Maandans

Vooraf: ik ben een republikein. Niet in de Amerikaanse
betekenis van dat woord, maar in de zin dat ik tegen de monarchie ben. Terzelfdertijd
ben ik ook democraat en aanvaard ik dat een meerderheid van de Belgische
bevolking waarschijnlijk pro koning is. Misschien moet daar ooit nog eens een
referendum over georganiseerd worden, al heb ik een donkerbruin vermoeden dat
de uitkomst ervan goed onthaald zou worden in Laken. Belgen houden nu eenmaal van
bonbondozen met de afbeelding van de koning en de koningin erop, en van dure symboolfuncties.

Terzake: in zijn jaarlijkse kerstboodschap heeft koning
Albert II een aantal thema’s aangesneden die de jongste jaren steeds weer terugkeren.
De gevolgen van de economische crisis is er één van. De ontslagen medewerkers
bij Ford Genk, uit de Waalse metaalindustrie en bij talloze andere bedrijven
ten zuiden en ten noorden van de taalgrens ontvingen een koninklijk
schouderklopje. En meteen gooide de koning er enkele suggesties bovenop. De
competitiviteit van onze ondernemingen moet verhoogd worden, zoals dat trouwens
al voorzien is in de maatregelen van de regering-Di Rupo. Het technisch
onderwijs moet worden opgewaardeerd en de overheidsfinanciën moeten worden
bewaakt op een dusdanige manier dat zowel de sociale partners als Europa
tevreden blijven.

Daarna voelde Albert zich geroepen om weer een rondje
moraliseren in te zetten. Zijn oudere broer Boudewijn had daar destijds ook een
handje van weg, maar die beperkte zich doorgaans tot ethische kwesties, waarbij
hij de bevolking zijn eigen geloofsovertuigingen als enige juiste probeerde op
te dringen. Onverantwoord, natuurlijk, want zo’n koning is niet democratisch
verkozen en ontvangt een riante dotatie om zich voornamelijk gedeisd te houden
en af en toe voor moreel kompas te spelen. “Moreel kompas” voor àlle
landgenoten, voor alle duidelijkheid, niet alleen voor diegenen die het
Onzevader achterstevoren kunnen opzeggen. Boudewijn misbruikte zijn macht. Maar
hij kon dat alleen maar omdat zijn toespraken werden goedgekeurd door de opeenvolgende
regeringen, die in zijn tijd bijna onveranderlijk werden aangevoerd door een
Vlaamse christen-democraat.

Ook deze koning wordt gedekt door de premier. Probeer u daar
vooral niets visueel bij voor te stellen. “Gedekt” betekent gewoon
dat de tekst van de speech moet worden nagelezen én goedgekeurd door de
eerste-minister. Als Albert II dus pleit voor het toepassen van de
regeringsmaatregelen, dan is dat eigenlijk Elio Di Rupo die de beslissingen van
zijn eigen regeringsploeg fantastisch vindt en toejuicht. Een beetje zoals
Geert Hoste die op Twitter laaiend enthousiaste berichtjes van bezoekers van
zijn show retweet. O, wat ben ik goed, o, wat ben ik grappig: die teneur.

De koning waarschuwde voor populisme in deze ‘verwarde
tijden’ van economische crisis en banenverlies. ‘Altijd zoeken ze naar
zondebokken voor de crisis; ofwel zijn het de vreemdelingen, ofwel landgenoten
uit een ander landsdeel.’ Je hoeft niet tussen de lijnen te kunnen lezen om
door te hebben dat zijne Doorluchtigheid hiermee sneert naar de N-VA en haar
discours over de Walen. Ook in zijn kerstboodschap van vorig jaar en in zijn 21
juli-toespraak had zijne koninklijke Hoogheid al geprotesteerd tegen ‘simplistische en
onjuiste karikaturen’. Het schepje bovenop kwam er in de vorm van een gratuite vergelijking met de jaren dertig. Ach ja, als je niet kan uitschuiven over het ijs, dan maar over een paar woorden meer of minder, moeten ze in de Wetstraat 16 en in het Koninklijk Paleis van Laken gedacht hebben.

In de bocht van Vorst gebeuren bijna dagelijks ongevallen.
Meestal blijven de gevallen beperkt tot blikschade. Of de bocht van onze vorst
zonder ernstige gevolgen zal blijven is nog maar de vraag. Vooral – en ik
verwijs naar hierboven – omdat de premier de beverige hand van de vorst
vasthoudt bij het schrijven. Anders gezegd: eigenlijk is het Di Rupo die het
Vlaams-nationalisme hekelt en Albert gebruikt als vetbetaalde handpop. Voor
Albert is het dan weer een gelegenheid om zijn teergeliefde België overeind proberen
te houden. Het eenzijdige anti-abortus en -euthanasiegezwets van Boudewijn
heeft plaats gemaakt voor een discours dat pro-België en anti-separatisme is.

Je kunt betreuren dat de N-VA de wind mee heeft – ik doe dat
zelf ook! -, maar je kunt de krachten van de democratie niet ontkennen. Een
partij die in het noorden van het land boven de dertig procent zit en zowat het
dubbele aantal stemmen haalt als de eerstvolgende partij in de rij, kun je niet
meer negeren. Tot spijt van wie het benijdt: de N-VA is een bepalende factor geworden
in dit land, zoals de PS dat nog altijd is in het zuiden. Dat maakt het vormen
van een federale regering tot zo’n helse klus.

Wat Albert II, Di Rupo en de copywriters met dienst met deze
kerstboodschap gedaan hebben, is de verkiezingscampagne van juni 2014
opstarten. Maar ze zijn in de verkeerde richting vertrokken en de tegenstander
heeft intussen al een jaar voorsprong. Straks zal Bart De Wever voor de
camera’s verontwaardigd reageren op ’s konings waarschuwing tegen het
‘populisme’; binnen de beslotenheid van het partijlokaal zal hij, tegen alle
regels van zijn strenge dieet in, een fles champagne van een duur merk ontkurken
en luidkeels ‘Yes!’ roepen, ook al hoort een Antwerpenaar binnenkort alleen
maar Nederlands te praten. Weer enkele procenten gewonnen, denkt-ie. Als zijn
tegenstanders nog anderhalf jaar blijven flateren, wordt de
verkiezingsoverwinning hem zo in de schoot geworpen. Makkelijk zat is dat.

Geachte heer De Wever,

Geachte heer (toekomstige) burgemeester van de stad die ik
drieëntwintigeneenhalf jaar geleden verlaten heb maar die ik nog altijd zeer
genegen ben,

Beste Bart,

Ik schrijf u deze brief als bezorgde (ex-)inwoner van de
stad waarvan u zeer binnenkort burgemeester zult worden. Ik heb niets met uw
partij; ik heb er niet op gestemd en ik zal er nooit op stemmen. Maar uw partij
is niet extreem-rechts, is wel degelijk gebouwd op democratische fundamenten,
heeft een uitgesproken liberale economische visie (maar dat moet uiteraard
kunnen) en zelf bent u evenmin de baarlijke duivel.

Mààr: u moet u aanpassen aan de gewijzigde situatie. U bent
niet langer Calimero, die wenend in een hoekje ‘Zij zijn groot en ik is klein’
roept. Uw partij, die amper tien jaar later geleden nog flirtte met de
kiesdrempel, maar die daarna door de kartelvorming met CD&V werd gered en
salonfähig gemaakt (is er overigens al een geschikte plek gevonden voor dat
standbeeld van uw redder, Y. Leterme?), is sinds een jaar of drie de grootste
van Vlaanderen. Waarom gedraagt u zich daar niet naar?

Hier volgen enkele welgemeende communicatietips. Niet omdat
ik u of uw partij een warm hart toedraag, maar omdat ik bekommerd ben om mijn
stad en u nu eenmaal “incontournable” bent als kandidaat-burgemeester.

1. U heeft de verkiezingen gewonnen (ik zeg wel degelijk
“u” en niet “uw partij”, omdat zelfs de kiezers van De
Panne en Tongeren op u hebben gestemd, ook al stond uw naam niet op de
kiesbrief). Proficiat! Maar hou nu alstublieft op met u te gedragen als de
underdog.

2. Als winnaar van de verkiezingen kan niemand om u heen,
zelfs niet met uw dezer dagen flink gekrompen embonpoint (ook daarvoor,
trouwens, mijn oprechte gelukwensen). Dat geeft u echter geen vrijgeleide om u
arrogant te gedragen. Hautain gedrag is typisch voor slechte winnaars, die zich
geen houding weten geven met de gewijzigde situatie. Bent u een slechte winnaar,
meneer De Wever? Een tip tussendoor: kijk eens naar de overwinningsspeech van
Barack Obama. En kijk dan eens naar uw eigen overwinningsspeech in de
Zuiderkroon en naar de mars op het Stadhuis die erop volgde. Hoe denkt u dat de
verliezers van de verkiezingen en de kiezers die niet voor u gestemd hebben,
die beelden hebben ervaren? Gaan zij u nu sympathieker vinden? Gaan zij het u
makkelijker maken bij het vormen van uw coalitie? Ik dacht het niet hé. Hoe zou
u zelf zijn? Beter nog: hoe heeft u zelf gereageerd in een nog niet zo ver
verleden, toen de politieke concurrentie u weglachte?

3. Antwerpen is naar Belgische normen een grote stad. Dat
vinden de sinjoren zelf al eeuwenlang. U kent dat wel: je hebt ’t stad en de rest is parking. (Terloops gezegd:
weet u dat er nu al een omgekeerd grapje de ronde doet? ‘Onder De Wever wordt de
stad zelf parking’. Hahaha.) Maar het is ook de realiteit: Groot-Antwerpen telt
het hoogste aantal inwoners van dit land (als ik schrijf ‘dit land’ bedoel ik vooralsnog
België, dat zult u mij hopelijk wel vergeven) en de haven is de motor van onze
economie. Zo’n stad verdient een burgemeester die dag en nacht klaarstaat voor
zijn burgers. U heeft allicht gelezen of gehoord dat die eeuwig jonge schavuit
Tom Lanoye u ‘burgemeester-in-bijberoep’ heeft genoemd. Die durfal toch! Al
heeft hij wel een punt, niet? Voorzitter van de grootste partij van Vlaanderen,
campagnechef/wegbereider van de moeder-aller-verkiezingen in 2014 én
burgemeester van meer dan 500.000 mensen: kan dat wel? Ik vrees dat u keuzes
zult moeten maken. (Net zoals die Lanoye stilaan iets aan zijn gewicht mag doen,
misschien kunt u hem wat tips bezorgen?)

4. Uw voorganger, de sos
Janssens, de voorlopig laatste in een rij burgemeesters die die verderfelijke sossen mochten aanduiden in de
metropool, gedroeg zich als burgervader: vader van àlle burgers. Dat werd hem
trouwens niet weinig kwalijk genomen door zijn eigen partijgenoten. Bent u
bereid om uw partijpet af te zetten en u op te werpen als vader van alle
Antwerpenaren? Kunt u dat wel, als u voorzitter bent van een partij die op
meerdere fronten strijd levert? Ha, da’s een vervelend aandachtspunt, niet? Sorry, ik had niet beloofd dat ik het u makkelijk zou maken.

5. Als u al de ambitie heeft om burgemeester van alle
Antwerpenaren te worden – dus ook van die vervelende linkse, culturele elite
met wie u moeilijk door één deur kunt (zelfs met uw actuele embonpoint) – kunt
u dat dan snel duidelijk maken? Want nu denkt iedereen het tegenovergestelde?
Uw tegenstanders – nog altijd twee op drie mensen, hoor, vergeet dat vooral
niet – voelen zich geschoffeerd door uw gedrag en uw uitlatingen. Uw
voorstanders – nog altijd maar één op de drie kiezers – hebben niet liever dan dat
u cynisch spuwt op die anderen. En de polarisering, zij ging voort. U weet, als
belezen man, wat Rudyard Kipling daarover schreef: ‘For East is East, and West
is West, and never the twain shall meet’. Als u zo doorgaat, wordt de kloof
onder uw burgers onoverbrugbaar. Dat kan toch niet de bedoeling zijn, ook al
heb ik de stellige indruk dat u nu geneigd ben op de ‘Vind ik leuk’-knop te drukken.

6. Allee, nog eens over ’t Pleintje. Och, of dat nu Pieter
De Coninckplein heet, of Herman De Coninckplein, of Pieter & Herman De
Coninckplein, of Bollekes De Koninckplein, of wat mij betreft desnoods Monica
De Coninckplein, daar gaat het hier niet om. Daar is al genoeg over geleuterd.
Maar uw reactie op de radio woensdagochtend, dat was niet doordacht, beste
vriend, pardon: meneer de bijna-burgemeester. Weet u het nog? U zei: ‘Eén van
de domste dingen die ik in jaren heb gehoord van de Vlaamse culturele sector,
en dat wil wel wat zeggen.’ Vooral dat laatste is buitensporig cynisch, beseft
u dat? U moet zelfs met die mensen ooit rond de tafel gaan zitten en als u het
niet doet, dan toch uw schepen van Cultuur of die van Vlaamse Zaken,
Inburgering en Volkscultuur. Weduwe De Coninck, née Hemmerechts, gaf het al aan
in Terzake: u had dat slimmer kunnen aanpakken. U had kunnen zeggen: ‘Ik zal
het bestuderen, maar geef me de tijd daarvoor’. En het dan na een tijdje alsnog
vertikaal klasseren. Of u had kordaat en toch beleefd kunnen blijven: ‘Ik vind
dit persoonlijk geen goed idee, vooral niet omdat er volgens mij duidelijk
politieke motieven achter zitten om de Vlaams-nationale beweging te ridiculiseren’,
een beetje zoals Peter De Roover in diezelfde Terzake deed.

7. Als uw acoliet Van Campenhout straks afkomt met zijn
idee om een gemeenschappelijk voetbalstadion te bouwen, schiet dat dan
onmiddellijk af. Zo bespaart u zich jarenlang gezeur en gezaag, en het geld
kunt u gebruiken om nuttige dingen te doen voor de mensen. Vertrouw die Van
Campenhout niet: hij is dieprood van inborst en ‘Antwerp till I die’ gaat heus
niet over zijn liefde voor ’t stad.

8. Hou op over een schepen van Vlaamse Zaken. Een slecht
idee, dat kon u al lezen in één van mijn vorige blogs. Neem er uw tijd voor om
die te lezen. En: graag gedaan!

9. Uw Obama-moment heeft u al gemist op 14 oktober, maar u
kunt de Antwerpenaren bij uw inauguration
speech alsnog duidelijk maken dat u burgemeester bent van iederéén. Mis die
kans niet of u bent begonnen aan zes jaar miserie en verzuring. En ook al bent
u eigenlijk van Mortsel, en niet van de koekenstad, u weet best wel hoe dat
eruit ziet en hoe zich dat gedraagt, een verzuurde Antwerpenaar.

10. Als u mij wil inhuren als communicatiedeskundige zal ik
met veel plezier een vrijblijvend voorstel doen. Ik sta politiek dan wel niet
aan uw zijde, maar ik ben een op en top professional, en ik zal dat
ongetwijfeld beter doen dan diegenen die vandaag uw toespraken schrijven en uw
communicatie verzorgen. Ik schrijf dit in alle onbescheidenheid, dat spreekt
voor zich. Mijn eerste goede raad zou alleszins zijn om opnieuw wat kilootjes aan
te komen. In de tijd van uw triomftocht in ‘De Slimste Mens Ter Wereld’ was u
voor de meeste Vlamingen een knuffelbare, zij het het ietwat cassante en soms
cynische dikkerd. Vandaag bent u alleen nog maar cynicus (voor wie niet op u
stemde) of de Grote Leider die zich alles kan permitteren (voor wie dat wel
deed). Een spagaat dat niet vol te houden valt.

Met vriendelijke hoogachting,

Frank Van Laeken,

uw nederige dienaar,

onafhankelijk publicist,

uitgeweken Antwerpenaar.

De vrouwelijke anker van een gewaardeerd duidingsmagazine op
televisie had het donderdag wel even gehad met Twitter. Ze ergerde zich aan de
overvloed aan negatieve commentaren, zowel van voor- als tegenstanders van de
regering-Di Rupo, die net een veelbesproken begroting had afgescheiden. En ze maakte de vergelijking
met de tv-reeks ‘Rome’, waarin het volk luidkeels ‘Kill him, kill him!’ riep telkens
wanneer het een politiek andersdenkende wilde (laten) liquideren.

Natuurlijk heeft de anker voor een deel gelijk. Twitter is,
nog veel meer dan Facebook, een praatbarak, te vergelijken met een overvolle
kroeg waar tooghangers in verschillende gradaties van dronkenschap praten,
roepen, discussiëren, lallen, elkaar proberen te beledigen. De uitslag van de
gemeenteraadsverkiezingen heeft alles nog op scherp gezet. N-VA-aanhangers
kunnen hun lol niet op en amuseren zich met het schijnbaar uitstervende ras dat
zich “links-progressief” noemt. Dat uitstervende ras repliceert op haar beurt hooghartig
en sarcastisch.

And never the twain shall meet, wist Rudyard Kipling al over
oost en west. Hetzelfde geldt zo stilaan in het politiek-economisch hopeloos
verdeelde Vlaanderen. “Tweetiquette” is de meesten onbekend. Zeker als ze zich
van een schuilnaam bedienen en vanuit de veilige omgeving van de anonimiteit
het gevecht met woorden aangaan. Een beetje laf, ongetwijfeld, maar het
zwengelt het debat wel aan tot ongekende hoogten en… laagten.

Ik ben nu zo’n vijf weken actief op Twitter (mijn account
bestond al veel langer, maar er gebeurde tot de derde week van oktober niets
mee) en tot mijn verbazing zit ik al een eind over de 500 tweets. Dat wil zeggen
dat ik op een gemiddelde dag zo’n vijftien meninkjes op de wereld loslaat
(de wereld, die zich voorlopig beperkt tot de kleine tweehonderd volgers die
zich achter mij hebben geschaard). Mijn allereerste tweet stelde: ‘Twitter =
geestelijke masturbatie voor gevorderden. Ik doe mee…’. En zo is het maar
net. Twitter is het instrument bij uitstek van mensen die elders weinig te
zeggen hebben. Mààr: het is ook de plek waar je de opinies van politici,
mediafiguren en analisten van allerlei slag kan raadplegen. En: waar je het
nieuws vaak sneller verneemt dan via gespecialiseerde websites. Kortom, al bij al een
nuttige plaats om geregeld te passeren.

Voor mij is Twitter niet alleen een medium om mijn gedachten
te lozen. Ik amuseer me er vaak kostelijk met de geïnspireerde, ironische,
sarcastische, ludieke commentaren, ook al komen die vaak van mensen die zich
een pseudoniem hebben aangemeten: Peet_vader, MelkMuylle, MeneerDeMuil, Peter
Selie aka @Sarcist, Nektapijt, Elizabeth Windsor (no, not the real queen!), … They
make my day. Net zoals de Twitteraars die zich wel outen, zoals (pdw) en
Eric Goens, of de specialisten die er hun meningen spuien, meningen die ze
elders omfloerster moeten geven. Soms krijg ik nieuwe inzichten, af en toe lach
ik me te pletter met de onnozelheden die neergepend worden. Even vaak sta ik
verbaasd van de zelfgenoegzaamheid van mensen die zichzelf belangrijker vinden
dan ze in werkelijkheid zijn. Niet zelden kom je zulke mensen tegen in de media.

Deze week is een tweet van mij zelfs vermeld in het
radioprogramma ‘Vandaag’ op Radio 1. De topic was #watligteropmars en één van
mijn bijdragen klonk als volgt: ‘Een gemeenschappelijk stadion voor Antwerp en
Beerschot’. Natuurlijk stelt zo’n vermelding niets voor, zeker niet omdat mijn
naam niet eens werd vernoemd, maar toch geeft je dat voor tenminste
zeventieneneenhalve seconde een goed gevoel.

Ik begrijp dus de ergernis van de vrouwelijke anker van het
gewaardeerde duidingsmagzine op televisie, maar anderzijds hoeft ze niet al die
commentaren te lezen en ze hoeft er al helemaal geen rekening mee te houden. En
als het té erg wordt – persoonlijke commentaren, vulgaire beledigingen, stalking,
dat soort minder fijne zaken – dan kun je nog altijd Meneer Twitter vragen om
streng op te treden en de stouterd een tijdje te blokkeren.

Vergelijk het met tv kijken. Hoe zielig is het om je te
ergeren aan slechte tv-programma’s. Je hoeft er toch niet naar te kijken! Als
je je in een café ergert aan de laag-bij-de-grondse of agressieve conversaties,
ga je toch ook gewoon naar het volgende etablissement? Idem dito voor Twitter:
niemand verplicht je om alles te lezen en al zeker niet om alles ernstig te
nemen.

De ene overwinningsspeech is de andere niet. Zowat alle
waarnemers zijn het erover eens dat Barack Obama zijn ‘four more years’ heeft
ingeleid met een toespraak die even krachtig, misschien wel krachtiger, was dan
zijn ‘Yes, we can’ van vier jaar geleden. Zet de klank af en je ziet een warme
persoonlijkheid, die veel en breed lacht, en die zijn publiek recht in de ogen
kijkt. Zet de klank op en je wordt meegezogen in het enthousiasme, ook al besef
je tegelijkertijd dat een groot deel van zijn speech dode letter zal blijven.
Zo gaat dat nu eenmaal in de politiek. Maar dat warme deken dat Obama over ons
heen legde op deze koude novemberochtend zal ons altijd bijblijven. Deze man is
en blijft een geboren communicator.

Ga dan drieëntwintigeneenhalve dag terug in de tijd en
herbekijk/herbeluister de overwinningstoespraak die Bart De Wever gaf in de
Antwerpse Zuiderkroon. Zonder klank: in plaats van een warme persoonlijkheid
zie je een verkrampte, verzuurde en pissige man, die – als je niet beter zou
weten – net een politieke draai om de oren heeft gekregen en die nauwelijks
opkijkt van het papiertje waarop hij inderhaast zijn tekst heeft gekrabbeld.
Daar viel weinig ‘Happiness’ te bespeuren. ‘Zet die klank af!’ is echter geen
optie. Mét geluid wordt de verkramping en verzuring alleen maar versterkt.

De boodschap van Obama is “including”: alle Amerikanen
moeten weer worden verenigd, na een smerige verkiezingscampagne en na de
verbale oorlog tussen hem en zijn concurrent Mitt Romney. De boodschap van De
Wever is “excluding”: ze is bestemd voor zijn partij- en geestesgenoten, en er
wordt van de live tv-uitzending geprofiteerd om het eclatante succes onder de neus van de tegenstanders te wrijven. Daarom dat BDW zo boos was dat ‘die ploat’ bleef draaien: zo
getormenteerd en gefocust was hij, de eeuwige underdog, de
verkiezingsoverwinnaar van 2010 die niet au sérieux werd genomen door de traditionele
partijen, dat hij zo snel mogelijk zijn zielenroerselen wilde uitspuwen.

Je kunt de verschillen tussen beide toespraken perfect
illustreren aan de hand van een WordCloud. Kopieer de tekst van Obama’s
Engelstalige speech (http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/archief/2.1222/buitenland/1.454802),
open www.wordle.net, klik op “Create” en
plak de tekst vervolgens in het centrale tekstvak. Druk dan op “Go”. (Ik neem de originele,
onvertaalde tekst, omdat je anders verkeerde inhoudelijke accenten gaat
leggen.) Doe hetzelfde met de tekst van de zegevierende De Wever (http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121014_430).

Wat valt op: de opvallendste woorden in Obama’s toespraak
zijn “America”, “country”, “together”, “forward”, “best”, “future”, “work” en
“together”. Stuk voor stuk woorden die voor alle Amerikanen gelden. Bij De
Wever wordt dat “vrienden”, “Vlamingen”, “stad”, “onze”, “vandaag”, “grootste”,
“partij” en “samen”. Zoek de zeven verschillen!

Het centrale, meest gebruikte woord bij Obama is “America”,
het land waar het om draait, terwijl “Antwerpen” bij De Wever veel minder aan
bod komt. Bij de kernwoorden zijn alleen “together” en “samen”
gemeenschappelijk.

Obama nodigt uit om samen te zitten en vooruit te kijken,
naar de gemeenschappelijke toekomst van de VERENIGDE Staten (‘The best is yet
to come!’). De Wever viert een privé-feestje met zijn politieke vrienden en
sympathisanten (‘Antwerpen is van iedereen, maar vanavond toch vooral van ons!’).
Nochtans kan Obama meteen een regeringsploeg samenstellen, zonder lange
formatieronde, terwijl De Wever nog altijd máár kandidaat-burgemeester is.

Hoeft het dan te verwonderen dat de andere Antwerpse partijen niet veel zin
hebben om mee te stappen in dit triomfalistische verhaal van de N-VA? Het
woordje “samenwerking” duikt bij De Wever pas in de allerlaatste paragraaf op, waardoor
het bijna verloren is gegaan in het feestgedruis. Barack Obama heeft zijn
afspraak met de geschiedenis (alweer) niet gemist. Bij Bart De Wever kan je wel
volop van een gemiste kans spreken.

Met goeie, positieve communicatie kun je veel bereiken. Met
middelmatige communicatie blijf je in een grijze zone hangen. Met slechte of
agressieve communicatie maak je veel kapot. Vraag het maar aan de ex-trainer
die als een dief in de nacht opstapte bij zijn vorige werkgever, waarmee hij –
ondanks het aanwezige toptalent – niets had gepresteerd, maar die toch zei dat hij
de doelstellingen voor 90 procent bereikt had. Dat maak je nooit meer goed. Dan
kun je beter zwijgen.