Maandans

(Uit de reeks ‘De Bankzitter’, verscheen eerder op
maandag 26 november in De Standaard.)

Borussia Dortmund domineert de Bundesliga. 28-voudig
landskampioen Bayern, zes titels op een rij, staat na 12 speeldagen al op negen
punten. Draaischijf bij Borussia is een Belg: Axel Witsel. Na een financieel
lucratief avontuur in China opnieuw topvoetballer.

De commentator van de Sportschau had het zaterdag consequent over ‘Witsel’, zonder
accent op de e. Dat je de naam van de Belgische international uitspreekt als
‘Witsèle’ is blijkbaar nog niet tot in Duitsland doorgedrongen. Wat ze er wel
al beseffen: de controlerende middenvelder is er even onmisbaar als in de
nationale ploeg. Slechts vier spelers bij Borussia Dortmund hebben een hogere
transferwaarde dan de Belg.

In de uitwedstrijd bij middenmoter Mainz
speelde Borussia de eerste helft als een waardige leider: dominant, hoog, een
tikkeltje arrogant. Witsel ging voorop in de strijd, was bij zowat elke aanval
betrokken. Een poging van dichtbij van hem werd afgeblokt en zijn afstandsschot
met links door de doelman van Mainz onder de dwarslat weggetikt. Na de rust was
Mainz sterker en werd Witsel samen met z’n ploegmaats achteruitgeduwd. Typisch
Witsel mag je stellen: uitblinkend in een goed draaiend elftal, nogal
onzichtbaar als het iets moeilijker gaat. Zie ook de interland in Zwitserland,
waar hij kansloos mee ten onder ging.

Vaderlijke
trainer

Borussia won zaterdagnamiddag uiteindelijk wel:
1-2. Onder meer dankzij een doelpunt van supersub Paco Alcacer, al negen keer
trefzeker als invaller. De Spanjaard – doorgebroken bij Valencia,
weggedeemsterd bij Barcelona – wordt na een huurperiode van een paar maanden
definitief overgenomen van de Catalanen.

Ondertussen is Borussia stilaan topfavoriet in
de Bundesliga: 9 overwinningen, 3 gelijke spelen, 0 nederlagen. 35 doelpunten
gemaakt, 13 tegen. De beste aanval en op de een na beste verdediging. De eerste
achtervolger, dat andere Borussia uit Mönchengladbach, waar uitblinker Thorgan
Hazard gisteren opnieuw scoorde en liet scoren, volgt op vier punten, Eintracht
Frankfurt op zeven. Bayern München staat heel verrassend pas vijfde en telt
negen punten minder dan Dortmund. Zaterdag verspeelde het punten tegen Fortuna
Düsseldorf (3-3), waar de Belgische Watford-huurling Dodi Lukebakio drie keer
scoorde.

Dat Borussia na een paar tegenvallende
seizoenen deze zomer met de grove bezem door de spelerskern ging, loont dus. Acht
spelers kwamen, elf vertrokken er. En er werd een nieuwe trainer aangesteld: de
61-jarige Zwitser Lucien Favre. Vaderlijk én Franstalig, belangrijk voor een
gevoelige jongen als Witsel. Dat was al gebleken bij Standard, waar hij open
bloeide onder Michel Preud’homme, Laszlo Bölöni en Dominique D’Onofrio.

‘Moeilijke
keuze’

Flashback naar zondag 17 september 2006. Een
17-jarige frêle jongeman vervangt in de 89ste minuut van de wedstrijd
Standard-FC Brussels Steven Defour. Zijn debuut bij de Rouches, waar hij al
sinds z’n tiende rondloopt. Meteen het begin van het wonderbaarlijke jeugdtrio
Defour-Fellaini-Witsel. Ze mogen in mei 2008 en 2009 de landstitel vieren. Axel
Witsel ontvangt de Gouden Schoen en de trofee voor Jonge Profvoetballer van het
Jaar, hij is niet eens twintig. De box-to-box-speler charmeert alle
voetballiefhebbers. Tot die vermaledijde 30ste augustus 2009, wanneer hij het
rechterbeen van Marcin Wasilewski in flarden trapt. Twee seizoenen lang wordt
hij op alle Belgische velden uitgefloten. Een transfer is half juli 2011 de
oplossing om de haat te ontvluchten: het wordt de Portugese grootmacht Benfica.

Een zomer later reeds vertrekt hij naar Zenit
Sint-Petersburg. Hij arriveert er samen met de Braziliaan Hulk. Ook daar is er
kritiek: op de hoge salarissen van de nieuwkomers en op hun gegarandeerde
basisplaats. Maar vooral: op hun huidskleur. Fans van Zenit ondertekenen zelfs
een manifest waarin ze het bestuur oproepen geen niet-blanken meer aan te
werven. De Russische voorzitter weigert mee te werken aan dit racistisch opzet.

Begin 2017 verbaast Witsel de voetbalwereld.
Hij kan naar Juventus, maar ondertekent een contract bij Tianjin Quanjian in de
Chinese Super League. Daar zal hij 18 miljoen euro per seizoen verdienen, plus
2 miljoen bonussen. ‘Een moeilijke keuze’, noemt hij het zelf. ‘Maar met mijn
familie in het achterhoofd kon ik niet weigeren.’

Racewagen
in Zone 30

Anderhalf jaar begraaft Witsel zich in de onbeduidende
Chinese voetbalcompetitie. Hij zal er een kleine 30 miljoen euro verdiend
hebben, wanneer hij in augustus voor Borussia Dortmund kiest. Topclub in
Duitsland, subtopper in Europa. Trouwste aanhang ter wereld, met gemiddeld
bijna 80.000 toeschouwers bij thuiswedstrijden, in goede en kwade dagen. ‘Die gelbe
Wand’, de steile tribune achter een van de doelen waar de fanatiekste fans
plaatsnemen, is een begrip. Een ‘gele muur’ die Witsel niet kende in Tianjin,
een stad met veertien miljoen inwoners waar hij voor zo’n 20.000 fans speelde.

Hij scoort in Dortmund bij zijn debuut en is sindsdien
niet meer weg te denken uit de basiself. Bij de nationale ploeg is hij al even
incontournable. Zijn naam staat bij de eersten op het wedstrijdblad, ondanks jarenlang
gemor bij commentatoren, analisten, journalisten en fans. Hun kritiek: hij
speelt te lateraal, vertraagt het spel, denkt louter defensief. Na een
uitstekend WK in Rusland heeft hij zowat alle voetbalharten weer voor zich
gewonnen. De vertragende Witsel bleek een uitvinding van de vorige bondscoach.

Onder Wilmots was Witsel een racewagen van wie
de actieradius beperkt werd tot toertjes maken in Zone 30. Onder Martínez mag
hij zich uitleven. Het verschil zit ‘m in de intentie van beide bondscoaches:
absoluut op veilig spelen (Wilmots) versus offensief denken (Martínez). Nu komt
Witsels polyvalentie beter tot zijn recht.

101 interlands telt hij, sinds die desastreuze
Nations Leaguewedstrijd in Luzern. Dan kun je onmogelijk een prutser zijn. In
januari wordt Axel Witsel pas dertig, er kunnen gerust nog 20 of 30 interlands
bij. Woensdagavond kijkt hij in de Champions League de spelers van Club Brugge
in de ogen. Die zijn gewaarschuwd: Borussia Dortmund is momenteel een
voetbalmachine, met een Belg als draaischijf. Alleen moeten de Duitsers zijn
naam nog correct leren uitspreken.

Het zijn zwarte dagen. Vandaag is het precies
zevenentwintig jaar geleden dat het Vlaams Blok haar grote doorbraak beleefde.
Zwarte zondag! Er zouden nog veel donkerdere verkiezingszondagen volgen.
Gisteren was het Black Friday, een jonge traditie die vanuit de States is komen
overwaaien. Het principe is eenvoudig: u ziet een koopje hangen dat u eigenlijk
niet nodig heeft maar dat zo goed geprijsd is dat u het niet kunt laten
schieten, u geeft geld aan de winkelier en die zegt ‘Dankjewel’. Thanksgiving.

De Vlaming doet daar vrolijk aan mee, ook al
gaat het ten koste van de kleinere winkeliers. De ketens profiteren, mogen een
dagje solden organiseren zonder dat de koopjesperiode officieel is aangebroken.
Valsspelen voor gevorderden. De meerverkoop compenseert de mindere prijzen. Dat
de lokale winkels bloeden en de (inter)nationale ketens juichen, ontgaat de
meesten. Think globally, act locally? Neen, hoor: think locally
(mijn portemonee), act globally (vul
de portemonnee van de grote ketens).

We zijn kuddedieren. Werken ons met de ellebogen
tot bij het prijskaartje ‘-20%’. Staan er niet verder bij stil dat ergens in de
rij iemand zal boeten. De concurrent of de producent. We staan met z’n allen
aan te schuiven als er een Primark opent. Feest! Een T-shirt voor 2 euro! Dat
dat hebbedingetje voor een paar cent gemaakt is door een Aziatisch slaafje,
ach, dat is zo ver hier vandaan dat we het niet eens merken. Kinderarbeid, een
schande, maar alleen maar als we het zien. We hebben toch lekker dat goedkope
T-shirt. Après nous le déluge.

We vliegen met Ryanair. Kost een paar tientjes
en daar leggen we, mits wat zeuren, nog een paar eurobiljetten bovenop als we
ook nog eens het gevoel van comfort aan boord willen hebben, drankje en zakje
nootjes erbovenop. Peanuts! Werkomstandigheden
van piloten en hostessen? Zal ons worst wezen. We willen naar het zuiden en we
willen het nú, bijna voor niets. Ecologische voetafdruk? L’enfer, c’est les autres!

We spreken schande van de bagageafhandelaars
van Aviapartner, omdat die onaangekondigd begonnen te staken, dagen aan een
stuk. We staan er niet bij stil dat die bandwerkers aan het eind van de lijn
staan: wij betalen minder voor onze vlucht, de vliegtuigmaatschappijen hebben
minder inkomsten, iedereen die in de sector werkt, verdient minder én moet
harder werken, omdat er steeds minder werknemers zijn, anders dalen de winsten
nog harder, enzovoort, enzoverder. Zoals ik al op 28 oktober tweette: “In
een samenleving waar de mensen (u en ik) een ‘race to the bottom’ niet alleen
toelaten maar ook faciliteren door er zelf aan deel te nemen (‘Vlieg bijna
gratis!’), hoeven we niet verwonderd te zijn over uitwassen en, uiteindelijk,
een reactie tégen die uitwassen. #Aviapartner”

Hetzelfde met bpost, een modieuzere benaming
voor good old De Post. Nog zo’n
bedrijf dat onder druk staat door talloze snellere pakjesleveranciers en dat dus
met minder volk evenveel werk wil doen. Meneer
facteur is onzichtbaar geworden, hij moet vliegensvlug de post in de
brievenbus deponeren in de hoop dat er niemand een goeie dag komt zeggen, want
daar heeft hij in zijn strikt getimede ronde geen tijd voor. Niet dat we terug
moeten naar het cliché van meneer facteur
die met veel plezier zijn buideltas met enveloppen aflegt om een borreltje te
komen drinken, maar het mag heus wat menselijker. Alleen: dat kan niet meer.
Want we willen alles nu, meteen, onmiddellijk, zonder pardon. We hebben die
snelheid van handelen zelf gewild, met alle gevolgen van dien. Weg menselijkheid.
Nog meer files omdat er nog meer vracht- en bestelwagens nog sneller moeten
leveren. Gevolg: nog meer luchtvervuiling. In het creëren van vicieuze cirkels
zijn we meesters.

We orkestreren onze eigen ondergang. Maar als
je middenin de ratrace staat, zie je ze niet meer. Oekraïense loonslaven bouwen
mee onze festivaltenten op, las ik vorig weekend in De Standaard Weekblad. Toch zullen er geen festivalgangers afhaken,
het bordje ‘Uitverkocht’ zal weer even snel hangen als vorige jaren. Makelaars en
andere sjoemelaars verzieken het voetbal, maar dit weekend zullen de stadions
overal even vol (of even leeg) zitten als op andere speeldagen. Praat ons geen
schuldgevoel aan! Laat ons vooral gerust!

Het is allemaal onze eigen schuld en we
beseffen het niet. Wat zegt dat over de intelligentie van de diersoort Mens?

(Deze bijdrage verscheen maandag 19 november in mijn
wekelijkse bijdrage ‘De Bankzitter’ in De Standaard.)

Vanuit het oogpunt van kritische observators davert
het voetbal dankzij Propere Handen en Football Leaks al meer dan een maand op
zijn grondvesten. Maar de voetbalbonzen zelf, die kijken de andere kant op, net
als de fans. De winkel blijft gewoon open, hooguit wordt binnenkort de etalage
herschikt.

Gewenning. Als er één woord voor de geest
springt, precies veertig dagen na de nachtelijke arrestaties in Operatie
Propere Handen en zeventien dagen na de eerste publicaties in de tweede golf
van Football Leaks, is het dat wel. Klinkt cynisch — en is het ook.

Er werd verontwaardigd gereageerd toen bleek
dat Gianni Infantino, de grote baas van het wereldvoetbal, in zijn vorige job
bij de Europese voetbalbond actief had meegewerkt aan doofpotoperaties ter
wille van de nouveaux riches van PSG en Manchester City. Topclubs doen
ongestoord aan mensenhandel, ook dat lokte nog een boze reactie uit bij
sommigen.

‘Een poging om het nieuwe leiderschap en, in
het bijzonder, de voorzitter te ondermijnen’, zo reageerde de Fifa in een
uitvoerig statement op 2 november, dezelfde dag dat de eerste bijdragen in een
nieuwe reeks Football Leaks op vele websites tegelijk werden gepubliceerd. Het
leek wel alsof de tekst klaarstond en er alleen nog een persmedewerker op
‘send’ moest drukken. De wereldvoetbalbond toog zelfs in de tegenaanval.
‘Ondanks het feit dat we alle ons gestelde vragen rechtuit en eerlijk
beantwoord hebben, hebben sommige media beslist de meeste van onze antwoorden
te negeren en zowel de feiten als de waarheid te verdraaien in een opzettelijke
poging om de Fifa in diskrediet te brengen en hun lezers te misleiden.’

Hier te lande was er kritiek op de dubbelrol
die Pierre François, ceo van de Pro League, speelde om een puissant rijke Rus
en een machtige Israëlische makelaar tot bij een gedweeë satellietclub te
voeren. Bij Operatie Propere Handen werd de onderzoeksrechter gewraakt, het
onderzoek vooralsnog niet. En scheidsrechter Vertenten wil gewoon terug aan de
slag, als fluitenier op het hoogste niveau. Alle realiteitszin is weg.

Achilleshiel

Pierre François op 2 november: ‘Als u me vroeg
of ik wist dat er illegale praktijken in het voetbal bestaan, had ik u
waarschijnlijk geantwoord: ja.’ Een paar dagen later kwam hij zelf in opspraak.
Daarover wilden de 24 leden van de profliga een hartig woordje praten, maar
toen werd voorzitter Marc Coucke ziek en een etmaal later viel het gerecht
binnen bij Royal Excel Mouscron. Eindelijk, zou je kunnen stellen.

Vandaag staat er een raad van bestuur van de
Pro League op de agenda. De clubs uit 1B willen duidelijkheid over het verdere
verloop van de competitie, gezien de betrokkenheid van KV Mechelen-bestuurders
bij pogingen tot matchfixing. En álle clubs willen weten hoe het nu verder moet
met Moeskroen en hun eigen ceo. Dat wordt nachtwerk.

Professor fiscaal recht Michel Maus en Uefa-medewerker
Karl Dhont, expert matchfixing, kwamen intussen op de proppen met een rapport
van acht pagina’s om het voetbal te hervormen (DS 14 november). Waarmee ze meteen de achilleshiel van het voetbal
raken. De voetbalbonzen willen desnoods wel kleine aanpassingen van binnenuit
aanvaarden, denk aan het driekoppig expertencomité (mét Pierre François!) dat
tegen eind dit jaar voorstellen moet formuleren. Terwijl de enige oplossing van
buitenaf kan komen: internationale politici, onafhankelijke experten en andere
mensen met kennis van voetbalzaken (maar zonder professionele banden met clubs
en bonden), die de vrijheid krijgen om drastische hervormingen uit te werken.

Ik
beschuldig!

Tijd voor een J’accuse-momentje. Vrij naar Zola: niet Gianfranco, begenadigd
stilist binnen de groene rechthoek, maar Émile, begenadigd stilist op een leeg
wit papier.

Ik beschuldig de machtige makelaars van het
kapotmaken van wat de vorige Fifa-baas, Sepp Blatter, ooit ‘the beautiful game’
noemde. Hij zei dit druk gesticulerend met de ene hand, terwijl de andere
envelopjes met dollarbriefjes uitdeelde aan bobo’s uit arme voetballanden die
hem als wederdienst hielpen herkiezen. Hebzucht.

Ik beschuldig de koosjere spelersmakelaars,
die het allemaal hebben laten gebeuren zonder al te veel weerwerk. Omerta.

Ik beschuldig de voetbalbestuurders, hoog en
laag, omdat ze dit al enkele decennia faciliteren, in ruil voor het vrijwaren
van hun posities. Machtsmisbruik.

Ik beschuldig al wie op de hoogte was van
malversaties en daar nooit mee naar buiten kwam, inclusief voetbaljournalisten
die vrolijk meedraaiden op de carrousel van het Grote Geld. Ik beweer niet dat
ze er zelf rijker van werden, maar ze zwegen. Als er al eens over excessen in
het voetbal wordt geschreven, gebeurt dat negen op de tien keer door collega’s
uit andere sectoren. Schuldig verzuim.

Ik beschuldig, tenslotte, de supporter. Die
blijft naar het stadion gaan, ook al weet hij dat er heel wat stront aan de
knikker is. Lafheid.

#LegeHanden

We zijn amorf geworden. Voetballiefhebbers
laten betijen wanneer hun favoriete sport gekidnapt blijkt door duistere
figuren met dollartekens in hun ogen en dure horloges om hun polsen. Zoals
wielerfans het pikten dat zowat het hele peloton aan het spul bleek te zitten.
Er kwam geen witte mars tegen graaiende bankiers, die de hele wereld in het
financiële verderf stortten. Fiscale incivieken kwamen zonder kleerscheuren uit
LuxLeaks, SwissLeaks, PanamaPapers, ParadisePapers en welke andere exotische
benamingen die witwasconstructies ook kregen. Op een hashtag meer of minder
kijken we niet.

Cynisch gezegd: alleen als er kinderen het
slachtoffer zijn, liggen we er nog wakker van. We zijn bozer op Roger ‘Dat was
zo een relatietje’ Vangheluwe dan op Maurice ‘Investeer zo snel als u kunt’
Lippens, ook al wogen de maatschappelijke gevolgen van de relatietjes van die
laatste zwaarder door. Child Focus, oké, ‘Money Focus’, neen, dank u. Toch zijn
we benieuwd welke smeuïge hapjes deze krant deze week weer zal opdienen.
Verdienstelijk onderzoek, maar zal het iets ten gronde veranderen?

Toen ik een week na het losbarsten van het
Belgische schandaal in een column pleitte voor een witte voetbalmars ontving ik
één enkele steunbetuiging, hoorde ik een beetje hoongelach en nam ik vooral
grote stilte waar. We dronken nog een glas, we deden nog een plas en alles blijft
zoals het was. #LegeHanden.

Een persoonlijk weetje. Er zaten deze ochtend
slechts twee in plaats van de gebruikelijke drie weekendkranten in de bus. Geen
De Morgen-plus-bijlagen. Bovendien
een De Standaard-zonder-bijlagen. Ramp!
Dat maakt een leesmens ongelukkig, op een bevroren zaterdagochtend. Ik moest de
auto in (eerst sporen van de vriesnacht wegkrabben), naar de enige
krantenwinkel van het dorp. Die bevindt zich op wandelafstand, maar het was a)
te koud om een eindje te stappen, b) ik zit met een stevige verkoudheid en
zoals geweten is dat bij mannen het bijna-dood-stadium, en c) ik wilde die
krant zo snel mogelijk in handen hebben.

Onderweg passeerde ik een blaffende hond, van
het merk ‘wit’, want ik kan geen labrador van een teckel onderscheiden. Hij
hing vastgeketend aan een tractor. Wilde mij wegjagen, wat honden bij ons in de
buurt wel vaker doen: mij angst proberen aan te jagen, ik, indringer te voet,
zij, lafhartig achter een dikke haag of hoge muur. De blaffende bravoure —
compleet zinloos, want zo’n scharminkel kan niet op tegen een mannetje in een
blikken doos die drijft op paardenkracht — deed mij denken aan de publieke
opinie en hoe die vaak tekeergaat op sociale en andere media. Collectief
blaffen is een internationale sport geworden. Hoe luider we blaffen, hoe eerder
iets weggaat, zo denken de blaffers. Soms werkt het zelfs.

Maandag blafte, pardon: oordeelde, het Antwerpse
Hof van Beroep dat de onderzoeksrechter in Operatie Propere Handen gewraakt
moest worden, op verzoek van de bekende procedurepleiter Hans Rieder. Joris
Raskin werkte bij aanvang van zijn onderzoek naar allerlei gesjoemel in het
voze voetbalwereldje nog deeltijds voor de voetbalbond, als lid van de
licentiecommissie, die elk jaar moet beoordelen welke clubs professioneel
voetbal mogen bedrijven en welke niet. Doorgaans zijn die leden daar veel te
lankmoedig in, want niet zelden gaat zo’n club nog geen jaar nadat het een licence to kill football heeft gekregen,
financieel onderuit.

Ik begrijp de demarche van meester Rieder wel. Een advocaat
heeft niet als hoofdtaak om een sympathieke peer te zijn. Hij moet zijn cliënt
zo goed en zo kwaad als dat kan vertegenwoordigen. Een goede kennis van het
wetboek helpt daarbij. Dat Rieder Raskin wilde wreken, is volkomen logisch. Dat
het Hof van Beroep hem daarin volgde, ook nog. Dat dat Hof zich bediende van
het argument “Bij de publieke opinie is een schijn van partijdigheid ontstaan”,
vind ik daarentegen dikke stierendrek.

De publieke opinie zou niets in de pap te
brokken mogen hebben in juridische zaken. Als rechters de stem van het volk
zouden volgen, kunnen we binnenkort de brandstapel herintroduceren. Of gaan we
de nonsensikale redenering ‘Perceptie = realiteit’ (de moderne versie van ‘Geen
rook zonder vuur’) volgen? We betalen rechters en magistraten juist om
onafhankelijk en onpartijdig te oordelen, niet om de publieke opinie (wat dat
verder ook moge betekenen) ter wille te zijn. Dat soort bevlogen dingen schreef
ik maandag in de vooravond — achtendertig graden koorts, snotterend en niezend,
proestend en kuchend — op Twitter. Koortsdronken slimmigheidjes.

’s
Anderendaags — zevenendertig en een halve graad koorts, inmiddels — las ik een
reactie van een hele slimme mens, zó slim dat ie ooit nog de eenmansjury vormde
in de oerversie van De Slimste Mens ter
Wereld, en, neen, het is geen kerkjurist. “Waar elders zou die schijn van
partijdigheid kunnen ontstaan dan bij ‘een’ publieke opinie?”, vroeg hij zich
af. En hij voegde eraan
toe: Justice must be seen to be done. Ik denk dan — halfslimme mens en eenmansjury
zijnde — dat die uitspraak er vooral op slaat dat wat de rechterlijke macht doet,
ook gecontroleerd kan worden door de andere machten en door, o help, de
publieke opinie. Maar het betekent voor mij niet dat rechters zich bij elke uitspraak moeten verantwoorden aan ons allemaal. Zij moeten wijze en afstandelijke vonnissen vellen, op basis van bewijsmateriaal en onderbouwde vermoedens. Rechtspraak
moet ten dienste staan van de samenleving (als abstract begrip), niet van de
mening van de luidste roepers in die samenleving. Dáár worden rechters en
magistraten voor betaald, niet om te zeggen wat het volk wil dat ze zeggen, zelfs
als het volk vindt dat wat ze uiteindelijk zeggen wereldvreemd is, een verwijt
dat tegenwoordig bon ton is in middens die vinden dat rechters naadloos de
overheersende politieke, economische en sociale teneur moeten volgen. Er wordt
wat afgeblaft richting rechterlijke macht, meestal door witte honden van wie je
heel duidelijk kunt zien welk ras ze hebben.

Wereldvreemd, dat zijn de mensen die bij
zonsondergang de rolluiken neerlaten en niets meer met de wereld te maken
willen hebben. Die dingen heten in de volksmond niet voor niets blaffeturen.

(Deze bijdrage verscheen
maandag 12 november in de reeks ‘De Bankzitter’ in De Standaard.)

Royal Antwerp Football Club is
138 jaar oud, maar springlevend. De club met stamnummer 1 staat na de helft van
de reguliere competitie op een gedeelde tweede plaats met Club Brugge. Dat is
zonder meer knap. Dankzij een gulle geldschieter, een stevig netwerk en een
realistische sportieve aanpak.

Met ‘alsen’ en ‘indiens’
mag je een voetbalwedstrijd niet analyseren. Toch zat Antwerp-KV Oostende van
vrijdagavond vol met voorwaardelijke matchfasen (zie DS 10 november). Als scheidsrechter Bram Van Driessche en
videoref Christophe Delacour in de vijfde minuut bewust handspel van Rodrigues juist
hadden beoordeeld, kreeg Oostende een vroege strafschop en werd het misschien
wel 0-1. En als er geen cascade van vreemde beslissingen was geweest tussen
minuut 37 en 40, zou de tweede helft er anders hebben uitgezien. Dan had
Mbokani op het eind niet de 2-0 kunnen scoren, omdat hij rood zou hebben
gekregen wegens natrappen. Scheids noch VAR zagen er graten in. Nkaka werd
uitgesloten voor een overtreding die zeer vergelijkbaar was met die van Bolingi
twee minuten eerder. Meer nog: als Bolingi rood had gekregen, zou Nkaka
wellicht zijn overtreding niet hebben gemaakt.

Nu werd de tweede
helft met elf tegen tien gespeeld, maar het had negen tegen elf kunnen zijn. De
woede van KVO-trainer Gert Verheyen was begrijpelijk. Zeker als hij gisteren
naar Anderlecht-AA Gent heeft gekeken: Birger Verstraete kreeg voor krek
dezelfde overtreding als Bolingi wel rood na tussenkomst van de VAR. De ene
‘clear error’ is de andere niet.

Beste verdediging

Die ene fortuinlijke
avond met volle medewerking van de wedstrijdleiding mag de goede prestaties van
Antwerp niet ondersneeuwen. Vorig seizoen liep de Great Old maar net Play-off 1
mis, al zat er toen heel wat negativisme in de ploeg: consequente mandekking
over het hele veld, veel geniepige fouten, een karrevracht gele kaarten, puur reactievoetbal.
Met de inbreng van aanwinst Lior Refaelov is er nu ook frivoliteit in het spel
geslopen en speelt Antwerp vooral op eigen veld heel dominant. Alleen KRC Genk
kwam winnen op de Bosuil.

Discipline blijft
nochtans het ordewoord van de Roemeen Laszlo Bölöni, 65, oudste trainer in de
eerste klasse. Wie niet hard werkt, komt er bij hem niet in. Realisme boven
romantiek. Dat Antwerp de beste verdediging heeft (amper 13 tegendoelpunten),
is dan ook geen toeval.

Het is eenendertig
jaar geleden dat Antwerp nog zo hoog geklasseerd stond. In het seizoen
1987-1988 stond het na de heenronde (17 speeldagen) op de eerste plaats. In een
tweepuntensysteem telde het toen drie punten meer dan Club Brugge, dat
uiteindelijk wel kampioen zou worden. Antwerp eindigde derde. Halfweg de jaren
70 was het ook twee keer na elkaar tweede geworden, met Guy Thys als trainer.
De huidige hausse is dus behoorlijk uitzonderlijk voor een club die in 1957
voor het laatst landskampioen werd en die nog wel een paar opmerkelijke
Europese campagnes beleefde (Vitosja! Wembley!).

Bekend volk

Dertien seizoenen
vertoefde Antwerp in tweede klasse, tussen 2004 en 2017. Twaalf plus één,
zeggen de roodwitte supporters zelf, want 13 is het oude stamnummer van
stadsrivaal Beerschot en dat nemen ze niet in de mond. Een periode waarin de
club geregeld ten dode leek opgeschreven. Wanbeleid, schuldenlast, sportieve
wanprestaties, wegblijvende fans. De hashtag #thisisouryear verdween elk jaar
even snel als dat ie was opgedoken. De club kwam in handen van
ex-Germinalvoorzitter Jos Verhaegen, die was weggepest op het Kiel en die op
zijn beurt Eddy Wauters, 42 jaar voorzitter, buiten werkte. Daarna kwam Saïf
Rubie, een spelersmakelaar. Officieel mogen makelaars geen club bezitten, maar
soms wordt er de andere kant op gekeken in dit land. Begin 2015 verwierf
Patrick Decuyper, voormalig ceo bij Zulte Waregem, de meerderheid van de
aandelen, met centen van bouwpromotor Paul Gheysens (Ghelamco) weten we
intussen. De eerste twee jaar knoeide Decuyper even erg als zijn voorgangers:
denk aan de kortstondige aanstelling van de gecontesteerde ex-makelaar John
Bico als sportief manager. Toch slaagde Antwerp er ondanks dat bestuurlijk
geknoei in om te promoveren.

In de zomer van 2017 werd
Luciano D’Onofrio aangesteld tot sportief directeur. Een man met een hele dikke
Rolodex, maar ook drie keer veroordeeld voor frauduleuze praktijken als…
spelersmakelaar. In het Belgisch voetbal kan dat zomaar, met zulk verleden
sportieve baas bij een club worden. D’Onofrio stelde oude bekende Bölöni aan
als nieuwe trainer, hij had eerder succesvol met hem samengewerkt. En hij
haalde ook spelers met een verleden uit zijn Standardtijd: Sinan Bolat, Jelle
Van Damme, Daniel Opare, Dieumerci Mbokani. D’Onofrio gaat niet vreemd, hij
kiest voor bekend volk. Le nouveau
Standard est arrivé.

Successupporters

Dat Antwerp nog leeft,
heeft het in niet geringe mate te danken aan zijn aanhang. Gemiddeld komen er 12.651
toeschouwers naar de Bosuil, dat zijn er ruim vierhonderd meer dan vorig
seizoen. Een ticket voor de haast mythische Tribune 2, een 95 jaar oude archeologische
site met lange houten banken, is een begeerd kleinood, al vertekent het ook de
realiteit. In de duistere jaren in tweede klasse speelde Antwerp voor minder
dan vijfduizend fans. Pas in het kampioenenjaar 2016/2017 zaten er weer meer
dan 11.000 fanatieke aanhangers. Zelfs in dat net-nietseizoen van dertig jaar
geleden bleef het toeschouwersaantal hangen op 14.088 en toen had de Bosuil nog
een capaciteit van 60.000.

De verklaring? De
Antwerpenaar is een successupporter. Dat ondervonden Antwerp én Beerschot in de
loop van de jaren. Bij een reeks goede resultaten komt er veel volk kijken,
valt het een tijdje tegen dan blijft de helft thuis. Al zal er in het Olympisch
Stadion aan de andere kant van de stad wel tandengeknars te horen zijn, want
noch het oorspronkelijke Beerschot, noch Germinal Beerschot, noch Beerschot AC,
noch Beerschot Wilrijk kwamen ooit in de buurt van die 12.651 gemiddeld. Eén
keer in de laatste veertig jaar werd daar de kaap van de tienduizend nipt
gerond, in het seizoen 2008/2009. Antwerp neemt momenteel commercieel een
flinke voorsprong op de aartsrivaal. Als het ook sportief blijft scoren, zou
die afstand weleens onoverbrugbaar kunnen worden.

Acht dagen geleden had ik het op deze plek
over de kleine oorlogjes die op sociale media werden uitgevochten over een
kerstmarkt die tot wintermarkt werd omgedoopt en over de kritiek van
centrumlinkse partijen op een overheidscampagne pro biefstuk-friet. De
discussies gingen niet over zaken die er écht toe doen, zoals armoede,
daklozen, de vele doden in Jemen, klimaatopwarming, een begroting die lek
blijft. ‘Prioriteiten’, had ik er als titel boven gezet. Ik doe dat vandaag
opnieuw. Want weer ging het een hele week over randfenomenen.

De staatssecretaris die vorige week al de toon
zette, deed dat opnieuw. Deze keer hekelde hij een Sinterklaas zonder kruis op
zijn mijter. Was hij even uit het oog verloren dat de Sint die elk jaar in
Antwerpen aanmeert bij een bevriende burgemeester-partijvoorzitter, ook geen traditionele
mijter draagt en dat al vele jaren lang, zonder dat die
burgemeester-partijvoorzitter zich daar tot nog toe openlijk tegen verzette. Uiteraard
moest er dan ook weer over zwarte- en roetpieten gejeremieerd worden. #tothierennietverder
en #wegmetons kwamen nogmaals voorbij waaien. Wat is er mis met dat goede oude
‘kaakslag’, vraag ik me dan eventjes cynisch af. Je kan natuurlijk geen boerkini’s
blíjven verzinnen om de aandacht proberen af te leiden van de essentie.

***

De burgemeester-voorzitter mocht ook zijn
zegje doen. Wat hij over armoede, de genocide in Jemen of de kaduke begroting
dacht, kwamen we niet te weten. Neen, hij ergerde zich aan het weggommen van
Apu uit The Simpsons, zijn
lievelingsserie. Een karikaturaal personage dat als racistisch en stereotiep bestempeld
wordt. Door de ‘politiek correcten’, dat spreekt voor zich. Nu valt er heus wel
iets kritisch te zeggen over de nogal bange beslissing van opdrachtgevende
zender Fox om de Indiër met het lachwekkende accent uit de serie te laten schrijven
(The Simpsons steekt vol karikaturen),
maar is dit echt een prioriteit voor een leidinggevende politieke figuur in Antwerpen,
Vlaanderen en België? Moet hij geen nieuwe bestuursploeg samenstellen? De
begroting op orde krijgen? Ervoor zorgen dat er nog een beleid is, de komende
zes maanden? Verkiezingen voorbereiden? Of hoort dit al bij de campagne, een
opstapje naar een half jaar durende strijd tegen de poco’s? Ik vraag het me af.

***

Zelzate, daar gaat het sinds gisterochtend ook
over, want daar heeft de lokale sp.a het aangedurfd om een coalitie op te
zetten met de PVDA. Nu pater Werenfried van Straaten er niet meer is, moeten er
blijkbaar anderen opstaan tegen het goddeloze communisme. Het is zeker waar,
dat communisme heeft de landen waarin het de bovenhand kreeg weinig meer dan
kommer, kwel, dictatuur, goelags en het systematisch uitmoorden van politieke
tegenstanders opgeleverd. Maar je kan ook veel negatiefs zeggen over
kapitalisme en nationalisme. De tijd dat Amada, de voorloper van PVDA,
hardnekkig de uitwassen van Stalin, Mao en Pol Pot verdedigde, ligt achter ons
en je moet al van heel slechte wil zijn om het beleid in Venezuela op dezelfde
lijn te plaatsen als die moordzuchtige regimes.

Waar is het ‘cordon sanitaire’ voor
extreemlinks, werd er geroepen, terwijl dat cordon — je kan voor of tegen zijn
— werd ingevoerd om racisme en raciale discriminatie aan te pakken, domeinen
waarop de PVDA niet actief is. Vlaams Belang heeft nooit het racistische
70-puntenplan afgewezen, terwijl PVDA wel (voorzichtigjes) afstand nam van Pol
en andere Potentaten. Beoordeel beide partijen dus op hun programma en de taal
die hun leiders spreken, en neem dan een standpunt in. Verschilt Vlaams Belang
wezenlijk van het voor racisme veroordeelde Vlaams Blok? Is de PVDA nog altijd
de partij die mee heult met verre, verderfelijke regimes?

***

De Vlaamse Jeugdraad, daar werd ook stevig over
gebakkeleid. De vier opzijgeschoven leden van Schild & Vrienden werden
vervangen door hun opvolgers: stuk voor stuk mensen met een kleurtje. “Zijn
dat Vlamingen?” weerklonk uit kelen die zich doorgaans schor roepen om een
onafhankelijk Vlaanderen een stapje dichterbij te brengen. En het was niet eens
een statement van de Jeugdraad, want die jongelui waren gewoon net niet
verkozen in de eerste stemronde. Trouwens, die vraag stelde niemand zich: hoe
kan het dat een stel fundamentalistische, tot een racistisch groupuscule
behorende kerels destijds de voorkeur kregen op redelijke jongeren met een
andere origine? Toch een beetje racisme onder de kiezers-studenten, of mag dat
niet meer opgemerkt worden dezer dagen?

***

O ja, ik mag de politieke benoemingen absoluut
niet vergeten. De Open Vld claimt de gouverneursstoel in Oost-Vlaanderen, de
CD&V een zitje in het directiecomité van de Nationale Bank. Carina Van
Cauter trok al haar conclusies, Steven Vanackere niet. Misschien moet je haar
wel in de Nationale Bank loodsen en hem tot Oost-Vlaams gouverneur benoemen. (Geef
hem een tijdelijk adres in Gent en haar een financiële opleiding en het is
opgelost.)

Die Nieuwe Politieke Cultuur, hoe zat het daar
ook weer mee? Dood en begraven, zeker?

Jan Mulder zei in Humo dan weer dat hij al vijftig jaar weet heeft van gesjoemel in
het voetbal. De vraag die de interviewer niet stelde: waarom zei je dit vijftig
jaar geleden dan niet, beste Jan?

Onze nieuwe minister van Defensie, Sander
Loones, die morgen Steven Vandeput vervangt, werd dan weer het
collaboratieverleden van zijn voorvaderen aangewreven. Suggestie voor de criticasters:
beoordeel de 39-jarige Loones — geboren vierendertig jaar na de Tweede Wereldoorlog
— op zijn woorden en daden, niet op wat zijn familieleden meer dan zeventig
jaar geleden hebben uitgevreten. Dat geldt ook in de andere richting. Beoordeel
de kinderen van Syriëstrijders niet op wat hun ouders hebben uitgericht.

***

Jemen.

Armoede.

Daklozen.

Begroting op orde.

Klimaatopwarming.

Er zijn echt wel andere prioriteiten. Welke
onzin staat ons de komende week te wachten?

(‘De Bankzitter’, aflevering 15, eerder verschenen in De Standaard op maandag 5 november.)

De topper tussen KRC Genk en Club Brugge eindigde op
een billijk gelijkspel, 1-1. Maar een nieuwe oprisping van de ‘Football Leaks’
overschaduwde de sportieve gebeurtenissen in het voetbal. De Fifa-baas blijkt
even corrupt als zijn voorganger en de grootste clubs in Europa plannen een
coup.

Er was geen ontkomen aan dit weekend. Een
halve voorpagina, gevolgd door negen pagina’s binnenin. De lezer van deze krant
zal geweten hebben dat de redactie deel uitmaakt van het internationaal
journalistenconsortium EIC, wat staat voor European Investigative
Collaborations. Een netwerk van onderzoeksjournalisten dat zich sinds najaar
2017 ook toespitst op het topvoetbal, dankzij de ‘Football Leaks’: miljoenen
documenten die werden gelekt door ene ‘John’, een mysterieuze man (of een groep
mensen?) die duidelijk thuis is in de wereld van het Grote Geld, corrupte
cenakels en machtige makelaars.

Lag de nadruk vorig jaar op dure contracten
(de salarissen van Cristiano Ronaldo en Zlatan Ibrahimovic, de
makelaarsvergoedingen van Mino Raiola en Jorge Mendes) dan ging het de voorbije
weken over de door Ronaldo afgekochte verkrachtingszaak en nu over de rol die
Fifa-baas Infantino in zijn vorig bestuurdersleven speelde bij het beschermen
van clubs die de regels van Financial Fairplay met voeten traden, Paris
Saint-Germain voorop.

Parvenus
Sans Gêne

Gianni Infantino was van 2009 tot 2016
secretaris-generaal van de Uefa, en in die hoedanigheid rechterhand van Michel
Platini. Nadat het zoveelste schandaal eindelijk de kop had gekost van de tot
op het bot gecorrumpeerde Fifa-baas Sepp Blatter stelde de ambitieuze Infantino
zich kandidaat voor het allerhoogste voetbalambt en zo werd in het Zwitserse
Genève een Zwitser opgevolgd door een Zwitser, iemand die zich profileerde als
‘zuiver’ en die stemmen ronselde met de belofte dat het WK Voetbal zou worden
uitgebreid van 32 naar 48 landen.

Uit de gelekte documenten moet nu blijken dat
Infantino is tussenbeide gekomen om PSG ter wille te zijn. De Parijse club – in
mijn drie jaar geleden verschenen boek £X€£$$
UNITED. Het geld van het voetbal verwerkte ik het acroniem tot ‘Parvenus
Sans Gêne’ – is al acht jaar in handen van de emir van Qatar. Aan die deal
gingen persoonlijke gesprekken met toenmalig Frans president Sarkozy en
Uefa-voorzitter Platini vooraf. In ruil ondersteunde die laatste de kandidatuur
van Qatar om het WK van 2022 te mogen organiseren. Het lukte in beide
richtingen: PSG werd financieel gered en Qatar kreeg de organisatie toegewezen.

Onder de nieuwe eigenaars probeerde PSG de
wereldtop naar de Franse hoofdstad te halen: Ibrahimovic, Cavani, Di María,
Neymar, Mbappé. Het mocht wat kosten, ook al bestond er intussen zoiets als
Financial Fairplay, FFP, in 2010 in het leven geroepen door… Platini en
Infantino om de ‘financiële doping’ (hun woorden) in het voetbal aan banden te
leggen. In een eerste fase mochten clubs nog 45 miljoen euro verlies draaien,
tegenwoordig zitten we in fase 4: het verlies moet nu beperkt worden tot 5
miljoen euro over drie seizoenen. PSG negeerde zelfs die aanvankelijk nog heel
soepele regels en kon rekenen op Infantino om te vermijden dat het zou uitgesloten
worden van Europees voetbal, de ultieme straf voor wie FFP niet naleeft. Eerst
was er wel een monsterboete van 60 miljoen, die na protest van PSG werd
teruggebracht tot 20 miljoen, een som die ook Manchester City, die andere
artificiële topclub, had betaald. Een habbekrats voor een emir of een sjeik.
Clubs uit pakweg Roemenië en Turkije werden wel uitgesloten. Niet iedereen is
gelijk voor de Europese voetbalwet.

In de zomer van 2017 was er de ruchtmakende
transfer van Neymar, kostprijs: 222 miljoen euro. Een commissie onder leiding
van de Belgische ex-premier Yves Leterme onderzocht de zaak, leek eerst
openlijk tot de conclusie te komen dat PSG de FFP-regels met voeten had
getreden, maar zette de officiële procedure alsnog stil. Wie gelooft die mensen
nog? Terwijl vijf minuten sportieve moed hadden volstaan. Er zal nog eerder een
vrouw in het toekomstige directiecomité van de Nationale Bank zetelen, dan dat
het internationale topvoetbal zal worden gesaneerd.

Benieuwd of Gianni Infantino zijn conclusies
zal trekken. In een eerste reactie noemde de Fifa de publicaties van ‘Football
Leaks’ een lastercampagne. Dat zegt alles.

‘Bedrieg
ons!’

Nog opzienbarend in ‘Football Leaks’ zijn de
concrete plannen van zestien profclubs om een eigen competitie op te richten,
los van de nationale liga’s en de Champions League. Een ‘Super League’ met de
rijkere clubs uit Engeland (5 stuks), Italië (4), Spanje (3), Duitsland (2) en
Frankrijk (2), alleen deelnemers uit de vijf grootste Europese competities.
Bedoeling is om in 2021 van start te gaan met deze gesloten competitie.

De Super League zou de ultieme middelvinger
richting Uefa zijn, terwijl de Europese voetbalbond de voorbije decennia al
plat op de buik ging voor die topclubs. Eerst door de Europabeker voor Landskampioenen
in 1992 om te vormen tot de veel lucratievere Champions League, daarna door
meerdere clubs uit de toplanden toe te laten tot een competitie die cynisch
genoeg wel ‘kampioenenliga’ bleef heten. Europese middenmoters als België mogen
nog een rondje meedraaien, kampioenen uit kleinere voetballanden zijn enkel welkom
in de opwarmfase in juli en augustus.

Als er ooit zo’n Super League komt, valt het
te hopen dat tv-zenders de ballen zullen hebben om niet te bieden op de
uitzendrechten. Een naïeve gedachte, maar ooit moet die ‘Money makes the world
go around’-spiraal toch doorbroken worden? Het zou helpen mochten supporters
internationaal in opstand komen tegen deze gang van zaken. Ook dat is naïef,
want fans lopen nog net niet met het opschrift ‘Bedrieg ons!’ op hun voorhoofd
rond. En kijken vervolgens naar een wedstrijd van PSG of Manchester City. Om de
slogan van de sponsor van onze eigen eerste klasse te parafraseren: supporters
willen niet weten waarom.

Het voetbal is ziek, doodziek. Maar de patiënt
weigert elke hulp.

Vandaag precies zeventig jaar geleden pakte The Chicago Daily Tribune uit met groot
voorpaginanieuws: Thomas Dewey was verkozen tot nieuwe president van de
Verenigde Staten. Daar kon diens tegenstander, zittend president Harry S.
Truman, de échte winnaar van de verkiezingen, wel om lachen, want hij toonde
de krant tijdens zijn overwinningstoespraak aan zijn aanhang. Om als krant af
te gaan moet je niet eens ‘fake news’ publiceren. Voorbarig zijn is al genoeg.

Over fake
gesproken. De ‘voormalige toekomstige burgemeester’ van Brugge, zoals Pol Van
Den Driessche in een commentaarstuk in De
Standaard subtiel genoemd werd, probeerde begin deze week het ‘nieuws’ te
lanceren dat de Brugse kerstmarkt voortaan wintermarkt zou worden genoemd, om
andere gelovigen niet te schofferen. Versta: de moslims. Roep luidop:
onderdrukking. Soumission! Dat
gebeurde dan ook nadat het berichtje van de grijpgrage communicatie-expert van de
N-VA werd opgepikt door de nieuwssite van een commercieel tv-station, waarna andere media er #metoo-gewijs
op sprongen: wij willen dat ook brengen! Uiteraard zonder bronnencontrole. Eén
telefoontje naar de organisator van de kerst-, pardon wintermarkt, had geleerd
dat die benaming al twee jaar wordt gehanteerd en dat die wijziging er kwam om
commerciële redenen. En vanuit het besef dat het een beetje gek is om een markt
die weken vóór Kerstmis wordt geopend, kerstmarkt te noemen. Wintermarkt, dus.
Logische beslissing. Niets aan de hand.

Behalve dan dat er weer hevig gestampvoet werd
op de sociale media. Dat het een schande was. Dat we onze cultuur nu toch eens
dringend moeten gaan beschermen tegen die indringers. Dat we straks niets meer
te zeggen hebben in ons eigen land. Het zouden terechte verzuchtingen zijn,
mocht het waar geweest zijn, dat de naam ‘kerst’ had moeten plaatsmaken voor
‘winter’ om de moslims niet voor het hoofd te stoten. Dat zou inderdaad reden
tot kritiek zijn. Quod non. Maar het kwaad is geschied: voor honderden wild om
zich heen slaande Vlamingen is dit het zoveelste bewijs dat we op de knieën
gaan. Nog versterkt door een staatssecretaris die zich druk maakte over een
door Groen en sp.a gehekelde campagne om steak met frieten aan te prijzen. Meteen
werd er getoeterd dat links de Vlaming zijn wekelijkse culinaire uitspatting
niet meer gunt, terwijl het puur en alleen ging over het promoten van producten
die, op z’n zachtst gezegd, niet bovenaan staan in de voedingspiramide. De Vlaming
moet maar voor zichzelf uitmaken of hij dat wil eten. Blijkbaar zijn alle problemen
met vluchtelingen en transmigranten opgelost, is er voor hen een menswaardige
oplossing gevonden, zodat een staatssecretaris zich nu kan vermeien met
akkefietjes? (En eerlijk gezegd: ik vind een jongen en een meisje van een jaar of acht, die op 31 oktober ’s avonds aanbellen en “Trick or treat” roepen, een significantere aantasting van onze cultuur dan de benaming van een markt.)

Het had op de sociale en andere media
uitgebreid over de eerste dode dakloze kunnen gaan, deze week. Of over Jemen, die
vergeten genocide. De groeiende armoede, nog zo’n thema dat de aandacht waard
is, en de verontwaardiging van politici. Ik wil het niet eens over het gat in
de begroting hebben, of over de klimaatopwarming. Dingen die er echt toe doen.
Prioriteiten, net wat u zegt, beste lezer. Niet alleen zien sommigen het bos
niet meer, ze kijken ook alleen nog maar naar denkbeeldige bomen.