Maandans

Een Amerikaanse tandarts betaalde 50.000
dollar om een leeuw neer te knallen, die bij nader inzien Cecil bleek te heten
en het nationale symbool van Zimbabwe was. Ja, u mag dat erg vinden, zowel de
dood van een koning van de jungle, als de triomfantelijke tronie van een
ziekelijke nepjager (‘Boy, bindt de
leeuw even vast, dat schiet makkelijker!’). De man zal een tandje mogen
bijsteken om zijn reputatie terug wat op te vijzelen.

Ze komen minder in het nieuws tegenwoordig,
omdat er geen grote, onder het gewicht van te veel passagiers vervaarlijk
zwabberende boten kapseizen, maar ze zijn er nog altijd: de bootvluchtelingen
die vanuit Afrika het Europese vasteland proberen te bereiken. Na maandenlang
gepalaver is er nog geen begin van een start van een aanzet van een poging tot
Europese oplossing gevonden. Héél erg is dat.

Plots krijgen die gelukzoekers (zoals in:
mensen die hun eigen onmogelijke omstandigheden achterlaten om hun familie en
zichzelf een beter leven te schenken) een herkenbaar gezicht, nu ze in
Calais pogingen wagen om op het dak van een vrachtwagen door de Kanaaltunnel te
sjezen. Onmenselijke beelden zijn het, waarbij – voor alle duidelijkheid – die
Afrikanen niet de onmensen zijn, maar wel de Europese politici die voortdurend
op snooze duwen en nog wat verder slapen.

Die taxshift, dat is lachen, tot we de
concrete gevolgen leren kennen. Alhoewel, kent er nog iemand wel de concrete
gevolgen, want zelfs de bedenkers lijken het niet meer te weten? Honderd euro per
maand netto meer in onze portemonnee, ik zou er niet al te veel op rekenen
wanneer u straks uw eigen begroting opmaakt.

De NAVO steunt lidstaat Turkije in haar strijd
tegen de naar onafhankelijkheid strevende Koerden die op hun beurt onze
bondgenoot zijn in de strijd tegen IS. De Turkse president Erdogan is duidelijk
misnoegd over de verkiezingsuitslag, waardoor hij een deel van de macht moet
afstaan en wil nu door heel veel daadkracht te vertonen nieuwe verkiezingen
afdwingen én een ruime overwinning nastreven. Ja, wij – het westers
bondgenootschap – steunen hem daarin. Ziekelijk is dat.

Vee- en melkboeren hebben stilaan geen
prikkeldraad meer om aan hun achterste te krabben en komen op straat. Dat kan
ik nog begrijpen, maar moet je dan weer wegen blokkeren waardoor je heel wat
pendelaars pest? Nee, we hebben nog altijd niet nagedacht over alternatieve
acties (stel: je palmt een parking van een grote supermarkt in, bouwt daar
standjes op en probeert je producten rechtstreeks aan de man te brengen, zou
dat geen originele gedachte zijn?), dus erger je vooral diegenen die je te
vriend zou moeten houden.

Herinnert u zich nog die sabotage aan een van
onze kerncentrales in Doel? Wel, de saboteurs zijn nog altijd niet gevonden.
Veilig hoor, kernenergie. Goed beveiligd hoor, die kerncentrales. Laten we ze
vooral langer openhouden, de burger slikt dat wel, die weet toch niet waar de
lamp brandt.

De levensverwachting per woonplaats werd in
kaart gebracht. Ik voelde me plots benauwd. Pepingen en Geraardsbergen behoren
tot de top vijf van de steden en gemeenten waar je in verhouding minder oud
wordt dan op andere plekken. Laat mij nu min of meer daartussenin wonen. Hopla,
weer een paar jaar minder en nog zoveel te doen.

Een orthodoxe (idi)Jood stak zes deelnemers
aan de Gay Pride in Jeruzalem neer. Fanatisme is van alle tijden, alle
continenten en, vooral, alle religies. Emancipatie is niet iedereen gegeven. We
kunnen alleen maar met woorden en daden blijven strijden tegen die kortzichtige
extremistische religieuze rakkers.

De Olympische Winterspelen van 2022 zullen
plaatsvinden in Beijing. ‘Breaking: Peking!’, zou je kunnen zeggen. Waar ze
door de smog de hele tijd zwarte sneeuw zien, maar zelden witte. Dus zullen er
de volgende zeven jaar bergen worden verzet. Bijna letterlijk, in dit geval.
2022 wordt een fantastisch sportjaar op het Aziatische continent: Winterspelen
in Beijing (waar ze nauwelijks sneeuw kennen), WK Voetbal in Qatar (waar ze
geen voetbaltraditie hebben). Voor het geld danst de mascotte, nee, het zal
geen leeuw zijn en zeker niet wijlen Cecil.

***

Weet u wat, u mag dat allemaal erg vinden.
Liefst in verschillende gradaties, maar u bent u niet verplicht om
Cecil-de-leeuw af te wegen tegen Dawoed-de-bootvluchteling. (Als u het toch wil
weten, voor mij is de volgorde van belang in bovenstaande
actualiteitsonderwerpen: 2, 3, 5, 9, 4, 1, 7, 6, 10, 8). U hoeft zich niet te
schamen, al verdient het wel een afweging, kwestie van uw prioriteiten juist te
stellen. Dat we ons aan nieuwsfeiten ergeren is op zich een goed teken, dat betekent dat we niet amorf zijn. Mens, erger je wel!

***

De voorbije weken heb ik mij bekwaamd in het
redigeren van andermans teksten. Wat ik erg vind is dat ‘erg’, zowel een
bijvoeglijk naamwoord (‘bijzonder onaangenaam’ volgens Van Dale) als een
bijwoord (‘in hoge mate’), door heel wat journalisten in een verkeerde context
wordt gebruikt. Dan lees je dingen als ‘erg mooi’, ‘erg goed’ of ‘erg tevreden’
en corrigeer ik dat systematisch in ‘heel mooi’, ‘zeer goed’ en ‘bijzonder
tevreden’. Is dat erg? Nee, maar wel ergerlijk.

***

Het ergst is dat veel mensen denken dat ons
een rozentuin werd beloofd. Dat is nadrukkelijk niet waar, wist wijlen Lynn
Anderson al. Along with the sunshine there’s gotta be a
little rain sometime. Dinsdag, bijvoorbeeld, maar dat is heus niet erg, al mag u dat wat mij betreft wel vinden.

En toen… hoefde geen mens zich nog te
distantiëren van IS.

***

Kobane, Koeweit, Saint-Quintin-Fallavier,
Sousse. 210 slachtoffers of daaromtrent. Zelfs als de terreurdaden nog niet
werden opgeëist, mag je er de hand van IS in zien, u weet wel, dat clubje
barbaren dat overmorgen het eenjarige bestaan van het door henzelf uitgeroepen
kalifaat viert. Middenin de ramadan werd dat verjaardagsfeestje georganiseerd:
nee, geen halfnaakte wulpse deernen die uit een taart up-popten (tenzij in
besloten kring, dan kijken ze niet op een vunzigheid meer of minder, graag een
stevige neut erbij!), geen ‘Lang zullen ze leven in de gloria!’ (in naam van hun
interpretatie van Allah moet er namelijk zo rap mogelijk gestorven worden, die
maagden blijven niet eeuwig wachten), geen groots volksfeest waar buren,
overburen, buren van buren en kennissen van buren van buren gezellig
samenklitten (‘gezellig’ staat niet in het IS’iaanse woordenboek). Wel: dood en
verderf, paniek zaaien, onschuldige burgers treffen.

De aanslag op een toeristisch strand in
Tunesië krijgt bij ons de meeste media-aandacht, maar het meest relevant – als
ik dat adjectief in deze context mag gebruiken – was de zelfmoordaanval tijdens
het vrijdaggebed in een moskee in Koeweit-Stad. We wisten al dat IS in eerste instantie
vooral moslims treft – tenminste, zij die bereid zijn om het nieuws ook eens
door een niet-westerse bril te bekijken wisten dat al -, nu gebeurt dat ook
flagrant en ondubbelzinnig.

Ik zou hier pagina’s lang over kunnen
doorbomen, maar mooier dan Rudi Vranckx vandaag in De Morgen kan ik het niet formuleren. Hij noemde het kalifaat van
de 21ste eeuw onomwonden ‘religieus fascisme’. En schreef verder: ‘De enige
oplossing lijkt een totale oorlog, economisch, militair en vooral ideologisch.
Met dit religieus fascisme is geen vergelijk of samenleven mogelijk. Het is een
strijd van lange adem en een taak voor iedereen. Voor het Westen, dat de
puinhoop mee gecreëerd heeft, door de verkeerde oorlogen te voeren en een
dubbele moraal te hanteren in de internationale politiek. (…) De oplossing
moet ook komen van de plaatselijke regimes, die vaak een dubbelzinnige politiek
voeren’. Amen.

Vanaf nu moeten we niet meer praten over wij
(westerlingen) en zij (de rest van de wereld), of wij (blanken) versus zij
(andersgekleurde medemensen), of wij (in een katholiek land grootgebrachten) tegenover zij (moslims).
IS heeft zichzelf definitief en onomkeerbaar gekatapulteerd naar het
barbarendom. Moslims hoeven zich niet meer te distantiëren van de wandaden van
een criminele organisatie die zichzelf tot onafhankelijke staat heeft
uitgeroepen, ’t is te zeggen: onafhankelijk van andere staten, niet van Hogere
Krachten, uiteraard.

Moslims zijn zelf slachtoffers geworden. Ze
worden massaal gedood (Kobane, Koeweit), ze verliezen hun broodwinning
(Tunesië), ze raken compleet geïsoleerd in een voor hen heilige periode (overal
in de wereld).

Daarom dit voorstel: laten we de
wij-zij-retoriek nog even aanhouden, maar dan in de zin dat ‘Wij’ de mensen
zijn en ‘Zij’ de onmensen. En ‘Zij’, dat zijn dan fundamentalisten,
extremisten, barbaren die het normaal vinden dat er in naam van een opperwezen
mag gedood worden, uit welke windrichting ze ook komen en in welke richting ze
hun winden ook laten. Laten we Bryan Ferry-gewijs stick together tegen de Idiote Staat.

***

De afgelopen dagen konden we vaststellen dat
er nog andere vormen van fundamentalisme bestaan. Minder dodelijk, minder
barbaars, minder verwerpelijk, maar net zo goed aanstootgevend. De
Delhaize-directeurs kregen een fikse bonus nadat hun door wanbeleid aan de
Nederlanders uitgeleverde warenhuisketen van de hand was gedaan. Wanbeleid
wordt wel vaker beloond in deze contreien.
IMF en EU blijven de arm van de letterlijk
arme Grieken omwringen, waarbij de vraag is of het hier nog wel gaat om
redelijke eisen (sluitende begroting, economische hervormingen, terugbetaling
van schulden) dan wel om een nogal doorzichtige poging om het democratisch
verkozen extreem-linkse Syriza te vervreemden van de Griekse bevolking.
En
ondanks het gejuich om het eindelijk toelaten van het homohuwelijk in de
Verenigde Staten, zijn er nog altijd vier van de negen leden van het
Amerikaanse Hooggerechtshof die hiertegen gestemd hebben. Eén kwezel extra en
de regenboogvlag had opgeborgen mogen blijven. We staan, als westerse
beschaving, nog altijd maar één vingerknip van onverdraagzaamheid verwijderd.
Dat is een blijvend aandachtspunt.

***

Geruststelling: er blijft nog genoeg over waar
we ons van kunnen distantiëren.

Enter Theo Piraat, de tot nog toe onbekende broer van Piet.

Dat we in Libië te land moeten gaan om er de
boten te vernietigen vóór ze kunnen vertrekken, zei hij. Ik heb het fragment
uit De Zevende Dag opnieuw bekeken,
hij heeft het echt gezegd. We. Libië. Te land gaan. Boten vernietigen.

Soevereiniteit van staten is even niet van
tel, het gaat dan ook maar om barbaarse Afrikanen en voor je het weet wordt die
‘barbaars’ omgezet in ‘berbers’ en komen we in de zware criminaliteit terecht.

En zeggen dat de man drieënhalf jaar geleden
nog zo enthousiast was toen Moammar al-Qadhafi van de troon werd gestoten. ‘Met
de arrestatie van Kadhafi komt een einde aan meer dan veertig jaar terreur’, zo
zei hij, toen nog als Kamerlid, samen met collega Peter Luykx, in een persbericht
van federale oppositiepartij N-VA. Ha, die Libiërs zullen beter af zijn zonder
die dictator.

Niet, dus. Het westen moet ingrijpen. Nú. Enteren,
dat is echt iets voor Theo Piraat. Want uiteindelijk gaat het máár om zeven
procent échte vluchtelingen, de anderen komen naar hier om te profiteren van
onze verheven levensstijl. Er mogen er zeven de boot op en er kunnen er
drieënnegentig de pot op, dat is de onderliggende boodschap, al blijft de vraag
hoe die zeven zich zullen beredderen als de boot straks, door toedoen van Theo
Piraat en kornuiten, vernietigd is. Moeten ze dan overzwemmen?

Wie tussen de mazen van het net glipt zal door
de staatssecretaris hoogstpersoonlijk worden teruggestuurd met een opgestoken
duwende hand en de melding dat we onze ‘absorspie…euh, absorpie…euh,
absorptiecapaciteit’ bereikt hebben. Niet elke piraat is even welbespraakt als
Johnny Depp, natuurlijk.

Ach, wat moeten we doen? Lachen om zoveel
kortzichtigheid of verontwaardigd worden over zoveel westerse arrogantie? Misschien
best de twee. Een coalitie die Libiê binnenvalt om er mensensmokkelaars aan te
pakken – wat op zich zeker moet gebeuren en liefst zo snel mogelijk – lijkt
nogal sterk op het Amerika onder Bush. Wij weten alles beter, luister maar naar
ons, ‘Het is voor uw eigen goed’, zoals ze in Antwerpen zeggen. Theo is zelf
niet van Antwerpen, maar hij gaat er wel zijn orders ophalen.

Een gecoördineerde Afrikaans-Europese aanpak met het oog op een
betere toekomst voor de mensen ter plekke is ondergeschikt aan het vrijwaren
van onze, westerse, belangen. Die gaan altijd voor. Afrika is gedurende eeuwen
ons wingewest geweest, het rijkste continent dat we systematisch hebben leeggezogen
en waar nu de armste mensen wonen. Dat ze vooral niet proberen aan hun
armoedige omstandigheden te ontsnappen, want dan sluit Fort Europa haar deuren. De
Europese Unie wordt geleid door een stel overbetaalde boekhouders die alleen
maar oog hebben voor cijfers en statistieken en die niet geïnteresseerd zijn in
het menselijke verhaal dat erachter zit. ‘Onze’ Theo is heus niet de enige die
op dat vlak de boot afhoudt.

May the
fourth not be with you, Theo Piraat.

Ik zag gisterochtend slaapdronken de tweet van
Mortierbrigade passeren en dacht: sympathieke actie, die #ikbengeenracistmaar
van Hand in Hand, die retweet ik even, maar nu heb ik geen tijd om te klikken
op die site, dat doe ik straks wel even. Toen ik uren later dan toch op www.ikbengeenracistmaar.be
terechtkwam bleef er van het filmpje van anderhalve minuut nog maar een
twintigtal seconden over. Net voldoende om een vrouw van middelbare leeftijd
met Antwerpse tongval te horen verkondigen dat ze geen raciste is, maar dat ze
zich ongemakkelijk voelt wanneer er een Marokkaan naast haar op de bus gaat
zitten.

Het vervolg van de racistische praat werd me
onthouden en dat vond ik best jammer. Niet dat ik een liefhebber ben van het
genre, noch dat ik die dame een aardige verschijning vond, maar ik wilde
kennismaken met het volledige scenario van kleine en grote vooroordelen.
Helaas, dat was niet het opzet: hoe sneller zij door de bezoekers op de site
werd afgebroken, hoe korter het klankgedeelte werd. (Voor de nieuwsgierigen:
vandaag blijft er nog zo’n tien seconden van over, je hoort haar nog wel
‘Marokkaan’ zeggen, maar niet meer waarom ze het zo vervelend vindt dat iemand
met een andere huidskleur naast haar gaat zitten. Er is, met andere woorden,
niet eens een racistische toespeling meer te horen, wat uiteindelijk het opzet bleek te zijn van deze
blitzcampagne.)

Hoera: een raciste werd deskundig de mond
gesnoerd door het grote publiek. We zijn goed bezig! Euh, echt? Hoeveel
racisten hebben de site bezocht? Hoeveel ‘Ik ben geen racist maar’-piepeltjes
wilden wel eens weten hoe een soortgenote van hen eruit ziet en wat ze
uitkraamt? Hoeveel ruimdenkende mensen wilden wel eens nagaan of ze echt wel zo
tolerant zijn als dat ze denken?

Het nadeel van dit soort campagnes is dat ze
gericht zijn op een brede laag van de bevolking, maar dat ze onveranderlijk
steeds weer uitkomen bij dezelfde kring van overtuigden. Dit is preken voor
eigen parochie. Iedereen knikt ja, gaat met het gevoel dat het allemaal wel
goed komt naar huis en merkt de volgende dag dat er niets veranderd is. Die mevrouw wil op de bus nog altijd geen Marokkaan naast zich dulden. Hé, hoe
kan dit nou?

Goed voor de bewustwording dan? Ook daar vrees ik voor. De
anti-racisten zijn al voldoende bewust van het angstaanjagende en zowel latent
als manifest aanwezige racisme in onze samenleving en de racisten vinden het
best oké zo. Wie daar tussenin valt – de beïnvloedbaren, zeg maar – zal je
wellicht niet via zo’n eenmalig initiatief bewuster maken van het probleem,
laat staan dat ze hun gedrag spontaan zullen aanpassen. Of ben ik nu weer te
pessimistisch?

Xenofobie en racisme bestrijd je niet met
eenmalige goedbedoelde acties. Het is een permanente strijd, waarvoor je een
bijzonder lange adem nodig hebt en waarbij het onderwijs een cruciale rol
speelt. Van jongs af aan moeten we onze kinderen een zo breed mogelijk palet
aanreiken, ver weg van vooroordelen en raciale superioriteit, en we moeten dit
blijven volhouden, tot ze die multiculturele samenleving als een normaal
gegeven beschouwen, ook al krijgen ze thuis, op de speelplaats en in de
sportvereniging andere dingen te horen.

#ikbengeenracistmaar ik vond deze actie te
populistisch en incestueus om effect te kunnen sorteren. In een wereld waarin
je weinig kansen krijgt om een boodschap te verkondigen is een gemiste kans
dubbel zo jammer. Dan was de recentie hashtag-actie #DailyRacism veel zinvoller, omdat het alledaagse schrijnende verhalen waren van mensen die racistisch bejegend werden. Slachtoffers, dus, geen daders. Volgende keer toch maar proberen om een actie in de scholen
op te zetten? Minder mediageniek maar des te effectiever. Hoop ik. Aan het eind van die lange en moeilijke rit kan je dan nog altijd zo’n filmpje gebruiken om na te gaan of alle inspanningen effect hebben gesorteerd.

Vandaag in de krant: Brugs bisdom treedt nog
altijd niet op tegen seksueel misbruik in de kerk.

Nog vandaag in de krant: bisschop Vangheluwe
leeft al jaren ondergedoken maar veilig en wel in het nabije buitenland. Hij
mag nog altijd de titel ‘monseigneur’ voeren, een titel die hij wellicht ook af
en toe gebruikt als hij zijn jongeheer aanspreekt bij het bepotelen van jonge
heertjes in zijn omgeving, het mag zelfs familie zijn, monseigneur is niet kieskeurig op dat vlak.

Eveneens vandaag in de krant: monseigneur
Léonard moet een boete betalen omdat hij – en het instituut dat hij
vertegenwoordigt – niet optraden tegen dat seksuele misbruik in Belgische katholieke kringen.

Ik begrijp dat hele gelovig-zijn niet en zal
dat ook nooit doen, maar ik accepteer wel dat mensen in een opperwezen geloven.
Het is hún leven, het is hún keuze. Wat ik niet begrijp is dat mensen zich
laten manipuleren door een organisatie die de meest schandelijke misbruiken
onder de mat probeert te vegen.

Als het Brugs bisdom inderdaad geen actie
onderneemt en slachtoffers in de kou laat staan – op een moment dat in het
Vaticaan nota bene een paus zit die voorzichtige stapjes waagt in een andere
richting dan het Roomse verleden en die daarom alleen al vlotweg ‘een progressief’
wordt genoemd -, wat belet de beminde parochianen uit Brugge dan om hun geloof
anders te gaan belijden?

Ga weg uit dat instituut dat toch niet in u geïnteresseerd
is, keer uw rug naar die ‘Doe wel en zie niet om’-maffia en beleef uw geloof in
persoonlijke kring of organiseer u met andere gelovigen die het beu zijn om als
quantité négligeable beschouwd te
worden door een stelletje corporatisten die in het beste geval oogkleppen
dragen en in het slechtste geval zelf hun handen niet konden of kunnen
thuishouden.

Ik begrijp gelovig-zijn niet, maar het hele
braafjes in de pas blijven lopen terwijl de meest waanzinnige wantoestanden aan
het licht komen begrijp ik nog veel minder. Doe er iets aan, beminde gelovigen.
Loop weg uit die kerk, loop weg van die verdorven geesten die zich geestelijke
leiders durven noemen, klaag hen aan en ga elders je geloof beleven. Je zal er
mijn respect mee verdienen en je koopt er jezelf een iets zuiverder geweten mee.

‘Multiculturele ontmoeting’, zo had ik het in
mijn elektronische agenda genoteerd. Vier namen noteren nam te veel plaats in
en ik vond niet zo direct een alternatief voor die nogal beladen term.
‘Multicultureel’ is een lelijke vlag voor een mooie lading die helaas steeds
meer mensen weigeren te zien.

Woensdagnamiddag heb ik op amper tweeënhalf
uur tijd meer geleerd over de islam en de moslims dan in de pakweg duizend
artikels, columns en opiniestukken die ik het voorbije jaar heb zien passeren
en die meestal vertrokken vanuit blank perspectief. ‘Ons’ perspectief. De ‘wij
tegen zij’ wordt in de retoriek in stand gehouden, zelfs door mensen die
gestudeerd hebben of die voor deskundig en vol worden aanzien in deze materie.

Wat belet ons eigenlijk om die ‘wij versus
zij’ te overstijgen en het gewoon over ‘ons’ te hebben? Die lichtjes andere
huidskleur, die andere geloofsovertuiging, die verschillende culturele bagage,
ach, dat hoeft toch geen belemmering te zijn voor toenadering en gemeende
interesse? Ik zou zelfs zeggen: het maakt de andere net nog veel interessanter
voor mij, op voorwaarde dat de interesse in twee richtingen werkt. Het zijn tenslotte landgenoten.

Vaststelling: er is een groeiende
emancipatorische beweging aan de gang bij jonge moslims, die erop gericht is
integratie te koppelen aan eigenwaarde, die de fundamenten van onze westerse
samenleving aanvaardt maar niet bereid is haar eigenheid op te offeren, die de
hand reikt naar al wie zijn wortels toevallig op deze plek op de aardbol heeft.

Is dat geen fijne gedachte? Kunnen we niet
even afstappen van die veralgemeningen dat dé islam en dé moslim een bedreiging
vormen voor ons en samen met hen die minderheid die wél een gevaar voor onze
seculiere, democratische maatschappij betekent, helpen afstoppen? Als onze
leidinggevende politici nu eens zouden beginnen met het vermijden van
platitudes en het in één zak stoppen en daardoor culpabiliseren en stigmatiseren van volledige bevolkingsgroepen?

Enfin, u beslist er zelf maar over, maar ik
heb honger gekregen naar meer gesprekken en naar het nog beter leren kennen van
‘de andere’. Een dialoog opzetten lijkt me een belangrijke eerste stap naar
écht samen-leven. Ik doe mee, u ook?

‘Hebben we er beelden van? Foto’s? Kunnen we
er namen op kleven? Zitten er bekende Afrikanen tussen? Neen, neen, neen en
neen? Twintig lijnen op pagina 7 links onderaan!’

Zo moet het gisteren ongeveer gegaan zijn op
alle nieuwsredacties. Het bericht dat vierhonderd bootvluchtelingen die op weg
waren van Libië naar het Italiaanse eiland Lampedusa kapseisden en verdronken
was niet meer dan een fait divers.
Het was niet de eerste ramp met mensen die wanhopig op zoek zijn naar een beter
bestaan en die onderweg naar het Denkbeeldige Grote Geluk aan hun einde komen.
Het zal ook niet de laatste zijn.

9/11, herinnert u zich dat nog? Natuurlijk
doet u dat: u kunt waarschijnlijk van minuut tot minuut reconstrueren waar u die
dag was, wat u deed en in welk gezelschap u vertoefde. De beelden staan op ons
collectieve netvlies gebrand. In de Twin Towers stierven officieel 3.020
mensen. In september vorig jaar schatte de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR
het aantal overleden bootvluchtelingen van Noord-Afrika naar Zuid-Europa op
2.900. Voeg daar die vierhonderd van gisteren aan toe en het aantal
slachtoffers ligt een eind boven dat van 9/11. Zo, daar is uw perspectief.

Alleen kennen we die mensen niet. Na 9/11
werden we overspoeld met individuele horrorverhalen: de man die telefonisch
afscheid nam van zijn geliefde net voor hij uit het raam op de 87ste verdieping
sprong, de vrouw die net die dag een vroegere metro had genomen omdat ze zoveel
werkachterstand had, de brandweerman die was ingesprongen voor een collega die
een dagje vrij wilde nemen,… Jonathan Safran Foer verpakte het drama in het
beklijvende Extremely Loud And Incredibly
Close, boek én film zijn zware aanraders. Er werden films en documentaires
gedraaid, de archiefbeelden worden elk jaar weer bovengehaald op de elfde
september, dat IS zich vandaag manifesteert heeft veel te maken met de
ondoordachte Amerikaanse reactie na de aanslagen in New York en Washington.

Van die in alle opzichten van het woord arme
Afrikanen hebben we geen beelden. Nobele onbekenden zijn het, of beter: waren het. Sukkels die ongetwijfeld stuk
voor stuk een apart verhaal te vertellen hadden, maar die kennen we niet en we willen
die ook niet kennen. Waar ligt Lampedusa ook alweer? Het klinkt alleszins heel
ver weg. Houden zo!

Die vierhonderd slachtoffers werd een Betere
Wereld voorgeschoteld door gehaaide mensenhandelaars. Ze kwamen terecht in
filières van mensensmokkel, telden hun schaarse spaarcenten neer om op een
overladen, krakkemikkige schuit als sardienen in een blik een poging te wagen
om dat ene eiland te bereiken, zonder goed en wel te beseffen wat er daarna zou
volgen. Noem het een avontuur. Of een wanhoopsdaad, maar dan met de bedoeling
om in leven te blijven.

We kijken met zijn allen de andere kant op.
Organisaties als de Verenigde Naties of de Europese Unie doen bij mijn weten
niet eens een ernstige poging om de niets en niemand ontziende schurken ter
plekke aan te pakken en de gelukzoekers op andere gedachten te brengen. Niet
makkelijk met al die corrupte regimes en op eigengewin gerichte dictators, dat
besef ik ook, maar niets doen is evenmin een optie.

Zevenentwintig EU-lidstaten redeneren: het is
het probleem van de Italianen. Dit is het Europese eenheidsproject anno 2015
ten voeten uit: egoïsme, eigenbelang, technocratie. Als Michel Maus eraan denkt
een partij van technocraten op te richten, dan moet hij eens kijken naar de
manier waarop de EU vandaag gerund wordt. In eigen land verkozen politici die
in Brussel en Straatsburg vooral bezig zijn met lokale belangen, want daar
rekruteren ze uiteindelijk hun kiezers. Het hogere Europese belang telt
nauwelijks mee. Solidariteit is een scheldwoord in die kringen.
Bootvluchtelingen zijn armoezaaiers, daar zitten we niet op te wachten in Fort
Europa.

Dat laatste begrijp ik nog enigszins. We
kunnen niet iedereen toelaten en opvangen zonder de eigen bevolking tekort te
doen, zeker niet in volle economische crisis. Dat we politieke vluchtelingen
wél en economische vluchtelingen niet met open armen ontvangen, daar kan ik dus
inkomen. Dat we niet optreden tegen mensenhandel vind ik echter ronduit
verwerpelijk. Dat we én de Italiaanse regering én die bootvluchtelingen aan hun
droevige lot overlaten is gewoon ziekelijk. Dat vierhonderd mensen – beeld u
even in dat er een bom valt op een uit de kluiten gewassen kmo en dat er geen
overlevenden zijn! – in één klap van de aardbol verdwijnen en dat ze alleen
maar een beknopte vermelding waard zijn op pagina zeven, links onderaan, zegt
veel over de zelfgenoegzaamheid van de moderne westerling. We sussen ons
geweten straks wel met een minimale overschrijving op een rekening voor een
goed doel.

Dit is iets schrijnender dan die ‘Lul van de
Week’ of die halve euro elektriciteitskosten in een taverne, mensen. Dat besef
zou zo stilaan tot ons mogen doordringen, anders weten we niet goed meer wat
de echte prioriteiten zijn. Medemenselijkheid is geen teken van zwakte,
integendeel. En ja, ik ga de rest van de dag ook proberen om vrolijke dingen te
doen, zonder het leed van de wereld op mijn schouders te torsen. Het leven gaat
voort, weet u wel. Behalve voor die 400 in hun anonieme zeemansgraf.

‘Out of
the door, line on the left, one cross each‘. Het blijft ook na ontelbare visies
een onweerstaanbare scène uit The Life of
Brian. De mannen die over enkele ogenblikken terechtgesteld zullen worden
schuiven netjes aan, geven keurig toe dat ze daar zijn voor hun eigen crucifixion en volgen gehoorzaam de
instructies. Always look on the bright
side of life, nietwaar.

1982 jaar nadat die ene van Nazareth aan het
kruis werd gehangen juichen menigten nog altijd bij een publieke lynchpartij.
In het echt, in landen waar barbaren thuis zijn, of symbolisch, op de sociale
media en op ongecensureerde fora. We willen het gevoel hebben overal bovenop te
zitten: op Facebook, op Twitter, in de kijkfile, op café, naast het voetbalveld,
overal eigenlijk. En we willen ons zegje doen, want dat lucht op. Niet wij zijn
de ‘Lullen van de Week’, maar al die anderen, dat spreekt voor zich. Wij zorgen
wel voor de LOL van de Week, we vinden onszelf namelijk lichtjes
onweerstaanbaar. Waarom zien die anderen dat niet in?

Help, we weten het even niet meer.

Een trainer van een jeugdelftal van KV
Oostende had er niets beters op gevonden dan na een wekelijks wedstrijdje
strafschoppen trappen op donderdagavond de verliezer te verplichten een t-shirt
met het opschrift ‘Lul van de Week’ te dragen, met – om alle mogelijke
misverstanden uit te sluiten – daaronder een tekening van het mannelijke lid.
Ene Ximon – wat een lullige naam trouwens – vond dat niet prettig, zijn papa
nog veel minder en dus werd het t-shirt in de media gegooid. Schande! De club
ontsloeg de jeugdtrainer, zaak opgelost. (In de loop van de dag werd dat ontslag overigens teruggebracht tot een schorsing)

Mmm, toch niet: al een heel seizoen is er een
van die jonge voetballertjes het lulletje. Zonder die aandacht in de sociale en
andere media zou er tot half mei iemand dat t-shirt hebben
aangetrokken en, wie weet, volgende voetbaljaargang opnieuw. Ik vind het een
wansmakelijk idee, dat t-shirt. Ooit voerde Barry Hughes, de in zijn vrije tijd
carnavalhits (‘k Wil op mijn hoofd een
kamerbreed tapijt!) zingende Nederlandse trainer van Beerschot, het in, maar
dat was bijna dertig jaar geleden, in andere tijden, en bij volwassen profvoetballers.
Bij kinderen is het not done, maar
dat vond KV Oostende blijkbaar alleen maar door al die negatieve reacties,
anders had de club al veel eerder gereageerd. Hypocrisie ten top.

Help, we weten het even niet meer.

Een jong koppel met een baby van twee maanden
oud vroeg aan de ober van een Leuvense taverne om een melkflesje op te warmen.
‘Dat kan, maar we zullen daar wel iets voor moeten aanrekenen’, zei de
hondstrouwe ober, die netjes de instructies van zijn baas opvolgde. En dus
verscheen er op de rekening een extra bedrag van 50 eurocent. Niet veel, maar
ook niet weinig. Het getuigt van weinig klantvriendelijkheid en van een enge
maatschappijvisie, vind ik – baby’s zijn lastig, baby’s mogen wat kosten,
ouders moeten maar betalen! -, maar die ober deed gewoon wat van hem gevraagd
werd en volgens Ho.Re.Ca. Vlaanderen beantwoordt het aan de regels: de klant
was immers vooraf op de hoogte gebracht. Die klant had echter een
Twitter-account, stuurde een verontwaardigde tweet mét de rekening de wereld in
en dus werd binnen de kortste keren het etablissement aan de schandpaal
genageld.

O, ik deed mee hoor, ik ga daar niet flauw
over doen. Mijn tweet: ‘Tip: als u héél rustig wil zitten in een lege zaak -> taverne
Rubens in Leuven. (Les: onderschat uw klanten nooit!)’. Af en toe moet ik leren
mijn grote smoel te houden, ik weet het, ook al blijf ik vinden dat de taverne
in de fout is gegaan. Maar moesten we daarom met z’n allen die zaak richting
faillissement drijven? Natuurlijk had de eigenaar slimmer moeten zijn en hiervoor
geen extraatjes aanrekenen. Uiteraard had hij bij het begin van de heisa
alerter moeten reageren en een eerste les in crisiscommunicatie toepassen: de
maatregel ongedaan maken, zich publiekelijk verontschuldigen en het jonge gezin
in kwestie een etentje op zijn kosten aanbieden, inclusief gratis opgewarmde
babymelk. Vanzelfsprekend is het goed dat de consument mondiger is geworden.
Alleen blijft overreageren in alle opzichten overdreven.

Help, we weten het even niet meer.

Iemand zei me gisteren: ‘Het is niet leuk meer
op Twitter, ik blijf er even weg’. Iemand heeft half gelijk: het is niet zo
leuk meer, klopt. Wegblijven betekent Twitter of andere sociale media overlaten
aan de hardste schreeuwers en tafelspringers van het gezelschap en dat gun ik
hen niet. Maar het is wel een onmiskenbaar neveneffect van een verhardende,
polariserende samenleving, waarin het absolutisme en het Grote Gelijk hand in
hand gaan. Als wij wit zeggen en de anderen zeggen zwart, zijn de anderen fout.
Het leven versimpelt tot een holle oneliner.

Help, we weten het even niet meer.

Een jeugdtrainer en een taverne-uitbater
hebben iets doms gedaan, iets wat zelfs zonder de sociale media als een
boemerang in hun gezicht zou zijn teruggekeerd. Je mag dat onvolwassen noemen, weinig
intelligent of contraproductief en je mag zelfs eisen dat ze dat rechtzetten en
dat ze heel eventjes openlijk met hun neus op de feiten worden gedrukt. Het is
in geen geval een geldig excuus om hen openbaar te lynchen of te kruisigen. Voor een bagatel is hen
doen aanschuiven in de linkse rij, één kruis de man, onwaarschijnlijk
overdreven. Heksenjacht werd in de achttiende eeuw bij wet verboden in
beschaafde landen, maar o wat zien we graag dat het spreekwoordelijke vuur op
die brandstapel nog wat hoger oplaait. We kunnen het brandende vlees haast
ruiken.

Intussen houdt Boko Haram al een heel jaar
honderden Nigeriaanse schoolmeisjes gevangen, stierven er vele duizenden kinderen in de
Syrische burgeroorlog en dreigen ook bij ons heel wat mensen brutaal uit het
maatschappelijke leven te worden gestoten omdat ze er om een of andere reden
niet meer bij horen, zonder job, geld of vooruitzichten. Schrijf daar iets over
en mensen vinden het te moeilijk. Eén verdwaalde positieve reactie zal je deel
zijn. Dan is het veel makkelijker om de voorhamer boven te halen en mee te doen
aan een populistisch volkstribunaal. ‘Crucifixion!!!‘.
Duizenden retweets en likes zullen je
deel zijn.

Help, we weten het even niet meer.