Schrijfster Saskia De Coster stapt op
hetzelfde ogenblik op de trein als een Congolees koppel. Conductrice razend
kwaad, want zij had al het vertreksignaal gegeven. Het zwarte koppel krijgt de
volle laag, De Coster dient samen met hen klacht in tegen de foeterende
NMBS-medewerkster. Racisme? Gelooft u echt dat die conductrice toevallig de
‘andersgekleurde’ medemensen verbaal attaqueerde? Ik niet. Die conductrice deed
wat vele van haar landgenoten doen: neerkijken op andere rassen, vaak zonder
het zelf goed en wel te beseffen.
De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) schiet
pas in actie wanneer twee blanke Amerikanen besmet raken met ebola. Dat het
dodelijke virus al een aantal West-Afrikanen had gedood, ach, zullen we ’t collateral damage noemen, of ‘Eigen schuld,
dikke bult’, of gewoon ‘Brute pech’? Racisme? Is het toeval dat een
internationaal organisme slechts opgeschrikt werd nadat die Afrikaanse ziekte ook
blanken ziek had gemaakt? Ik denk het niet. Net zomin als dat het toeval is dat
de meeste media het hier intussen hebben over ‘Ebolalanden’, kwestie van het
stigma nog wat duidelijker aan te brengen op het voorhoofd van die ‘sloebers’ uit
Liberia, Sierra Leone en Guinee. Het zou veel correcter zijn, mocht het WHO
voortaan WWHO genoemd worden: de Witte Wereld Gezondheidsorganisatie.
De Belgische staatssecretaris voor Asiel en
Migratie vindt dat Marokkanen, Congolezen en Algerijnen onvoldoende economische
meerwaarde hebben. Hij maakte ook een ‘grapje’ over het Zwarte Piet-bier, dat
verdorie ‘zwart’ blijft wanneer je het uitdrinkt. Racisme? ‘Onzin’, zegt zijn
partijvoorzitter, die binnen zijn kringen wordt aangesproken als O Gij
Onfeilbare En Onmisbare Leider en die binnenkort op Poetiniaanse wijze een
extra termijn aan zijn voorzitterschap mag breien. Ik vind dat die uitspraken
van Theo Francken serieus stinken.
***
Ik schreef op deze plek al vaker over racisme.
Telkens weer kon je de reacties – als die er al waren – tot op de komma exact
voorspellen. Applaus en ‘Vind ik leuk’s op de linkse banken, onbegrip en
ranzige reacties op de rechtse.
Racisme is géén relatief begrip, er bestaan
definities van. Als je die consequent zou hanteren, kom je al een heel eind.
Dan zou die conductrice worden teruggefloten, waarschijnlijk zelfs ontslagen door de
NMBS, die zo snel als enigszins mogelijk haar verontschuldigingen zou aanbieden aan dat Congolese koppel. Een
duidelijk geval. Maar wat met de (W)WHO en Theo Francken?
Francken heeft zich verontschuldigd, akkoord.
Natuurlijk zal de PS de komende viereneenhalf jaar op elke slak een zak zout
leggen. En uiteraard is dat vooral een ‘interne’ Waalse boodschap, gericht aan
het adres van de MR. Plus: hebben we niet allemaal al eens een ongelukkige
uitspraak gedaan, iets te snel op ‘Plaatsen’ gedrukt op Facebook of een tweet
de wijde wereld ingestuurd die op zijn minst ongelukkig genoemd kon worden?
Ja, ja en ja. Als ik met mijn beste vrienden
baarlijke nonsens heen-en-weer mail zullen daar echt wel compromitterende
dingen in staan wanneer je die uit hun context rukt. Wij zijn drie linkse rakkers,
eentje is zelfs getrouwd met een zwarte Afrikaanse vrouw. Toch gebruiken we ook
wel eens de term ‘neger’, die in eender welke openbare context zonder meer
racistisch zou zijn. We lachen en spotten met feministen, wereldverbeteraars en
linkse partijen, terwijl we daar oneindig veel respect voor hebben. (Enfin, ik
toch.)
Context, daar draait het dus om. Dat Francken
stoute taal gebruikt in zijn mails, ach… Dat hij en zijn maats hun clubje
Vlaams Nationale Vrienden hebben genoemd is dan weer veel minder onschuldig.
Dat hij opmerkingen met een racistische bijklank op Facebook zet al evenzeer. Facebook is semi-privé, je mag niet aanvoeren dat je daarmee alleen je familie en echte vrienden bereikt. Daar heeft Bart De Wever groot gelijk in: let op voor je iets op de sociale
media zwiert, woorden zijn boemerangs.
Waar BDW ook gelijk in heeft: we moeten ons
dringend gaan bezig houden met de problemen van deze eeuw. Racisme,
bijvoorbeeld. Wat daarbij kan helpen is dat we ophouden om alles wat we denken,
zeggen en doen door een blanke bril te bekijken. Misschien zien we dan eindelijk
in dat wat we nu nog ‘normaal’ noemen, of ‘onschuldig’, dat in werkelijkheid
allesbehalve is.
Goed idee dat de machtigste politicus van
Vlaanderen en omstreken zich de komende tijd intensief gaat bezig houden met
dit actuele onderwerp, dat tegelijkertijd van alle tijden is. Of heb ik dat weer verkeerd begrepen?
Ebolalanden als term niet aanvaardbaar, akkoord. Maar late reactie van WHO door onderliggend racisme verklaren lijkt heel kort door de bocht, als bvb. Peter Piot vandaag in voornamelijk het falen van de lokale WHO afdeling als ‘first response’ aankaart.
Ik vind de alinea “Racisme is géén relatief begrip,…” niet rijmen met alinea “Context, daar draait het dus om…“. Dus toch relatief? In relatie tot de context (bv. neger in een persoonlijke mail of neger in het openbaar).
Waar zijn de grenzen dan? Als iemand iets opneemt als racistisch moeten we dan toegeven en verontschuldigen?