Eén van de grootste vergissingen die de
mensheid in het beschermde natuurgebied België kan maken en ook geregeld maakt, is het door elkaar haspelen van de begrippen
‘recht’ en ‘rechtvaardigheid’. We vinden het maar
rechtvaardig en normaal dat schorremorrie achter tralies belandt en zien recht daarbij als
een soort glijmiddel. Fout!

In een rechtsstaat zoals de onze betekent
recht niet alleen dat we de gerechtelijke instanties de bevoegdheid geven om
‘recht te spreken’ over misdaden en misdrijven, maar ook dat de allergrootste
crimineel, al heet hij Marc Dutroux of Freddy Horion, ‘recht heeft’ op een
deskundige verdediging. Advocaten van zulke criminelen worden al heel snel
afgeschilderd als ‘advocaat van de duivel’: dat bekt goed en het levert
intrigerende koppen op boven ontelbare krantenartikels. Bovendien versterkt het
ons gevoel van rechtvaardigheid: er is wit en er is zwart, er zijn de goeden en
de slechten (en hooguit wat sukkels die heen en weer waggelen tussen de twee),
zo delen we de wereld graag in. Lekker overzichtelijk en het bespaart ons
verder nadenken over goed en kwaad.

Het proces-Aquino (of beter: het mediagenieke juridische festijn dat ooit zou moeten uitmonden in een proces tegen een vermoedelijke drugsbende
die bestaat uit een aantal familieleden) is een mooi voorbeeld van de
verkleuring van wat velen onder ons onder ‘recht’ verstaan. Het is de taak van
de advocaten van de schurken (want dat hebben we al voor onszelf uitgemaakt,
het zijn schurken!) om hen zo adequaat mogelijk te verdedigen, met alle
mogelijke rechtsmiddelen, een beroep doend op hun spreekvaardigheid, hun
deductievermogen en hun grondige kennis van het rechtssysteem.

Ik heb er dus geen moeite mee dat de dure
advocaten van de Aquino’s het proces laten stilleggen omwille van
procedurefouten, ook al lijken de feiten duidelijk en zijn die Aquino’s wellicht geen
lieverdjes. Zelfs zij verdienen een eerlijk en grondig proces. Dat zijn we aan onze rechtsstaat verplicht.

Ik heb er ook geen moeite mee dat mijn
rechtvaardigheidsgevoel (schurken moeten gestraft worden!) op de proef wordt
gesteld, omdat die dure advocaten alle middelen aanwenden om het schemaatje van
de openbare aanklager in de war te sturen.
Dat is hun verdomde taak, daarvoor worden ze betaald. Als ze dat niet
doen, overtreden ze hun eigen erecode.

Ik heb er evenmin moeite mee dat procedures
die onvoldoende werden gerespecteerd in vraag worden gesteld, bekritiseerd of
zelfs nietig verklaard. Ook de autoriteiten, wat zeg ik: vooral de autoriteiten, moeten zich aan de wet houden. Als we de
bemoeizucht van de NSA (terecht) hekelen, dan moeten we consequent zijn en een
te ruime interpretatie door de gerechtelijke politie en onderzoeksteams van wat
legaal mogelijk is aan banden leggen.

Ik heb er zelfs geen moeite mee dat
procedurefouten een proces helemaal in de war sturen, al zal mijn
rechtvaardigheidsgevoel inwendig stevig vloeken mocht dit betekenen dat
gewetenloze misdadigers, al was het maar tijdelijk, op vrije voeten belanden.
De wet is de wet voor iederéén. Als de hoeders van die wet in de fout zijn gegaan, moet dat kunnen gesanctioneerd worden. Ik was destijds één van de weinigen in mijn vrienden- en kennissenkring die het spaghettiarrest tegen onderzoeksrechter Connerotte een logische beslissing vond.

Ik heb er niet de minste moeite mee dat er
geen rekening wordt gehouden met de publieke opinie. Als we dat zouden doen,
dan zouden er nog openbare lynchpartijen zijn, heksenverbrandingen en
handafhakkingen. De publieke opinie is een amalgaam van allemaal kleine,
meestal ondoordachte meninkjes van slecht geïnformeerde luitjes die toch per se
hun zegje willen doen, al dan niet gesterkt door enig gerstenat. Vergeet de
publieke opinie. Laat die hooguit om de vijf jaar even aan het woord in het
stemhokje, al was het maar om het gelijk van Churchill te bewijzen dat dit de
minst slechte methode is om het volk aan het woord te laten, maar laat ze voor
de rest links liggen. Of rechts, want daar zit momenteel een pak meer volk
verzameld.

Ik heb er wel moeite mee dat procedurefouten ad absurdum worden ingeroepen, zoals
gisteren nog in een zaak van een dronkaard die een ongeval met gewonden had
veroorzaakt en die zelf had bekend dat ie veel te diep in het glas had gekeken.
Het toestel waarmee zijn dronkenschap werd gemeten bleek al een tijdje de
houdbaarheidsdatum gepasseerd en dus werd de man vrijgesproken, ondanks die
bekentenis. Dat vind ik dan weer zeer onlogisch, omdat in mijn ogen een
bekentenis even zwaar weegt als een bewijsstuk.

Ik heb heel veel moeite – excuus, hier passen
vette hoofdletters – IK HEB HEEL VEEL
MOEITE MET DE ARROGANTIE VAN ZO’N SVEN MARY, DIE EEN EVENTUELE VRIJSPRAAK VAN
MISDADIGERS ‘COLLATERAL DAMAGE’ NOEMT, DIE HET PROCES-AQUINO OP TV OMSCHRIJFT
ALS ‘HET PROCES VAN DE MAGISTRATUUR’ EN DIE DAT MET Z’N ARROGANTE KALE KOP NOG
NORMAAL SCHIJNT TE VINDEN OOK!

Sorry, dat moest er even uit. Misdadigers
hebben het recht op de allerbeste advocaten, maar die allerbeste advocaten
(gesteld dat Mary tot dat exclusieve kringetje behoort) moeten zich wel blijven
gedragen. Ze mogen de feiten niet omdraaien en ze mogen al zeker niet spuwen op
recht en rechtvaardigheid. In deze paste dus enige terughoudendheid; dat ze hun
slag hebben thuisgehaald zou voor Mary, Vermassen & co voldoende moeten
zijn. Ze hebben heel veel kritiek op de mediatisering van belangrijke processen
en ze hebben ongetwijfeld een punt, maar dan moeten ze wel zelf niet constant
de media opzoeken.

Zo!