De reacties op het bedrog van Veerle Heeren, die zichzelf en haar dichte omgeving liet voorkruipen tijdens de vaccinatiecampagne, liepen uiteen van ‘Ach, zo erg is dat nu toch ook weer niet’ tot ‘Aan de schandpaal met dat wicht!’ Nuance, u moet er soms ver naar zoeken. Als het ene uiterste 0 is (het is niet zo erg) en het andere 10 (het is verschrikkelijk erg), neig ik toch eerder naar het laatste. Laten we zeggen, een zeven of een zeven en een half. De burgemeester van Sint-Truiden had geen tijdelijke maar een definitieve stap opzij moeten zetten na wat ze gedaan heeft.
Als je alles vergelijkt met een veel erger kwaad, kan je relativeren tot je een ons weegt. Natuurlijk heeft Heeren geen moord gepleegd. Ze is ook geen — overtreffende trap — seriemoordenares, of ze heeft geen miljarden verduisterd. En neen, vergeleken met het bedenken en uitvoeren van een genocide, was dit bijzonder klein bier. Maar als je alles gaat afmeten aan de Holocaust, kan zowat alles voortaan door de beugel. Je moet haar daden dus binnen de specifieke context bekijken.
Wat Veerle Heeren heeft gedaan, is zowat het ergste wat je in de politiek kunt doen. Ze heeft kiezersbedrog gepleegd. ‘Limburg, voorbeeld voor Vlaanderen’ stond er in mei 2019 onder haar foto te lezen op de CD&V-site voorbeeldvoorvlaanderen.be. Waarom ze aan politiek doet? Dit staat er: “Vanuit een christendemocratisch engagement zaken in beweging brengen, een steen verleggen, goed luisteren, keuzes durven maken en vooruitgaan voor de mensen om je heen, of het nu Vlaanderen, Limburg of Sint-Truiden is.” Wat deed ze in werkelijkheid: zaken voor zichzelf in beweging brengen, niet luisteren, kiezen voor haar persoonlijk kringetje. Egoïsme, opportunisme en nepotisme haalden het op ‘vooruitgaan voor de mensen om je heen’.
Verraad aan je kiezers en aan de basisprincipes van je partij is geen moord, wel een doodzonde. Dat verdient een rode kaart en een langdurige schorsing. Voorkruipen is sowieso al ergerlijk, je plaatst jezelf boven de anderen. Het mechanisme dat erachter zit, is hetzelfde als bij racisme en seksisme: jezelf en al diegenen die op je lijken, beter achten dan de anderen. Voorkruipen in deze tijden, waarin iedereen snakt naar meer bewegingsvrijheid en minder gevaar voor je eigen gezondheid en die van je dierbaren, is nog veel erger. Het getuigt van een verschrikkelijk dedain tegenover de mensen die je wordt geacht te leiden en aan wie je belooft hebt het beste van jezelf te geven voor hún, niet voor jezelf. ‘Vooruitgaan voor de mensen om je heen,’ ach wat. Als ‘het beste van jezelf’ is dat je je onderdanen achteruitsteekt, ben je niet waard om op die positie te zitten.
In de Truiense gemeenteraad werd Heerens gedrag door een oppositielid vergeleken met Francesco Schettino, de kapitein van de Costa Concordia die zijn schip na de ramp van 13 januari 2012 had verlaten op een moment dat er nog heel wat reddingsboten op en af voeren naar de kust. Een kapitein verlaat pas als laatste het zinkende schip, weet u wel. De man werd veroordeeld tot zestien jaar cel. Niet dat Veerle Heeren in de gevangenis hoort — of aan een virtuele schandpaal moet gebonden worden —, maar functioneren kan ze niet meer in de lokale of nationale politiek. Nooit meer. Zeker niet na de leugentjes die ze probeerde op te dissen toen haar vervroegde vaccinatie uitlekte. Ze had niet eens het inzicht om onmiddellijk toe te geven en zich te verontschuldigen. Probeer niet recht te praten wat krom is, het wordt er alleen maar krommer door. Wat ze deed — zowel de vroegtijdige vaccinatie, als de communicatie achteraf — was geen ‘inschattingsfout’, maar een bewuste actie om zichzelf boven de andere inwoners van Sint-Truiden te plaatsen. Gedrag dat je normaal linkt aan dictatoriale regimes. Heeren is geen dictator, vermoed ik toch, maar ze zou ook geen burgemeester meer mogen zijn. Noem me gerust naïef, een burgervader (of -moeder) moet het goede voorbeeld geven. Ze moet geen achterpoortjes gebruiken, ze moet ze juist sluiten.
Normaal zouden ze in Sint-Truiden toch best moeten weten hoe je met rotte appels omgaat. Ze moeten uit de mand. Punt. Zo niet dreigen ze een deel van de oogst om zeep te helpen. Dat doen de fruitboeren zichzelf nooit aan. Politici zijn echter geen zorgzame fruitboeren, die er alles aan doen om hun inkomsten te vrijwaren en al wat rot is te verwijderen. Politici laten uit eigenbelang nog liever de hele mand rotten dan de verziekende exemplaren te verwijderen. Politici liggen er alleen wanneer er polls worden gepubliceerd en op verkiezingsdag wakker van wat hun consumenten, de kiezers, denken, fruitboeren weten wel beter. Want volgende keer kiest een klant voor een andere soort appelen of een andere, in hun ogen betrouwbaardere, leverancier. Politici zouden wat meer gezond verstand moeten hebben, misschien moeten ze in Sint-Truiden in de leer bij bevriende fruitboeren. Met het ‘Heerenakkoord’ dat nu werd afgesloten, maak je de kloof tussen de burger en de politiek niet kleiner, integendeel. Je bevestigt gewoon dat het wantrouwen een reden heeft, maar dat de burger/kiezer je gestolen kan worden. Daarom vind ik dat je de daad van Veerle Heeren niet zomaar mag wegmoffelen als een ‘inschattingsfout’, en niet meer dan dat.
