenaerts was als prestatie veel unieker. En waarom eindigde Philippe Gilbert pas als zesde in het referendum, ondanks een overwinning in Parijs-Roubaix en twee ritzeges in de Vuelta, met 54 punten minder dan Wout Van Aert, in 2019 zegevierend op het BK tijdrijden, winnaar van een Touretappe en twee ritzeges plus het puntenklassement in de Dauphiné. Liefst 84 mensen die zich sportkenner mogen noemen, verkozen Evenepoel boven Vanasch of Campenaerts. Mag ik dat een populistische keuze noemen? Of mag je dit, euvel nummer drie bij dit soort referenda, als een communautaire reflex bekijken? Vanasch wordt vooral als Franstalige beschouwd door Nederlandstalige sportjournalisten, terwijl Campenaerts veel minder stemmen zal behaald hebben over de taalgrens. Evenepoel vormde dan het perfecte compromis.

Begrijp me niet verkeerd, wat Remco Evenepoel op deze prille leeftijd doet, is bijzonder knap. Als hij de hoge verwachtingen waarmaakt, wint hij de trofee nog een keer of zes, eentje meer dan Eddy Merckx, en spreken we over twintig jaar over ‘de nieuwe Evenepoel’ als er zich een beloftevolle renner aandient. We wensen het hem toe, maar deze bekroning komt te vroeg. Het doet denken aan Barack Obama, die na acht maanden in het Witte Huis al de Nobelprijs voor de Vrede ontving. Ook dat was voorbarig.

Ons kent ons

Rolstoeltennisser Joachim Gérard werd Paralympiër van het Jaar. Altijd een mooi moment dat onderbelichte sporters heel even onder de spots mogen plaatsnemen. Dat Shane McLeod Coach van het Jaar werd en de Red Lions Sportploeg van het Jaar is niet meer dan logisch. Maar waarom de Rode Duivels derde werden, na hun voorspelbare kwalificatie in een poule met alleen maar Kleine Duimpjes, vóór de Belgische jumpingploeg die goud behaalde op een EK, is alweer een raadsel. Alhoewel: er zijn nu eenmaal meer voetbalreporters dan volgers van de paardensport.

Dat verklaart ook de verkiezing van Anderlechtspeler en kersverse Rode Duivel Yari Verschaeren tot Belofte van het Jaar, ook al is hij ‘maar’ een teamsporter. Het blijft wel voetbal. Veldrijder Thibau Nys, zoon van, eindigde als tweede. Opnieuw: frisse kopjes, vaak te zien op tv, ons kent ons in persmiddens. Nys werd Europees kampioen veldrijden bij de junioren. Laten we wel wezen: in een regionale sport. Gewichthefster Nina Sterckx, ook Europees juniorenkampioene, werd half genegeerd en eindigde derde. Helemaal vergeten werden atleten Thomas Carmoy en Paulien Couckuyt, die Europees jongerenkampioen werden, respectievelijk in het hoogspringen en op de 400 meter horden.

Sportjournalisten zijn ook maar supporters.