(Uit de reeks ‘De Bankzitter’, verscheen eerder op
maandag 26 november in De Standaard.)

Borussia Dortmund domineert de Bundesliga. 28-voudig
landskampioen Bayern, zes titels op een rij, staat na 12 speeldagen al op negen
punten. Draaischijf bij Borussia is een Belg: Axel Witsel. Na een financieel
lucratief avontuur in China opnieuw topvoetballer.

De commentator van de Sportschau had het zaterdag consequent over ‘Witsel’, zonder
accent op de e. Dat je de naam van de Belgische international uitspreekt als
‘Witsèle’ is blijkbaar nog niet tot in Duitsland doorgedrongen. Wat ze er wel
al beseffen: de controlerende middenvelder is er even onmisbaar als in de
nationale ploeg. Slechts vier spelers bij Borussia Dortmund hebben een hogere
transferwaarde dan de Belg.

In de uitwedstrijd bij middenmoter Mainz
speelde Borussia de eerste helft als een waardige leider: dominant, hoog, een
tikkeltje arrogant. Witsel ging voorop in de strijd, was bij zowat elke aanval
betrokken. Een poging van dichtbij van hem werd afgeblokt en zijn afstandsschot
met links door de doelman van Mainz onder de dwarslat weggetikt. Na de rust was
Mainz sterker en werd Witsel samen met z’n ploegmaats achteruitgeduwd. Typisch
Witsel mag je stellen: uitblinkend in een goed draaiend elftal, nogal
onzichtbaar als het iets moeilijker gaat. Zie ook de interland in Zwitserland,
waar hij kansloos mee ten onder ging.

Vaderlijke
trainer

Borussia won zaterdagnamiddag uiteindelijk wel:
1-2. Onder meer dankzij een doelpunt van supersub Paco Alcacer, al negen keer
trefzeker als invaller. De Spanjaard – doorgebroken bij Valencia,
weggedeemsterd bij Barcelona – wordt na een huurperiode van een paar maanden
definitief overgenomen van de Catalanen.

Ondertussen is Borussia stilaan topfavoriet in
de Bundesliga: 9 overwinningen, 3 gelijke spelen, 0 nederlagen. 35 doelpunten
gemaakt, 13 tegen. De beste aanval en op de een na beste verdediging. De eerste
achtervolger, dat andere Borussia uit Mönchengladbach, waar uitblinker Thorgan
Hazard gisteren opnieuw scoorde en liet scoren, volgt op vier punten, Eintracht
Frankfurt op zeven. Bayern München staat heel verrassend pas vijfde en telt
negen punten minder dan Dortmund. Zaterdag verspeelde het punten tegen Fortuna
Düsseldorf (3-3), waar de Belgische Watford-huurling Dodi Lukebakio drie keer
scoorde.

Dat Borussia na een paar tegenvallende
seizoenen deze zomer met de grove bezem door de spelerskern ging, loont dus. Acht
spelers kwamen, elf vertrokken er. En er werd een nieuwe trainer aangesteld: de
61-jarige Zwitser Lucien Favre. Vaderlijk én Franstalig, belangrijk voor een
gevoelige jongen als Witsel. Dat was al gebleken bij Standard, waar hij open
bloeide onder Michel Preud’homme, Laszlo Bölöni en Dominique D’Onofrio.

‘Moeilijke
keuze’

Flashback naar zondag 17 september 2006. Een
17-jarige frêle jongeman vervangt in de 89ste minuut van de wedstrijd
Standard-FC Brussels Steven Defour. Zijn debuut bij de Rouches, waar hij al
sinds z’n tiende rondloopt. Meteen het begin van het wonderbaarlijke jeugdtrio
Defour-Fellaini-Witsel. Ze mogen in mei 2008 en 2009 de landstitel vieren. Axel
Witsel ontvangt de Gouden Schoen en de trofee voor Jonge Profvoetballer van het
Jaar, hij is niet eens twintig. De box-to-box-speler charmeert alle
voetballiefhebbers. Tot die vermaledijde 30ste augustus 2009, wanneer hij het
rechterbeen van Marcin Wasilewski in flarden trapt. Twee seizoenen lang wordt
hij op alle Belgische velden uitgefloten. Een transfer is half juli 2011 de
oplossing om de haat te ontvluchten: het wordt de Portugese grootmacht Benfica.

Een zomer later reeds vertrekt hij naar Zenit
Sint-Petersburg. Hij arriveert er samen met de Braziliaan Hulk. Ook daar is er
kritiek: op de hoge salarissen van de nieuwkomers en op hun gegarandeerde
basisplaats. Maar vooral: op hun huidskleur. Fans van Zenit ondertekenen zelfs
een manifest waarin ze het bestuur oproepen geen niet-blanken meer aan te
werven. De Russische voorzitter weigert mee te werken aan dit racistisch opzet.

Begin 2017 verbaast Witsel de voetbalwereld.
Hij kan naar Juventus, maar ondertekent een contract bij Tianjin Quanjian in de
Chinese Super League. Daar zal hij 18 miljoen euro per seizoen verdienen, plus
2 miljoen bonussen. ‘Een moeilijke keuze’, noemt hij het zelf. ‘Maar met mijn
familie in het achterhoofd kon ik niet weigeren.’

Racewagen
in Zone 30

Anderhalf jaar begraaft Witsel zich in de onbeduidende
Chinese voetbalcompetitie. Hij zal er een kleine 30 miljoen euro verdiend
hebben, wanneer hij in augustus voor Borussia Dortmund kiest. Topclub in
Duitsland, subtopper in Europa. Trouwste aanhang ter wereld, met gemiddeld
bijna 80.000 toeschouwers bij thuiswedstrijden, in goede en kwade dagen. ‘Die gelbe
Wand’, de steile tribune achter een van de doelen waar de fanatiekste fans
plaatsnemen, is een begrip. Een ‘gele muur’ die Witsel niet kende in Tianjin,
een stad met veertien miljoen inwoners waar hij voor zo’n 20.000 fans speelde.

Hij scoort in Dortmund bij zijn debuut en is sindsdien
niet meer weg te denken uit de basiself. Bij de nationale ploeg is hij al even
incontournable. Zijn naam staat bij de eersten op het wedstrijdblad, ondanks jarenlang
gemor bij commentatoren, analisten, journalisten en fans. Hun kritiek: hij
speelt te lateraal, vertraagt het spel, denkt louter defensief. Na een
uitstekend WK in Rusland heeft hij zowat alle voetbalharten weer voor zich
gewonnen. De vertragende Witsel bleek een uitvinding van de vorige bondscoach.

Onder Wilmots was Witsel een racewagen van wie
de actieradius beperkt werd tot toertjes maken in Zone 30. Onder Martínez mag
hij zich uitleven. Het verschil zit ‘m in de intentie van beide bondscoaches:
absoluut op veilig spelen (Wilmots) versus offensief denken (Martínez). Nu komt
Witsels polyvalentie beter tot zijn recht.

101 interlands telt hij, sinds die desastreuze
Nations Leaguewedstrijd in Luzern. Dan kun je onmogelijk een prutser zijn. In
januari wordt Axel Witsel pas dertig, er kunnen gerust nog 20 of 30 interlands
bij. Woensdagavond kijkt hij in de Champions League de spelers van Club Brugge
in de ogen. Die zijn gewaarschuwd: Borussia Dortmund is momenteel een
voetbalmachine, met een Belg als draaischijf. Alleen moeten de Duitsers zijn
naam nog correct leren uitspreken.