Maandans

Mijn rechtervoet staat al op de trede van Tram
6. Antwerpenaren weten: die rijdt van Luchtbal naar Wilrijk. Ik vind dat wel
een prettige rit, want ze passeert langs de plek waar ik geboren ben en jaren
gewoond heb (Merksem) en die waar ik ontelbare uren vertoefde (het Kiel). Je
kan met die tram naar Kinepolis, het Sportpaleis, het Centraal Station,
deSingel, het Bouwcentrum (pardon: Antwerp Expo) en Beerschot. Een film, een concert,
een uitstap, een voorstelling, nieuwe boeken spotten, voetbal. Meer moet dat
soms niet zijn, Het Leven.

Mag ik mij na 59 jaar en 365 dagen in dit
leven een korte terug- en vooruitblik permitteren? Welaan dan!

DE
JAREN 0… met de N van… Naïviteit

Ik heb de jaren 60 ge- en overleefd, maar niet
echt beleefd. Ik was bijna één toen
ze begonnen, ik was niet eens elf toen ze gedaan waren. En ze zijn
voorbijgevlogen. The Beatles of the Stones, revolte, Woodstock, de mens op de
maan: het is pas in het volgende decennium tot me doorgedrongen hoe interessant
dat allemaal wel was.

De sixties
staan symbool voor een nieuwe start: de oorlog lag een generatie in het
verleden, de economische verdoemenis lag nog niet in het verschiet. Ware het
niet dat ik al die fijne mensen (m/v) die ik nu familie, vrouw en vrienden mag
noemen, niet zou gekend hebben, ik zou wat graag die periode intens meegemaakt
hebben. Stel je voor dat je geboren zou zijn in 1946: nieuwe hoop, verre horizonten,
een wereld in beweging, het gevoel dat er van alles gebeurt, de verbeelding een
heel klein beetje aan de macht.

Mei ’68 heb ik pas goed leren kennen door er
dit jaar, samen met Geert De Vriese, een boek over te publiceren en meer dan
dertig mensen te interviewen over die periode. Nu was Mei ’68 voor mij alleen
die stoere kerel van een jaar of veertien — uit het zevende of achtste studiejaar, waar de jongens zaten die
voor niets deugden, behalve dan om op hun veertiende naar de fabriek te gaan —,
die mij met een plakkaat waarop ‘Leuven Vlaams!’ stond gekribbeld, overhoopliep
op de speelplaats.

Naïviteit is goed, als je piep bent, daarna is
het minder aangewezen.

DE
JAREN 10… met de T van… Trainen

Leren leven. Je plek zoeken. Hopen dat de
leraar je niet aanduidt om een vraag te beantwoorden waarop je het antwoord
niet weet, iets van fysica of zo. Driftig je arm opsteken als je daarentegen
gretig je kennis wil etaleren. Je eerste teksten schrijven. (Een paar jaar geleden
gaf een ex-klasgenote een boekje met rijmelarijen die ik ooit had geproduceerd.
Geloof me: gênanter wordt het niet. HET WAREN PROBEERSELS!)

De tienerjaren zijn oefenjaren. Knoei gerust
een beetje, het hoort bij het leerproces. Spijbelen voor het klimaat, bijvoorbeeld:
had ik graag gedaan, maar daar was in de jaren 70 nog lang geen sprake van,
ondanks de prille waarschuwingen van de Club van Rome. Oliecrisis, autoloze
zondagen, de eerste werkloosheidsgolven, terroristische aanslagen. Geen dingen
om vrolijker van te worden en toch was daar nog altijd dat goede gevoel uit de
jaren 60: niet álles kan, maar toch wel heel veel.

DE
JAREN 20… met de T van… Temporiseren

Studeren. Afstuderen. In 1982 gedropt worden
in de grote boze buitenwereld, waar een crisis heerste, rechtse figuren aan de
macht kwamen (Reagan, Thatcher, de tandem Martens-Gol en kort daarna -Verhofstadt
bij ons), er geen jobs waren. No future! Al
zeker niet voor iemand die nog zijn legerdienst moest doen, die ik met mijn
gewetensbezwaren inruilde voor het dubbele van de normale plicht aan de
samenleving. Twintig lange maanden. Liefde & leudeuveudeu. Oppassen voor aids, die stok achter de deur. De Sovjets
komen! Eén keer meelopen in een grote betoging, tegen de raketten, met bijna
een half miljoen gelijkgestemden, en geholpen dat het heeft! Dan toch een job
vinden, maar niet als journalist. Een beetje geld op de bankrekening. Veel
schrijven in je vrije tijd, weinig verdienen. De stiel leren. Vrienden voor het
leven maken. Denken dat je het zult maken in de muziekwereld en beginnende
bands begeleiden. Daar geld in steken, in plaats van erop te verdienen.

Temporiseren past nog het beste als term bij de
niet zo olijke jaren 80. Een opstapje naar betere tijden. Duistere dagen met voldoende
lichtpuntjes.

DE
JAREN 30… met de D van… Dromen waarmaken, en ook… Doorzetten

En dan toch, aan het eind van dat boze
decennium, de Liefde vinden, met hoofdletter. Een job die je niet graag deed,
verliezen. Een job die je graag zou doen, doen. Die jeugddroom waarmaken
(sportjournalist worden), maar voor het geestelijk evenwicht de meest
uiteenlopende onderwerpen bestuderen, heel veel lezen en razend interessante
mensen mogen interviewen.

Mógen. In goede dagen is journalist zijn een
voorrecht. In minder goede dagen is het gewoon een job, maar nog altijd te
prefereren boven welk ander bestaan ook. Vind ik. Het is geen waardeoordeel. Het
is gewoon de vaststelling: ik mag meestal doen wat ik graag doe. En de economie
draaide in de jaren 90, het waren een soort sixties
voor wie er dertig jaar eerder nog niet of nog niet helemaal bewust bij was.

(Tip voor wie na zijn studies niet dadelijk
een job heeft gevonden die bij hem of haar past: doorzetten!)

DE
JAREN 40… met de V van… Vertrouwen

En toen werd ik leidinggevende. Het jongetje
van acht dat op het kamerbreed tapijt voor de tv voetbalwedstrijden speelde met
geïmproviseerde spelertjes die binnen denkbeeldige lijnen met een in verhouding
veel te groot stalen balletje werden voortbewogen tussen de handgeschreven
papieren reclameborden, en die daarbij én het spel deed voortgaan én wedstrijdcommentaar
gaf én de kreten van het publiek nabootste, werd opeens tot baas van dé
sportredactie gebombardeerd. Dromen komen niet uit? Of het prettig was? Dat is
iets anders.

Als baas ben je niet meer die sympathieke
collega. Je moet moeilijke knopen doorhakken, mensen teleurstellen, zeggen dat
iets niet kan, of dat iets móet, op elk woord drie keer kauwen alvorens je het
uitspuwt, flauwe grappen doseren. Vertrouwen is daarbij het sleutelwoord. Vertrouwen
in je eigen capaciteiten. Vertrouwen in de mensen die boven je staan (niet
makkelijk! soms onterecht!). Een evenwicht zoeken.

Geef je te veel vertrouwen aan wie dat niet
verdient, zit je met een probleem.

Geef je te weinig vertrouwen aan wie dat wel
verdient, zit je met een probleem.

Voelen de medewerkers dat je zelf niet het
vertrouwen geniet van bovenaf, zit je met een probleem. Voortdurend balanceren
op een heel dunne koord tussen twee hoge wolkenkrabbers, met een versleten
vangnet onder je, dat is: de leiding nemen.

Anderen moeten maar oordelen of ik een goede
baas ben geweest. Ik ben tien jaar lang op drie verschillende plekken
hoofdredacteur geweest: nationaal, regionaal en op een betaalzender. Ik kwam al
eens belangrijke mensen tegen. Ik werd door sommige mensen al eens een
belangrijke man bevonden. Ach ja, goed voor het ego, zullen we maar zeggen, maar
er zijn prettiger dingen om te doen en te zijn. Ik ben, denk ik, hoop ik, vermoed
ik, altijd eerlijk en rechtlijnig geweest, dat is toch al iets.

DE
JAREN 50… met de V van… Veerkracht, maar ook… Verontwaardiging

Een sprong wagen, weg van de journalistiek, in
de donkere krochten van het profvoetbal, en dan nog wel bij je favoriete club.
Ook dat was niet eens een droom, vanwege: veel te onrealistisch. Achteraf
bekeken: een misstap, tijdverlies, op je 53ste denken dat een cv van vier volle
pagina’s je overeind zal houden en de muren oplopen omdat er niemand op Frank
Van Laeken zit te wachten.

Veerkracht tonen, met kleine stapjes
herbeginnen, boeken schrijven, zelfvertrouwen heroveren, opnieuw doen wat je
graag doet: journalist zijn. En columnist. Meningenspuier. Daarvoor heel vaak verontwaardiging
gebruiken als motor.

De jaren 10 zijn, door een nieuwe economische
crisis, niet de vrolijkste geweest tot nog toe en toch zit hier een tevreden
man, die niet vindt dat het vroeger allemaal beter was. Ik sta middenin het
leven en ik wil dat nog een hele poos volhouden. Pensioen is, hopelijk, voor
véél later. De gewrichten sputteren geregeld tegen en vragen zich af: “Van
Laeken, denkt ge nu echt dat ge nog twintig zijt?”. Het geheugen spijbelt
weleens — en niet alleen op donderdag. Soms zijn er nostalgische momenten die
zich opdringen.

Maar voor de rest: laat dat rond getal maar
komen, ik weet er wel raad mee. En sta me nu maar toe om op tram 6 te springen,
nou ja: te stappen. Mijn clubje speelt vanavond thuis, dat komt goed uit.

DE
JAREN 60… met de Z van… Zalig

Toch?

(Deze bijdrage verscheen maandag 21 januari in De Standaard, als nummer 26 in de reeks ‘De Bankzitter’).

Na drie weken zonder competitievoetbal, goed voor een korte
vakantie en anderhalve week stage, blijken de machtsverhoudingen nog duidelijker
dan voorheen. KRC Genk won een moeilijke uitwedstrijd, Club Brugge liet een
stevige steek vallen en Anderlecht blijft een gevecht met zichzelf leveren.

We hadden het kunnen weten: als een speler van
Club Brugge op woensdag de Gouden Schoen heeft gewonnen, speelt het hele team het
daaropvolgende weekend met loden schoenen. Twee jaar geleden leidde dat na de persoonlijke
triomf van José Izquierdo tot verlies in Lokeren (1-0), vorig seizoen geraakte
Club na het feestje voor Ruud Vormer niet verder dan 1-1 bij Waasland-Beveren,
en nu werd de collectieve triomf — beste speler, beste coach, beste jongere,
mooiste goal — flink overschaduwd door de thuisnederlaag tegen Charleroi, 0-1.
Er zijn nog zekerheden in het voetballeven.

Zoals daar op deze tweeëntwintigste speeldag verder
ook waren: een zakelijke uitzege van Antwerp, een overwinning op wilskracht en
met wat hulp van de wedstrijdleiding voor Standard, en grote paniek bij rode
lantaarn Lokeren, waar nu ook Trond Sollied — amper drie maanden aan de slag — en
clubicoon Arnar Vidarsson werden doorgestuurd. Voorzitter Lambrecht rekent de komende
maanden op Glen De Boeck, die zelf half november ontslagen was in Kortrijk. De trainerscarrousel
blijft onverminderd draaien.

Charleroi nadert intussen op kousenvoeten de Top
6. Felice Mazzu blijft daar met beperkte middelen en met het samenraapsel aan
spelers dat voorzitter Bayat hem bij het begin van ieder nieuw seizoen aanreikt,
halve wonderen verrichten. Tot grote ergernis van enkele spelers van Club
Brugge, die uit pure frustratie zware overtredingen maakten.

Vleugelbacks

En Anderlecht? Dat begon aan de laatste negen
speeldagen van de reguliere competitie met een nieuwe trainer, de Nederlander
Fred Rutten, en een compleet andere tactische aanpak. Verdwenen zijn de 3-4-3 of
de 3-4-1-2 van Hein Vanhaezebrouck. Rutten koos voor een minder avontuurlijke 4-5-1,
die in balbezit kantelde naar 4-2-3-1. Eerste opdracht: een moeilijke
verplaatsing naar Gent, die andere ex-club van Vanhaezebrouck.

Wat opviel: Rutten speelt met échte
vleugelbacks, Najar op rechts en de heropgeviste Obradovic op links. Centraal achterin
mocht de teruggekeerde Kara meteen starten, naast de nochtans als een miskoop
beschouwde Milic. Kayembe begon door de afwezigheid van Trebel op het
middenveld naast Kums. Amuzu behield het vertrouwen links voorin, de
wispelturige Bakkali kreeg een nieuwe kans op rechts. Geen echte spelmaker, wel
Pieter Gerkens in steun van de enige spits. Dat was opnieuw Ivan Santini, maar
dat had alles te maken met de blessure van Dimata.

De jonge flankspelers Alexis Saelemaekers en
Elias Cobbaut werden door de strakkere tactische keuzes naar de bank verwezen.
Rutten staat dan wel bekend als een uitstekende peoplemanager, hij weet ook dat
de komende weken alleen de resultaten zullen tellen. Dat zou weleens ten koste
kunnen gaan van de jonkies bij Anderlecht. Al ligt de sportieve malaise zeker niet
aan hen.

Anderlecht startte voorzichtig in de Ghelamco
Arena en begon pas na een kwartiertje mee te voetballen. Het deed dat
aarzelend, maar niet onverdienstelijk, al waren de beste kansen voor Gent. Na
de rust kwam de Japanner Morioka Gerkens vervangen: dan toch een nummer tien op
het veld, al raakte die nauwelijks een bal. Gent profiteerde een kwartier voor
tijd onmiddellijk van de uitsluiting van Amuzu. Een minuutje later kopte
Alexander Sørloth binnen: de Noor wordt gehuurd van Crystal Palace.

Gent duikt zo de Top 6 in, op gelijke hoogte
van Anderlecht dat als vijfde nog één schamel punt meer telt dan Charleroi en STVV.

Gouden Handdruk

De nederlaag van Anderlecht voert ons opnieuw
naar vorige woensdag. Een paar uur voor de Gouden Schoen volkomen terecht aan
Hans Vanaken werd uitgereikt, ontving Luc Devroe van zijn ‘goede vriend’ Marc
Coucke de Gouden Handdruk. Een verrassing was dat niet meer — hij was de grote
favoriet voor de trofee. Dat heeft alles te maken met het brokkenparcours dat Devroe
in minder dan een jaar aflegde in het Astridpark. Mocht de voetbalcompetitie
een seizoen van ‘De mol’ zijn, we zouden wel weten wie de saboteur is.

Niet dat Devroe op z’n eentje verantwoordelijk
was voor de transferrommel bij Anderlecht: iemand heeft hem op die plek gezet
en diezelfde iemand had een oneindig vertrouwen in de man. Maar wat Devroe
eerder al bij Club Brugge had aangetoond: er is een verschil tussen het managen
van een topclub en een sympathieke outsider. Voor dat laatste volstaat veel
goede wil en een voluntaristische voorzitter die af en toe diep in zijn zakken
tast. Bij een topclub zijn ervaring, knowhow en een goede kennis van de markt
nog veel belangrijker. Alles wat je doet, wordt onder een vergrootglas gehouden
door journalisten en supporters. Met Abazajs, Adzicen en Musona’s word je geen
kampioen.

Bij Club en Anderlecht was Devroe zonder meer gebuisd,
bij Roeselare en Oostende leverde hij puik werk. Het Peterprincipe bestaat ook
in het profvoetbal.

Wintertransfers

Alle heil wordt in Brussel nu verwacht van
Peter Zulj, die werd overgenomen van Sturm Graz. De feiten kunnen me de komende
maanden tegenspreken, maar een 25-jarige die pas minder dan een jaar geleden debuteerde
voor de Oostenrijkse nationale ploeg, die tot nog toe amper vier interlands
speelde en die uitkwam voor een club die al zeven jaar wacht op een nieuwe
titel in een land dat niet tot de Europese Top 10 behoort, daar zou in het
verleden eens meewarig op neergekeken zijn in het Constant Vanden Stockstadion.

De voornaamste aanwinsten heten voorlopig dan
ook Fred Rutten en Frank Arnesen, de nieuwe technisch directeur, en die zullen
op hun gevorderde leeftijd niet meer de voetbalschoenen aanbinden. Benieuwd of
er nog versterkingen op komst zijn. Wintertransfers zijn meestal niet de meest
geslaagde, want wie dringend nieuwe spelers zoekt, heeft zijn huiswerk in de
zomermaanden niet gemaakt. En een speler die in januari beschikbaar is, daar
wil men doorgaans van af.

Voorzitter Coucke weet echter: met deze onevenwichtig
samengestelde kern loop je zelfs het risico om play-off 1 te rateren. En dat
zou de verwende aanhang van de recordkampioen niet accepteren.

Ik eindig deze week vrolijker dan dat ze begonnen
is en dat heeft heus niets te maken met de moeilijke situatie waarin gewezen
staatssecretaris Theo Francken beland is. Ach, over een paar weken staat die
toch weer bovenaan de lijst van populaire politici, zoveel fiducie heb ik niet
in mijn Vlaamse medeburgers. Populair en populistisch gaan al een tijdje hand
in hand.

Neen, mijn vrolijke, optimistische bui heeft
alles te maken met de meer dan twaalfduizend betogende scholieren die donderdag
naar Brussel togen om voor de tweede opeenvolgende week de schoolbanken te
laten voor wat ze zijn — te hard, te oncomfortabel, te ver van de dagelijkse
realiteit — en te doen wat verantwoordelijke ministers (alle vier!) en zogeheten
volwassenen verzuimden: de klimaatbedreiging ernstig nemen en er iets aan doen.
Aan dit tempo zijn de spijbelende betogers volgende donderdag met
vijftigduizend, wat ik hen overigens niet toewens: dan wordt de spontane
beweging te groot, onoverzichtelijk, gaan er zich vreemde snuiters mee bemoeien,
zoals bij de gele hesjes.

Noem hen gerust naïef, op die leeftijd is naïviteit
eerder een zegen dan een vloek. Noem hen voor mijn part ‘klimaatspijbelaars’:
het is een zelfstandig naamwoord dat cynisch dedain uitstraalt, dat wel, maar
het zij zo. Maak er dan maar een geuzennaam van. Iemand moet het doen, opkomen
voor wat belangrijker is voor de verdere toekomst dan de volgende twee verkiezingsdata.
Noem hen linkse, groene activisten, dat kan er nog maar bij. Liever een activist
dan een aanhanger van het ‘après nous, le déluge’-principe of een
klimaatnegationist, zoals de brulboei van Middelkerke, denk ik dan maar. Als je
dan toch aan een kant van de geschiedenis moet gaan staan, laat het dan de
juiste zijn. Die van de mensen die nadenken, die al eens een betrouwbaar
rapport lezen, die verder denken dat hun neus lang is, die niet alleen oog
hebben voor de zon die morgen opkomt.

“Wat vinden we moreel het
laakbaarst?” vroeg columnist Jan Devriese zich gisteren af op de speeltuin
die Twitter is. “Tieners die met instemming van hun ouders spijbelen om hun
bezorgdheid over het klimaat te etaleren, of tieners die met instemming van hun
ouders spijbelen om te gaan skiën?” Ik vermoed dat heel wat oudere
meningenspuiers het eerste erger vinden, omdat het zo zichtbaar is. En omdat ze
zo voor het status quo zijn, ook (en misschien vooral) diegenen die in het
stemhokje voor ‘de kracht van verandering’ kiezen.

***

Ik vind het bijzonder hoopgevend dat
scholieren massaal het signaal uitsturen dat er ‘no time to waste’ is, vrij
naar de witte T-shirts met zwarte opdruk uit de jaren 80. Alleen jammer dat de
spontaniteit geaccapareerd wordt door sommige politici, die per se mee op de
foto willen met de jonge helden van de dag. Doe dat toch niet. (Ja, ik kijk
naar u, Kristof Calvo!) Gun die jongeren hún moment. Draag hun boodschap elders
mee uit, waar jullie thuis zijn en waar jullie geacht worden het volk te
vertegenwoordigen. #YouthForClimate is ook een heldere en luide boodschap voor
onze klimaatministers, zelf onbestrafte spijbelaars, want met vier afwezig op
een recente internationale bijeenkomst: doe er, eindelijk, iets mee en aan!

***

“We call B.S.”, riep Emma González. Bullshit. Zij overleefde in februari vorig jaar
als achttienjarige de schietpartij op de Stoneman Douglas High School in
Parkland, Florida, waarbij zeventien leerlingen en leraren werden
doodgeschoten. Meer nog dan haar bijtende woorden bleven de zes minuten en
twintig seconden pijnlijke stilte bij, exact de tijd dat de schietpartij op
haar campus had geduurd. Of er al iets veranderd is? Nope. Ja, Emma is intussen negentien geworden. “Change? In my country? It’s more likely than you think”,
klinkt ze hoopvol op Twitter, waar ze bijna 1,7 miljoen volgers heeft. Het is wachten
op de volgende Emma die protesteert tegen de vrije wapenhandel in haar land.

“Jullie zijn niet
volwassen genoeg om de waarheid te zeggen zoals ze is”, beet de
vijftienjarige Greta Thunberg de wereld van de volwassenen toe op de recente klimaatconferentie
in Katowice. “Zelfs die last laten jullie aan ons, kinderen, over.”
Of er al iets veranderd is? Nope. Ja,
Greta is intussen zestien geworden. “16 year old climate activist with
Asperger’s” zegt haar biootje op Twitter. Ze telt meer dan 89.000 volgers.
De volgende Greta Thunberg mag zich al in de coulissen klaar houden op de
volgende conferentie.

“Ik wil
onafhankelijk zijn, reizen, zelf kunnen beslissen over mijn opleiding, een baan
kiezen, of met wie en wanneer ik zal trouwen”, schreef Rahaf al-Qunun,
achttien, nadat ze in Canada was gearriveerd. In haar thuisland, Saudi-Arabië,
riskeerde ze in het beste geval een leven van fysieke en psychische foltering. Of
er iets zal veranderen in dat vrouwonvriendelijke koninkrijk? Nope. Gaat
niet gebeuren. “Don’t let anyone
break your wings, you’re free, fight and get your RIGHTS!” laat Rahaf
weten aan haar meer dan tweehonderdduizend volgers op Twitter.

Zit Anuna De Wever
(17) op Twitter? Ik heb haar in elk geval niet teruggevonden en als ze slim is,
blijft ze er ook een tijdje weg. De zure regen van haatdragende opmerkingen van
zieke mensen zou haar engagement alleen maar kunnen aantasten. Ze heeft nog
geen Wikipedia-pagina, goed zo. Maar haar boodschap wordt gehoord: “We
blijven betogen tot er een klimaatplan voor 2050 ligt.”

De cynicus in mij
denkt dan: je kunt blijven betogen tot 31 december 2049, meisje. De activist in
mij zegt: goed zo, vooral doen. Zoals die vervelende cynicus blijft roepen dat
er weinig zal veranderen aan de wapenwet in de Verenigde Staten, dat de
klimaatmaatregelen niet overal zullen worden toegepast en dat de vrouwen in
Saudi-Arabië tweederangsburgers zullen blijven. Daarom moeten we dat niet
aanvaarden. Dit zijn geen rebels without a
cause.

***

De verzuurden
verwijzen dezer dagen niet zelden naar Mei ’68 en hoe erg de gevolgen van dat
protest wel niet geweest zijn voor de samenleving. Ach ja, misschien hadden
sommigen liever ex cathedra les blijven krijgen van zeer wijze, grijze mannen,
die geen inspraak duldden. Het hoopvolle van de beweging die aan die ene maand
in dat ene jaar gelinkt is, was voor mij trouwens niet zozeer het
studentenprotest, maar het feit dat in het hele land scholieren op straat
kwamen. Dat was nieuw, ongezien, hoopgevend. Er zijn wel degelijk dingen ten
goede veranderd toen, we zijn geneigd om dat te vergeten of te onderschatten.

Wij, oudere jongeren,
hebben al te lang neergekeken op de jeugd van tegenwoordig: passieve generaties
die alleen maar met zichzelf bezig waren. Daar wordt nu komaf mee gemaakt.
Alleen dat al valt toe te juichen. En natuurlijk is spijbelen op zich niet oké,
maar hoe maak je duidelijk dat er iets moet veranderen? Met een tweet op woensdagnamiddag?
Met een betoging op een feest- of zondag? Noodzakelijke maatschappelijke
veranderingen zijn er nooit gekomen door braafjes binnen de lijnen te blijven
kleuren.

***

Intermezzo. Je kunt er
niet naast kijken. Het zijn meisjes, die het gezicht zijn van de contestatie.
Emma, Greta, Rahaf, Anuna: waar zijn de jongens? Wat ik vermoed en vrees (en wat
ik nu schrijf wordt niet wetenschappelijk gestut): de jongens zijn
opportunistischer, kortzichtiger, meer met de korte termijn bezig. Ze lopen
letterlijk mee, maar zelden voorop. Ze worden nog altijd geconditioneerd om
braafjes carrière te maken, bínnen het bestaand maatschappelijk model. Zijn
jongens comformistischer dan meisjes? Het zou zomaar eens kunnen. Dat was in
vorige protestgolven nog helemaal anders: toen liepen de jongens en mannen
vooraan in de stoet. Ook dat geeft hoop.

Nu nog stemrecht-zonder-opkomstplicht
op 16, want die generatie heeft echt wel een eigen mening en toekomstvisie.

***

De wereld heeft meer
Emma’s, Greta’s, Rahafs en Anuna’s nodig. Niet alleen op straat, maar ook op
die plekken waar ze de wereld werkelijk kunnen proberen te veranderen. Hopelijk
blijft hun stem en die van hun opvolgers luid weerklinken.

(Deze bijdrage verscheen eergisteren in De Standaard in de maandagse reeks ‘De Bankzitter’).

Zes Belgen hadden aan de aftrap kunnen staan van de
Engelse topper tussen Tottenham Hotspur en Manchester United. Het werden er
twee: het centrale verdedigersduo Alderweireld en Vertonghen bij de thuisploeg.
Lukaku begon alweer op de bank, Fellaini zat niet eens in de kern. Dat stemt
tot nadenken.

Enkel in het bekerduel tegen tweedeklasser
Reading verscheen Romelu Lukaku tot nog toe aan de aftrap. In de vorige vier
duels onder de nieuwe, in principe tijdelijke, Noorse coach Ole Gunnar
Solskjaer begon hij als invaller aan de wedstrijd. Marcus Rashford geniet de
voorkeur van Solskjaer, die Manchester United een boost heeft gegeven, na twee
en een half seizoen afbraakvoetbal onder José Mourinho.

De Portugees drong anderhalf jaar geleden aan
op de komst van de Belgische spits en het mocht iets kosten: 85 miljoen euro. Lukaku
werd uitgespeeld als targetman. Met de rug naar doel, achter verloren ballen
aanlopen, kaatsen, veel fysieke duels aangaan, meer mocht Lukaku niet doen. Voetballen
in een dwangbuis. Solskjaer laat zijn ploeg van achteruit opbouwen, wil een
spits die meevoetbalt en een actie kan maken.

Mirakelman
De Gea

Ook op Wembley, al anderhalf jaar de
voorlopige thuishaven van Tottenham in afwachting dat het nieuwe stadion wordt
opgeleverd, zat de nog altijd maar 25-jarige Rode Duivel – 45 goals in 79
interlands – zijn ergernis te verbijten naast andere dure bankzitters. Lang mag
deze situatie niet aanslepen. Maar waarom zou Solskjaer hem er ook inzetten? Rashford
scoorde alwéér, na een sublieme pass over veertig meter van Paul Pogba, de
Franse wereldkampioen die onder Mourinho op een zijspoor was beland. (Terloops
opgemerkt: met door Mourinho afgeserveerde voetballers kan je stilaan een
wereldelftal samenstellen. De Bruyne, Salah, Mata en Lukaku in hun periode bij
Chelsea, Bonucci, Filipe Luis, Pogba…)

Lukaku mocht gisteren toch nog twintig minuten
komen bikkelen, raakte nauwelijks een bal en zag aan de overkant zijn doelman
uitblinken. David De Gea redde met handen en voeten, onder meer een poging van
dichtbij van Alderweireld, waardoor het bij een zeer gevleide 0-1 bleef.
Misschien moet die Solskjaer gewoon bij de Red Devils in Manchester blijven,
hij wint alles. Het zou wel slechts nieuws zijn voor Lukaku.

Op de bank bij United zat ook nog Andreas
Pereira, de net 23 geworden Belg die ook Braziliaans bloed door de aderen voelt
stromen en al één keer mocht opdraven in een oefeninterland van de Seleçao. Hij
kan voorlopig nog altijd kiezen tussen Rode Duivels of Goddelijke Kanaries.

Habbekrats

Hoe onmisbaar Jan Vertonghen is voor de Spurs,
werd al voor aanvang van de wedstrijd bewezen. Nadat hij een maand aan de kant
had gestaan met een dijblessure werd hij meteen weer in de basis gedropt. Voor
de manier waarop Vertonghen (31) verdedigt is het adjectief ‘soeverein’
uitgevonden. Al had hij geen verhaal tegen de aalvlugge Rashford bij die ene scherpe
counter. En moet hij zijn tekort aan snelheid steeds meer goedmaken met
uitmuntend positiespel. Vertonghen speelt nog tot minstens juni 2020 voor
Tottenham.

Ondertussen werd de optie in het contract van
Toby Alderweireld gelicht, waardoor ook hij in principe tot na het seizoen
2019/2020 in Londen blijft, al lijkt die kans eerder klein. De voetbalwereld
weet nu immers dat de 29-jarige Belg voor een vastgelegde afkoopsom van 25
miljoen pond weg mag. Aan de huidige koers is dat 28 miljoen euro. Een
habbekrats, voor een van de beste centrale verdedigers ter wereld: kopbalsterk,
groot voetballend vermogen, heeft nauwelijks overtredingen nodig, kan nog een
jaar of vier, vijf op topniveau mee. Tenzij de als zeer zuinig bekend staande
Spurs-directie alsnog de onderhandelingen over een lucratiever contract
heropstart, is het Alderweireld komende zomer allicht kwijt.

Zocht Manchester United geen versterking
achterin?

Op weg
naar China?

Van Mousa Dembélé en Marouane Fellaini geen
sprake in Spurs-United. Geen van beiden zat zelfs maar op de bank. Dembélé mist
matchritme, hij speelde niet meer sinds 3 november. En Fellaini kreeg onder de
nieuwe coach van United amper drie minuten speeltijd. Was hij onder Mourinho
nog een soort joker — basisspeler in wedstrijden waarin moest geknokt worden,
supersub als er dringend moest gescoord worden in andere matchen —, in het
systeem-Solskjaer past de hoekige, boomlange middenvelder niet. Fellaini moet
het hebben van lijf-aan-lijfgevechten, niet van subtiliteiten. In de
geruchtenmolen werd de 31-jarige international de afgelopen weken gelinkt aan
Fenerbahçe, Milan en Guangzhou Evergrande, dat na zeven opeenvolgende titels
vorig seizoen tweede eindigde in de Chinese Super League.

Ook Dembélé wil naar China, al blijft een
definitieve bevestiging nu al weken uit. Beijing Guoan, vierde in de eindstand
van 2018, zou 10 miljoen euro veil hebben voor de eveneens 31-jarige Antwerpenaar,
die over vijf en een halve maand transfervrij is en niet geneigd om zijn
contract te verlengen. De blessuregevoelige Dembélé wil weg uit de Premier
League. Een salaris van negen miljoen euro per jaar is daarbij natuurlijk een
stevig lokmiddel.

Maar er blijkt een kink in de kabel. De
Chinese voetbalbond wil namelijk dat clubs elke yuan boven een transferbedrag
van, omgerekend, 6 miljoen euro, doorstorten naar de bond. Als Dembélé 10
miljoen kost, moet er dus 4 miljoen extra worden opgelegd. Totale kostprijs
wordt dan 14 miljoen. Komt nog bij dat Dembélé de Braziliaanse international
Renato Augusto had moeten vervangen, maar die blijft voorlopig gewoon in
Peking.

Vraag is wat voetballers die nog enkele goede
jaren te goed hebben, gaan zoeken in de uitbolcompetitie die de Super League
is. Op Instagram noemen ze dat dan ‘een uitdaging’, in werkelijkheid gaat het
om snel geldgewin, terwijl ze nog best zouden meekunnen bij een subtopper in
een aardige en meer bij hun sportieve waarde passende competitie als de
Bundesliga, de Serie A of La Liga. Voor iets minder centen, dat klopt, maar
zonder dat ze daarom dadelijk armoezaaiers worden. ’t Is nu niet dat ze meteen
naar het niveau van de Jupiler Pro League zouden afzakken.

Over België gesproken: hier zou Mousa Dembélé
nog een paar seizoenen onbedreigd de Gouden Schoen kunnen winnen. Hans Vanaken,
die het nu verdient om hem op zijn schouw te mogen zetten, zou geen schijn van
een kans maken.

Even recapituleren. Student richt
Vlaamsnationalistisch, extreemrechts actiegroepje op. Beperkte bekendheid.
Spreekt zich via de sociale media uit over de geslachtsverandering van een
journaliste bij de commerciële omroep, dat we dit allemaal niet zomaar normaal
moeten vinden. Wordt plots opgevoerd in een duidingsmagazine als iemand met een
uitgesproken mening over de transgenderproblematiek. Wakkere journalist op een
andere redactie denkt: hé, wie is dat en wie is dat clubje dat hij
vertegenwoordigt? Hij gaat op onderzoek. Andere journalist gaat de jongeman
interviewen omdat hij ‘nieuwsgierig’ is. Geeft
hem verschillende pagina’s in een prestigieus weekendmagazine. Een forum, zeg
maar. Een half jaar later heeft de wakkere journalist zijn reportage klaar.
Spraakmakend, onthullend, verbijsterend. Journalistiek op topniveau. Relevant.
Maar de student weet zijn aanhang nog uit te breiden. En krijgt nog meer
persaandacht. En wordt nu lijsttrekker voor een extreemrechtse partij. Noem het
gerust: thuiskomen, al wil hij nog altijd dat mensen hem aanspreken met
‘onafhankelijke’. Krijgt vervolgens weer uitgebreide persaandacht en gebruikt
die om te kappen op de media die hem die aandacht geven.

Vat ik het zo goed samen, wat er de afgelopen
week en, bij uitbreiding, het afgelopen jaar is gebeurd? Mijn oordeel: sommige
media hebben zich gedragen als Dokter Frankensteins en creëerden een monstertje.
Goed dat het fascistoïde clubje ontmaskerd is — niet dat het helpt, de populariteit
stijgt alleen maar, maar dat kan je de wakkere journalist niet euvel duiden:
hij heeft zijn job gedaan. (Hij wel!) —, maar waarom moest dat jonge heerschap
worden opgevoerd omdat hij een mening had over transgenders. Wat is zijn
expertise? Wat is zijn maatschappelijke visie hierop? Ik zal het u zeggen: hij
heeft er geen, hij uit gewoon een populistische mening, zoals honderden,
misschien wel duizenden Vlamingen hebben gedaan nadat die journalist
aankondigde dat hij een zij zou worden. Zijn wij, de pers, de media, nu pure
dragers van de meest onzinnige boodschappen geworden?

Noem me ouderwets, maar ik vind dat
journalisten, eindredacteuren, hoofdredacteuren en uitgevers wat meer ballen
moeten tonen. Wij zijn de professionals, wij moeten beoordelen of iets of
iemand nieuwswaardig is, iets toevoegt aan een maatschappelijk debat, relevant
is. Wij moeten naar eer en geweten, zo onpartijdig en onafhankelijk mogelijk,
met de nodige afstand knopen doorhakken: waar besteden we onze — ondanks de
komst van talloze nieuwssites — nog altijd beperkte ruimte aan? Dat is onze
verdomde job, daarvoor worden we betaald.

Aan een loodgieter wordt toch ook niet
gevraagd om de klussende buurman inspraak te geven als hij een lek komt
dichten? De bakker laat toch niet toe dat de handige buur mee taartjes komt
bakken, omdat die dat zo goed doet als er een familiefeestje is? Staat de
notaris toe dat lieden die weleens een juridische tekst in de verte hebben
bekeken, zelf een akte komen opstellen?

Blijkbaar zijn politici en journalisten
tegenwoordig de enigen die hun taak uit handen hebben gegeven: ze laten zich
voeden door populisme. De schreeuwende vox populi zijn meer de norm geworden
dan de bedaarde stem van experten. Omdat we zo graag hebben dat het botst, dat
er controverse van komt, dat we de dagen nadien nog iets hebben om over te
schrijven en praten. Het is zo makkelijk, in de meningenfabriek wordt elk uur
van de dag wel iets geroepen. Uitzonderlijk is dat geniaal en bruikbaar voor de
samenleving, soms nuttig, meestal overbodig en irrelevant. U vertoeft momenteel
in zo’n meningenfabriekje (welkom, trouwens!), oordeel zelf in welke categorie
mijn hersenspinsels thuishoren.

***

Journalisten en politici moeten weer ergens
voor staan: een visie, een voldragen mening, beroepsethiek, een zekere vorm van
verhevenheid in het domein waarin ze gespecialiseerd zijn. Wij zijn volksvertegenwoordigers:
de ene legitiem, want verkozen, de andere eveneens legitiem, want professioneel
geschoold of door ervaring stielman geworden, en daardoor in staat geacht om
het belangrijke te onderscheiden van het belangwekkende (en het futiele). Zijn
we perfect? Verre van. Lopen er charlatans rond in de stiel? Wees gerust,
knoeiers lopen overal rond, ook onder de loodgieters, bakkers en notarissen. Daarom
moet je de stiel nog niet laten bederven of jezelf niet meer ernstig nemen.

Beroepseer, daar gaat het om.

***

Leve de spijbelende scholieren!

In een samenleving waarin de mensen die het
voor het zeggen hebben duidelijk niet door hebben of niet willen zien waar de
échte prioriteiten voor de toekomst liggen, zouden we met z’n allen wat vaker
moeten ‘spijbelen’.

***

Gelukkig is er nog de muziek. Ik heb deze week
Van Morrison nog eens op repeat
gezet. De man wordt tegenwoordig vergeten of verzwegen in de muziekmedia.
Toegegeven, zijn platenproductie is de voorbije decennia veel minder
opzienbarend dan in het verleden. Af en toe een parel, meestal songs die een doorslagje
zijn van dingen uit het verleden (maar aangezien die dingen uit het verleden
doorgaans zeer te pruimen waren, blijft ook het nieuwe werk grotendeels overeind,
maar het is een beetje makkelijk).

In 2017 bracht ’the Man’ twee jazzplaten uit.
Gewoon doen, dacht hij wellicht in een liberale bui, hij doet toch al jaren
zijn goesting. Najaar 2018 was er alweer een nieuwe plaat, The prophet speaks. Zes van de veertien songs, ongeveer de helft
dus, zijn eigen composities, de rest blues- en soulklassiekers van onder
anderen John Lee Hooker, Sam Cooke, Solomon Burke en Willie Dixon.

De eigen composities steken erbovenuit. Als
Morrison een klassieker covert, doet hij dat nogal werktuiglijk, een beetje
zoals je zou hopen dat een loodgieter zijn job doet: zonder al te veel franjes,
keurig, netjes. In eigen songs creëert hij een aparte leefwereld op het
kruispunt van rock, soul, blues en jazz. Dan wordt Van Morrison the Man.

‘When the prophet speaks, mostly no one listens
/ When the prophet speaks and no one hears / Only those who have ears to listen
/ Only those that are trained to hear’, zingt hij in het titelnummer. Denk voor de muzikale achtergrond aan een
regenachtige maar zwoele avond in Manhattan. Die sfeer.

‘Spirit will provide beyond the light / Spirit
will provide beyond the white’, klinkt het in een ander eigen nummer. Dit is de Van Morrison van de good
old days: mystiek, zweverig, ver weg van de aardse waan van de dag.

Maar als ik één nummer
blijf draaien is het Got to go where the
love is. Sublieme zachte soul, vrij rechttoe rechtaan, met blazers die
altijd weer de juiste impulsen geven. Muziek om bij weg te dromen. Muziek om
afstand te nemen van het alledaagse. Muziek om van te genieten. Bovendien: wat
een mooi motto.

Got to go where the love is!

***

Daarom is Van Morrison
‘Van the Man’ en zal die student van hierboven altijd ‘Van het fascistoïde ettertje’
blijven.

(Deze bijdrage verscheen afgelopen maandag in De Standaard, als onderdeel van de wekelijkse reeks ‘De Bankzitter’.)

In 2018 waren er uitzonderlijk knappe prestaties van
Belgische teams en atleten. Red Lions, Rode Duivels, Belgian Cats, Nina
Derwael, Nafi Thiam, Koen Naert… het kon niet op. Maar de figuur waarover het
vaakst gepraat werd, was een official in een busje: de video assistant referee,
kortweg: VAR.

Noem me ouderwets, maar een jaaroverzicht
hoort niet te gebeuren in het lopende jaar, maar in de eerste dagen van het
nieuwe jaar. Dan heb je alle feiten gehad, kan je rustig overschouwen en de
hoogte- en dieptepunten nog eens opdiepen. Denk aan de farce rond de verkiezing
van Sportploeg van het Jaar, waar de Red Lions eerst niet, dan weer wel in
aanmerking kwamen voor de trofee, en uiteindelijk zelfs wonnen.

Het argument van de organisatoren, onder wie
collega’s van de sportpers, was niet: op 5 december is het sportjaar afgelopen
(op die datum moesten de stemformulieren oorspronkelijk binnen zijn). Het was
evenmin: op 22 december is het jaar voorbij (op die dag werd het sportgala
georganiseerd). Neen, het had te maken met zo veel mogelijk bekende gezichten kunnen
verzamelen op het feest, altijd aardig voor de rode loperfoto’s. In januari
zijn sporttoppers minder beschikbaar dan vlak voor Kerstmis. Aanwezig zijn is
belangrijker dan winnen.

De tijden dat het gala in een prestigieus
casino werd georganiseerd, met kreeft, langoestines en kaviaar à volonté, zijn
voorbij. Nu wordt er al uitgeweken naar een evenementenhal bij een groot
winkelcentrum, de Docks Home Event Hall. Al wie naam en faam heeft in de
gesloten sportwereld, of al wie iemand kent die naam en faam heeft vergaard,
diept zijn chicste smoking of haar diepst gedecolleteerde lange jurk op, maar
videorefs zullen daar niet bij geweest zijn. Hun busje staat anoniem achter een
tribune geparkeerd.

Tooggesprekken

Al van bij het begin van de proefperiode van
het nieuwe systeem, in de zomer van 2017, was het raak: het voetbal had een
nieuwe schietschijf. En daar hoorde een acroniem bij: de ‘video assistant
referee’ werd niet ‘videoref’ genoemd, maar ‘VAR’. Bekt makkelijker en – als
het moet – agressiever. In tegenstelling tot de scheidsrechter, die zeer
zichtbaar aanwezig is in dat fluo-shirt, gaat het om een onzichtbare die in
een, soms nogal aftands, busje in oncomfortabele omstandigheden naar een paar
beeldschermen zit te turen en in een paar seconden moet beslissen of een
spelfase wel of niet juist beoordeeld werd. Een extra paar ogen, dus, maar die
waren vorig seizoen nog niet in elk stadion voorzien. Ze hadden bijvoorbeeld
van pas gekomen bij de fameuze strafschopfase in Antwerp-Eupen.

De kritiek barstte pas goed los tijdens de
play-offs. ‘Dat ze hem maar afschaffen’ riep Yves Vanderhaeghe, op dat ogenblik
trainer van AA Gent. Ook Hein Vanhaezebrouck, toen nog bij Anderlecht in de dug-out,
zwaaide geregeld ostentatief met beide armen tot Christus-aan-het-kruishouding
om beslissingen aan te vechten. Clubvoorzitter Bart Verhaeghe insinueerde in
volle titelstrijd zelfs manipulatie door de wedstrijdleiding: als de
ondervoorzitter van de voetbalbond dat doet, is dat een verregaande vorm van
beïnvloeding. Het passeerde alsof het doodnormaal is.

Voor de horeca, daarentegen, was de
introductie van de videoref een zegen. Tooggesprekken gaan weer ergens over, en
ze duren langer dan ooit. Als de uitbaters van café Sportvriend & co elke
keer dat er over de VAR wordt gediscussieerd, tien euro in de pot zouden gooien
en dat bedrag doorstorten naar de Scheidsrechterscommissie, dan hadden we de
bestbetaalde refs ter wereld.

Matchvervalsing

Scheidsrechtersbaas Johan Verbist gaf vorige
week cijfers vrij. In de eerste negentien speeldagen van de Jupiler Pro League
moest de videoref zeventig ‘key decisions’ nemen. Daarvan waren er, volgens Verbist,
52 juist, goed voor 74 procent. Drie op vier, dus, net iets minder dan in Duitsland
(vier op vijf). Maar ook dat is interpretatie, want het zijn mensen die andere
mensen beoordelen. Sommige spelfasen blijven hangen in een grijze zone en worden
alleen aan de toog opgelost.

Dat de aanwezigheid van een videoref een absolute
noodzaak is in het moderne voetbal, werd vorig seizoen bewezen in de
terugwedstrijd van de halve finales van de Champions League. Een doelpunt van
Manchester City werd kort voor de rust afgekeurd vanwege vermeend buitenspel,
terwijl de aanvaller scoorde nadat ie de bal had ontvangen van een Liverpoolspeler.
De beelden maakten dat duidelijk, maar noch de lijnrechter, noch de assistent
achter de achterlijn, noch de scheids hadden dat opgemerkt. Hoe je het ook
draait of keert: dat is matchvervalsing.

In diezelfde onderlinge confrontatie, maar dan
in de Engelse competitie, was er afgelopen week een perfect bewijs dat
technologie superieur is aan het menselijk oog. Een bal die visueel over de
lijn leek, was dat niet. Een kwestie van millimeters. Doellijntechnologie is
bijzonder duur en hoeft niet in elke wedstrijd toegepast te worden, maar het
systeem wérkt en zorgt voor eerlijkere resultaten.

Ooit werd een wereldbekerfinale beslist door
een bal die voor de lijn stuitte, maar door de grensrechter als doelpunt werd
beoordeeld. 1966, Geoff Hurst, Engeland-West Duitsland, de prehistorie. In de
WK-finale van dit jaar was het de videoref die een hoofdrol opeiste.

Audioref

Hoe meer geld er omgaat in het voetbal, hoe
gevoeliger negatieve beslissingen en slechte uitslagen liggen bij clubbesturen,
trainers en spelers. Ze reageren niet meer, ze overreageren. En hoe
ongenuanceerder de ene wordt, hoe meer de andere geneigd is om nog een
beledigende uitroep toe te voegen.

Misschien moeten internationale en nationale
bonden overwegen om een audioref te introduceren: iemand die uitspraken
achteraf beoordeelt en op basis daarvan schorsingen suggereert. In de Premier
League kunnen managers zich niet eender wat permitteren, bij ons wordt er af en
toe een trainer naar de tribune gestuurd en dan een paar partijen geschorst,
maar uitlatingen ná een wedstrijd bleven tot voor kort onbestraft. Kort voor
nieuwjaar heeft de profliga wel beslist om boetes op te leggen aan
bestuursleden, stafleden of spelers die de wedstrijdleiding respectloos
benaderen.

En zo eindigde het jaar van de VAR toch op een
positieve noot. We kijken nu al uit naar dinsdag 5 februari: dan vieren de
Chinezen hún nieuwjaar en begint het jaar van het VARken.

Herinnert u zich nog wat ik in 2018 schreef op
deze plek?

“Journalisten moeten weer meer
onderzoeken en blootleggen, media moeten geen megafoons aanreiken aan de
luidste roepers en de strafste tafelspringers, maar aan de interessantste
stemmen in de samenleving, hoe zoetgevooisd en bedeesd die soms ook klinken.”

Zo lang is dat nu ook weer niet geleden, noch
2018 (vier dagen en een aantal uren), noch mijn nieuwjaarswens van toen (gepubliceerd
op 22 december), maar het lijkt alweer ver weg na niet eens een volle week in
het nieuwe jaar. We zitten onmiddellijk op het niveau ‘business as usual’. ‘We’
(de media) doen gewoon voort.

Twee nieuwsfeiten zorgden ervoor dat ik mezelf
niet voor de eerste keer een roepende in de mediawoestijn voelde.

***

Meest recent was er de ‘Mars voor Democratie’
in Ninove, donderdagavond. Aantal deelnemers: iets tussen de duizend en de
vijftienhonderd. Nog ruim vierduizend minder dan op de ‘Mars tegen Marrakesh’
van half december, dus. Hetzelfde kliekje organiseerde het: Schild & Vrienden,
Voorpost, Vlaams Belang-militanten.

Waartegen, pardon: waarvóór, de stoere heren
en schaarse dames dan protesteerden? Wel, zij vonden dat de democratie in de
stad Ninove geschaad werd, omdat de grootste partij (Forza Ninove, veertig
procent van de stemmen, 15 zetels op 33 in de nieuwe gemeenteraad) niet mee in
het bestuur zit. Een vreemde redenering, want in de manier waarop de democratie
bij ons georganiseerd is, komt het erop neer de helft plus één van de
verkozenen te verzamelen — in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde
Staten waar het ‘The winner takes it all’-principe gehanteerd wordt. Forza
Ninove zat na de verkiezingen op de helft min twee en slaagde er niet in
anderen te overtuigen om mee in hun ‘project’ (Vlaams Belang-light) te stappen.

Dan wordt er ofwel een andere coalitie
gevormd, ofwel laat je de stad of gemeente achter in een impasse, iets wat
blijkbaar het opzet was van de N-VA, want hoe verklaar je anders dat ze noch
met Forza, noch met de andere partijen in zee, in dit geval: de Dender, wilde gaan?
Uiteindelijk heeft een ‘afvallige’ van de N-VA, Joost Arents, die ene zetel
geleverd die nodig is voor een meerderheid van 17 op 33.

Je kan dit kortzichtig, volksverlakkerij of
ronduit dom noemen, maar het is een perfect legitieme coalitie. Het wordt zes
jaar dansen op een heel slappe koord, met het risico dat Forza in 2024 nóg
populairder wordt en richting absolute meerderheid dendert, allemaal juist,
maar: het kán. De democratie wordt niet alleen niet geschaad, de mogelijkheden
ervan worden zelfs optimaal benut. Niet die betogers, aangevoerd door
‘posterboy’ Dries Van Langenhove, stapten op voor de democratie, de Ninoofse
bestuurders deden dat, in een muf ruikend vergaderzaaltje.

***

Een marsje met een onzinnig strijdpunt en een
beperkt aantal deelnemers, dan veronderstel je dat dit ‘nieuws’ ergens halfweg
de nieuwsuitzendingen en de krantenpagina’s weggemoffeld wordt: het vermelden
waard, maar niet meer dan dat.

Niet in Vlaanderen anno tweede decennium van
de eenentwintigste eeuw. Belangrijkste nieuwsfeit van de dag! En hopla, laat
Driesje zijn zegje maar doen. Niet verwonderd zijn als die jongen binnenkort
een column krijgt in een van onze kranten, of een eigen talkshow. En dan maar
klagen over een cordon sanitaire en een cordon
médiatique, die vervelende MSM (mainstream media), de ‘Lügenpresse’ in dit
land. Van Langenhove & co krijgen veel meer aandacht — zonder al te veel
negatief commentaar — in de reguliere pers dan in hún gespecialiseerde pers, ondingen
als ’t Pallieterke en ’t Scheldt. Dit is precies de
verdraaiing van de feiten waar de Schild & Vrienden van deze wereld voor
waarschuwen, maar dan in de tegenovergestelde richting van wat zij beweren.

***

Na de rellen in Molenbeek in de eerste nacht
van 2019 werd Theo Francken als een van de eersten opgevoerd. Mag ik dat nog
vreemd vinden? Ik dacht eerst nog: oké, ze laten alle burgemeesters van gemeenten
waarvan de naam eindigt op ‘beek’ aan het woord, en ze beginnen met Lubbeek.
Moet kunnen. Maar het was vruchteloos wachten op de mening van Franckens
collega’s uit Borsbeek, Diepenbeek, Opglabbeek, Lebbeke (we zijn
breeddenkend!), Merelbeke, Wachtebeke, Kruibeke, Harelbeke, Jabbeke, Meulebeke,
Oostrozebeke, Zonnebeke, Dilbeek, Linkebeek, Wezembeek-Oppem, Bierbeek,
Boortmeerbeek, Glabbeek, Holsbeek, en laten we zeker ook Etterbeek en
Schaarbeek niet vergeten.

(Terloops
opgemerkt en niet onbelangrijk: de relschoppers verdienen een strenge sanctie,
in verhouding tot hun wandaden. Natuurlijk loopt er veel mis qua integratie,
moet er adequate scholing zijn, preventie, mogelijkheden om zich sportief of
cultureel uit te leven, moeten ze gelijkwaardig behandeld worden, maar niets —
NIETS — kan deze explosie van geweld goedpraten.)

Terug naar mogelijke interviewees rond het
onderwerp ‘problemen in Molenbeek’. Pieter De Crem, dat is normaal, die is
minister van Binnenlandse (Lopende) Zaken, en bevoegd voor de openbare
veiligheid. Jan Jambon, had ook gekund, die had als vorige minister van
Binnenlandse Zaken veel te maken met Molenbeek. (Je had hem bijvoorbeeld kunnen
vragen of de opkuis gelukt was?) Huidige en voormalige inwoners van
Sint-Jans-Molenbeek, waarom niet: dat zijn ervaringsdeskundigen.

Maar Theo Francken, neen, die logica ontgaat
mij. Het ís niet zijn bevoegdheid, het wás het ook nooit, en als de redenering
is dat je de populairste van Vlaanderen aan het woord laat, dan moet je ook de
mening van Nina Derwael en Nafi Thiam vragen.

***

Tenzij… je er als redactie vanuit gaat dat
Francken als gewezen staatssecretaris voor Asiel en Migratie nog altijd iets
(zinnigs) te zeggen heeft over migranten. Een foute premisse, want die
relschoppers hebben negen kansen op tien niets met (recente) migratie te maken.
Dat zijn derde- en vierdegeneratie-jongeren, meestal hier geboren, die hebben
onze nationaliteit. Dat zijn Belgen. We kunnen dat minder prettig vinden, zeker
in deze omstandigheden, maar het is wel zo. Hen blijven linken aan migratie
toont aan dat we zélf weinig begrepen hebben van migratie, integratie en de
multiculturele samenleving.

Het mechanisme hierachter is even onzichtbaar
als pervers: wie een vreemd klinkende naam of een andere huidskleur heeft, is en
blijft een migrant. Hoort er nadrukkelijk niet bij. Nooit, jamais. Valt voor de rest van zijn leven onder de bevoegdheid
‘Asiel en Migratie’.

Je zou voor minder opstandig worden.

(Deze bijdrage in de reeks ‘De Bankzitter’ verscheen
maandag 31 december in De
Standaard.)

Dries Mertens scoorde
zaterdag voor Napoli en Radja Nainggolan mocht na een weekje schorsing weer
even invallen bij Inter, maar zij kaapten niet de headlines weg de voorbije
Serie A-week. Het ging vooral over een dode supporter en een racistisch
incident.

Onder zijn vorige trainer, Maurizio Sarri, was
Dries Mertens helemaal open gebloeid bij Napoli. Sarri maakte van Mertens een
valse nummer negen, iets wat de Italiaan nu ook probeert met Eden Hazard bij
Chelsea. Mertens scoorde en bleef scoren, werd twee seizoenen geleden vice-topschutter
van de Serie A, schoof bij de Rode Duivels een bank op, en zag zijn contract in
Napels verlengd worden tot 2020. Maar nieuwe coach Carlo Ancelotti ziet in de
Belg eerder een luxe-invaller dan een basisspeler. Zaterdag mocht hij wel
starten tegen Bologna. Hij bedankte met het winnende doelpunt in de 88ste
minuut, 3-2.

Radja Nainggolan mocht uit bij Empoli meer dan
een halfuur invallen. Het werd een magere 0-1, waardoor Inter derde blijft,
weliswaar met 14 punten minder dan Juventus en 5 minder dan Napoli. Nainggolan
moest van zijn trainer, Luciano Spalletti, die hem nog kent van bij Roma, een
match aan de kant blijven. Een disciplinaire schorsing, omdat hij een paar keer
te laat op training was verschenen.

‘De regels binnen een ploeg zijn even
belangrijk als de bal’, gaf Spalletti als verklaring. Maar hij zei ook: ‘Radja
is een gevoelige jongen’. Kortom, een straf gevolgd door een vaderlijke aai
over de bol. Bondscoach Roberto Martínez koos voor een andere aanpak, al blijft
die zweren bij zijn nogal doorzichtige ’tactische redenen’.

Tweede
Kerstdag

Het had een mooie week moeten worden voor het
Italiaanse voetbal. Voor het eerst sinds 1971 werd er op Tweede Kerstdag
gevoetbald. Apotheose van een dagje voetbal had de topper Inter-Napoli moeten worden,
nummer drie tegen nummer twee.

Vóór de wedstrijd waren er al ongeregeldheden.
Met stokken en staven gewapende Interfans wachtten de supportersbussen van hun
zuidelijke rivaal op. Er ontstond commotie, de bende stoof uiteen en tijdens de
chaos werd een 35-jarige supporter van Inter aangereden. De man, die eerder
zelf al een stadionverbod had opgelegd gekregen, overleed in het ziekenhuis.
Volgens de politiecommissaris ging het om een spijtig ongeval.

Tijdens de wedstrijd hadden de tifosi van de
thuisploeg het gemunt op Kalidou Koulibaly, de centrale verdediger van Napoli,
ex-Genk. Tot drie keer toe werd de scheidsrechter attent gemaakt op
oerwoudgeluiden, hij liet de stadionomroeper telkens vragen om op te houden met
de kwetsende gezangen. Napoli-trainer Ancelotti vroeg vergeefs om de wedstrijd
te staken. In de tachtigste minuut werd Koulibaly zelfs uitgesloten: gele kaart
na een trekfout, een tweede keer geel voor het sarcastisch applaus dat hij
daarop gaf. En in de toegevoegde tijd kon Inter nog scoren.

Driestapsprotocol

Rampdag voor Napoli, maar vooral: rampdag voor
de Serie A en, bij uitbreiding, de hele voetbalwereld. Volgens de Uefa hebben
Inter en de scheidsrechter het voorziene driestapsprotocol niet toegepast. Stap
1: de wedstrijd even stilleggen en de stadionomroeper laten waarschuwen voor de
gevolgen van nieuwe beledigingen. Stap 2: de wedstrijd gedurende langere tijd
stilleggen. Stap 3: de wedstrijd beëindigen. Alleen de eerste stap werd, half,
toegepast.

De Italiaanse voetbalbond besliste om Inter
twee thuiswedstrijden achter gesloten deuren te laten spelen en bij een derde
thuismatch moet het gedeelte van het stadion waar de ultras zitten, dicht
blijven. Een krachtig signaal, maar diezelfde bond schorste ook slachtoffer
Koulibaly voor twee wedstrijden, begrijpe wie begrijpen kan.

De verdediger verontschuldigde zich achteraf
voor zijn uitsluiting, maar benadrukte via Twitter een trotse Fransman,
Senegalees, Napolitaan en mens te zijn. ‘Reageer niet op deze onzin, samen
staan we sterk!’, tweette Koulibaly’s ploegmaat Dries Mertens. Ook Vincent
Kompany, Michy Batshuayi en Cristiano Ronaldo spraken hun steun uit.

De christendemocratische burgemeester van
Milaan, Giuseppe Sala, kondigde aan bij een volgend racistisch incident de
eretribune van het Giuseppe Meazza-stadion te zullen verlaten. Precies het
omgekeerde van wat hij zou moeten doen: als de dégoutés opstappen, blijven alleen de dégoûtants over. Willen we het voetbal overlaten aan een stel
onverlaten?

Tribaal
gedrag

Racisme is niet nieuw in de Serie A. Ronny
Rosenthal, de Israëlische ex-speler van onder meer Club Brugge en Standard,
kreeg er eind jaren 80 al mee te maken, toen hij voor Udinese speelde. Eind
1992 protesteerden de Nederlanders Ruud Gullit (Milan) en Aron Winter (Lazio)
tegen de apenkreten op de tribunes. Daarop volgde toen een uitgebreide sensibiliseringscampagne,
‘No al razzismo’.

Op 27 november 2005 stapte de Ivoriaanse
speler Marco Zoro van Messina met de bal van het veld, na aanhoudende
beledigingen door de bezoekende supporters van… Inter. Twee zwarte spelers
van Inter deden hem van gedacht veranderen. Een week later begonnen alle Serie
A-wedstrijden vijf minuten later dan gepland.

Zelf meegemaakt: 13 juni 2016 volgde ik de
EK-wedstrijd Italië-België in een Britse pub in Padua. Toen een kwartier voor
tijd Romelu Lukaku close in beeld werd genomen bij zijn vervanging, joelde een
overvol terras als uit één mond: ‘Oe-oe-oe’. Idem toen zijn vervanger, Divock
Origi, in beeld kwam. Zo moet dat op hetzelfde moment op honderden, misschien
wel duizenden Italiaanse terrassen tegelijk geklonken hebben. De scène staat
uitvoerig beschreven in ‘Vuile zwarte. Racisme in het Belgisch voetbal’ dat ik
twee jaar geleden samen met Paul Beloy schreef. Tribaal gedrag is typisch voor
het voetbal. ‘Onze zwarte, goeie zwarte, hún zwarte, vuile neger!’

We stelden een elftal maatregelen voor. De
eerste twee daarvan: vraag als getroffen speler of elftal een time-out aan bij
wangedrag, en stap desnoods als team op, wanneer de scheidsrechter niet
adequaat reageert. Het gebeurt bijna nooit. Scheidsrechters lijken alleen
fysiek geweld ernstig te nemen. En het eerste elftal dat ostentatief van het
veld stapt, uit solidariteit met een medespeler, mag rekenen op boetes,
schorsingen en een forfaitnederlaag.

O ja, het winnende doelpunt van Inter in
Empoli werd aangetekend door de Senegalees Keita Baldé. Een jongen met een
donkere huidskleur. Hij werd fel toegejuicht.