65 jaren op de teller, 41 jaar ervaring in de journalistiek. De 29 dagen die februari dit jaar telt, keer ik even terug in de tijd met journalistieke bijdragen van mijn hand. Werk voor radio of televisie komt helaas niet aan bod. Niet chronologisch, maar kriskras grasduinend door wat met enige zin voor overdrijving een journalistiek oeuvre zou kunnen genoemd worden. Vandaag bijdrage 21.
Naast mijn wekelijkse ‘De bankzitter’ op maandag mocht ik voor De Standaard af en toe langere stukken maken. Na het uitbreken van Operatie Propere Handen — door De Standaard overigens, vreemd genoeg, omgedoopt tot Operatie ‘Schone’ Handen — mocht ik Jesse De Preter interviewen, een sportmakelaar die toen een ernstige poging ondernam om de koosjere makelaars in een nieuwe vereniging samen te brengen, de Belgian Federation of Football Agents (BFFA). Inmiddels weten we dat de stropers het gehaald hebben van de boswachters, onder het nauwelijks toeziend oog van de internationale voetbalbonden. Het stuk verscheen zaterdag 5 januari 2019.
***
‘Je kunt van Sodom en Gomorra niet in één dag Vaticaanstad maken’
***
Operatie Schone Handen heeft diepe wonden geslagen in ons voetbal, ook bij de makelaars. De oprichting van de beroepsvereniging BFFA moet voor een kentering zorgen en kaf van koren scheiden. “Wij willen dat contracten opnieuw waarde krijgen”, stelt voorzitter Jesse De Preter.
“Ik was totaal niet verrast toen ik ’s morgens naar het radionieuws luisterde”, blikt Jesse De Preter terug op woensdag 10 oktober, de dag dat Operatie Schone Handen de voetbalwereld dooreenschudde. “Ik ben wel geschrokken van de omvang. Mijn eerste reactie was: dit moet zeer lang en zeer goed voorbereid zijn. Ik wist al een poos dat de wantoestanden een amalgaam waren van makelaars, trainers, spelers, bestuursleden en journalisten. Ik was ook niet bang: ik weet dat ik dat soort dingen niet doe. Het enige wat me verbaasde, was dat er scheidsrechters bij betrokken zouden zijn. Meestal denk je bij omkoping aan een soort F.C. De Kampioenen-niveau, niet aan de top.”
De Preter is ceo van Atticus Sports Management, voetbalmakelaar en sinds 7 december voorzitter van de Belgian Federation of Football Agents (BFFA), de vereniging van Belgische makelaars. “Ik kan me er wel iets bij voorstellen hoe je in zo’n situatie terechtkomt”, zegt hij. “Ik ben zelf clubleider geweest (in 2011 en 2012 was De Preter een tijdlang ceo van, toen nog, eersteklasser Lierse, red.). Zoiets wordt heel langzaam opgebouwd. Die mensen zijn er ontzettend goed in om je jezelf belangrijk te doen voelen. Het begint onschuldig, met een grapje en een compliment. Vergeet niet: het zijn allemaal ego’s in dat wereldje. Als je dan geen grenzen trekt, word je meegesleurd.”
“Matchfixing is als een tumor: die kan je wegsnijden. Corruptie is eerder een slepende ziekte waar je nooit meer vanaf geraakt, met vertakkingen over de hele voetbalwereld. Zeer besmettelijk. Ik noem de praktijken waarvan hier sprake is, overigens niet wit- maar zwartwassen. Je haalt geen geld terug uit een illegaal circuit of van een belastingparadijs, maar je doet net het omgekeerde: commissies van makelaars passeerden via derdenrekeningen van advocaten of buitenlandse vennootschappen, waardoor dat geld onder de radar verdween. Een ziekte van het Belgisch voetbal.”
Onder makelaars werd naar het schijnt geapplaudisseerd, blij dat ze waren dat Mogi Bayat was opgepakt, de man die de Belgische markt haast monopoliseerde en die weleens spelers afsnoepte van zijn collega’s. “Op sociale media zijn toen vervelende dingen geschreven. Ik begrijp niet dat je je kunt verkneukelen om een concurrent die in verdenking wordt gesteld, terwijl je weet dat die situatie een invloed heeft op de hele sector. Dat Mogi Bayat in de gevangenis heeft gezeten, is erg voor hem — en we moeten later nog zien of dat terecht was —, maar zijn opsluiting heeft ons allemáál reputatie en geld gekost. Ik kreeg die 10de oktober het ene na het andere berichtje op mijn gsm: “Jij nog niet in de bak?” Grappig hé …’
Wilde Westen
Waarom hebben jullie tot begin december gewacht om een vereniging van makelaars op te richten?
“Eigenlijk leven makelaars voortdurend in conflict met elkaar. Er zijn leden in de BFFA met wie ik in het verleden op een niet al te prettige manier geconfronteerd ben geweest. Maar goed, daar moeten we ons nu maar boven zetten.”
Vandaag zijn voetbalmakelaars actief op een totaal gedereguleerde markt. Een nadeel voor wie het spel correct wil spelen?
“Het eerste probleem is dat er te weinig regelgeving is. Vooral dan in België, want in andere landen is die er wel. Tweede probleem: de bestaande regelgeving, die niet eens zo slecht is, werd totaal niet toegepast. Als makelaar moet je geregistreerd zijn als arbeidsbemiddelaar. Daar zijn verplichtingen aan verbonden. Er is zelfs in gevangenisstraf voorzien voor wie zich daar niet aan houdt. Maar niemand controleert het. Bijzonder frustrerend voor makelaars zoals ik en het overgrote deel van mijn collega’s. Er is geen level playing field. Wij moeten opboksen tegen concurrenten die zich geen bal aantrekken van de wet, en zijn het allereerste slachtoffer van deze situatie.
“Het decreet laat een speler toe van de ene dag op de andere van makelaar te veranderen zonder enige vorm van schadevergoeding. Zo creëer je het Wilde Westen. Malafide figuren zitten te wachten tot een speler op het punt staat getransfereerd te worden en doen hem dan een voorstel om bij hen te komen. Zelf meegemaakt, op een uur voor het afsluiten van de deal. Prettig is anders.
“In 2015 werden de Fifa-regels gewoon afgeschaft. Sindsdien moet je je registreren bij de nationale bond en 500 euro borg betalen, een lachertje. Iedereen kon vanaf dan makelaar worden, van een veertigtal geregistreerde makelaars zijn we in enkele jaren tijd gegaan naar 419. Er zijn meer makelaars dan Belgische profvoetballers. Dat is gewoon absurd. Daarvan zijn er meer dan tweehonderd die ooit een registratie hebben aangevraagd, maar die dat niet in orde hebben gehouden. Maar die hebben wel zaken gedaan! Dan gooit zo’n officieel niet actieve makelaar op Facebook dat hij net een fantastische deal heeft afgesloten. Tja.”
Wie mag er lid worden van de BFFA? Ik zie bijvoorbeeld de naam van Didier Frenay staan, die anderhalf jaar geleden meer dan 3 miljoen euro verdiende op de transfer van Landry Dimata, die voor 11 miljoen van Oostende naar Wolfsburg ging. Mogen we dat excessief vinden?
“Ik ken de details niet en wil me daar niet over uitlaten. Maar ik kan je wel het volgende zeggen: er wordt van een makelaar verwacht dat hij spelers begeleidt, een onderbelicht aspect van ons beroep. Atticus kiest voor honderd procent begeleiding. We zorgen ervoor dat ze eten hebben, kleren, schoenen, zoeken desnoods de juiste schoolrichting. We zijn taxibedrijf, rijden met hen rond. Soms moet je zelfs iemand regulariseren. Wij hebben spelers geleerd om hun tanden te poetsen. Dat gaat extreem ver, zodat die speler zich alleen maar op het voetbal hoeft te concentreren. Soms zijn we twee jaar met iemand bezig voor je er je eerste euro op verdient.
“Er zijn natuurlijk ook puur transactionele makelaars. Die komen even hun handtekening zetten, ciao, er hoeft niet eens meer gebeld te worden achteraf. Mensen zeggen dan: met één telefoontje verdient zo’n makelaar miljoenen. In de praktijk loopt dat bij de meesten helemaal anders. Trouwens, als een speler die 500.000 euro heeft gekost, voor 11 miljoen wordt verkocht, is dat een goede zaak voor een club. Stel dat je je huis wil verkopen en je vindt een makelaar die dat kan doen voor het twintigvoudige van de oorspronkelijke prijs, maar hij vraagt wel twintig procent op de verkoopprijs: hoeveel mensen zullen er neen zeggen, denk je? Nul. Als dat zo is overeengekomen, wat is dan het probleem?”
Mogen Dejan Veljkovic en Mogi Bayat lid worden?
“Moeilijke kwestie. We hebben een clausule voorzien die te maken heeft met reputatie en imago, maar die is voor interpretatie vatbaar. Voor Veljkovic zou het problematisch zijn: hij is spijtoptant, waarmee hij heeft toegegeven dat hij misdrijven heeft gepleegd. Bayat heeft niets toegegeven: stel dat hij het lidmaatschap zou aanvragen, dan zouden we dat grondig onderzoeken en hem misschien laten weten dat we willen afwachten hoe de rechtszaak evolueert.”
Wachten op de Fifa
De Pro League heeft op 17 december een aantal voorstellen gelanceerd om de makelaarswereld te reguleren. Bent u daar blij mee?
“Clubs die alleen maar mogen werken met geregistreerde makelaars: helemaal voor. Een clearing house voor contracten en transfers: helemaal voor. Bondsparket en licentiecommissie die kunnen sanctioneren: helemaal voor. Commissies tijdig betalen: dat zou pas revolutionair zijn! (lacht) Maar de bescherming van bonafide makelaars zit niet in het plan en die is wel nodig. En dat je geen kinderen onder de vijftien jaar zou mogen vertegenwoordigen, is volgens mij volslagen illegaal. Persoonlijk ben ik er tegen dat je op je vijftiende een profcontract kan ondertekenen: dat is veel te vroeg. Maar zo staat het wel in een cao die is opgesteld door de clubs en de spelersvakbond. Zo’n jongen mag zich dus niet vooraf informeren bij een topspecialist, want dat wordt beschouwd als arbeidsbemiddeling. Zo staat het ook in het ontwerpdecreet van minister Muyters. Maak er dan tenminste 14 jaar en 6 maanden van!”
De politiek bemoeit er zich nu ook mee: er is een wetsontwerp van Denis Ducarme (MR, ontslagnemend minister van Middenstand), een wetsvoorstel van Roel Deseyn (CD&V, volksvertegenwoordiger) en een ontwerp van decreet van Philippe Muyters (N-VA, Vlaams minister van Sport).
“Telkens met het nodige tromgeroffel gelanceerd. Dat zijn dus al drie teksten. Dan volgt er ongetwijfeld nog een decreet in Wallonië, en er is nu het voorstel van de Pro League. Daarbovenop heb je het bestaande bondsreglement, een van de slechtste juridische teksten die er bestaan, dat nu door de nieuwe ceo van de voetbalbond, Peter Bossaert, wordt aangepakt. Zes reglementen op drie verschillende niveaus. ‘Zou het misschien een idee zijn om samen te gaan zitten in een werkgroep om er een gecoördineerd geheel van te maken?’, vroeg ik tijdens een hoorzitting. Want als je gelooft dat die zes teksten op elkaar afgestemd zullen zijn, heb je de voorbije tachtig jaar niet in België gewoond. Waarom kunnen we niet eerst een maatschappelijk debat voeren, waarna de kabinetten en juridische specialisten een gedegen tekst opstellen? Dat is in mijn ogen democratie. Bij ons gebeurt het omgekeerde: er wordt een wettekst opgesteld om een debat te lanceren. En tegelijk wordt er gediscussieerd over het afschaffen van de gunstige bedrijfsvoorheffing en andere sociale en fiscale voordelen. Alles wordt op een hoop gegooid.
“Pas op, ik vind het niet slecht dat politici proberen te scoren, want er moet gescoord worden in dit dossier. We hebben een paar goals nodig, en liefst mooie. Maar het resultaat zal weer zijn dat we een amalgaam van regeltjes krijgen. En dan komt er over een paar maanden nog een nieuwe Fifa-reglementering aan. Laten we daar misschien even op wachten. Onze hoop is: najaar 2019 een nieuwe regelgeving.”
Hoe moet het dan wel volgens u?
“We moeten proberen Engeland te kopiëren. Als je daar een transactie wil doen, moet je vóór dat je een afspraak maakt met een club, een representation agreement uploaden in een centraal systeem. Dat wordt geverifieerd: is je contract in orde, is de speler niet geregistreerd bij een andere makelaar? Na een paar seconden heb je antwoord en kan je contact opnemen met de club. Op het einde van de onderhandelingen moet de speler nogmaals bevestigen dat jij zijn makelaar bent. Pas dan is een transfer afgerond. Duidelijker kan niet. Daarna stuur je een factuur naar de club, die de betaling naar het clearing house van de Engelse voetbalbond doorstuurt. Ook daar volgt nog een controle en pas dan wordt het bedrag op je rekening gestort. Het legt een morele druk op de betrokken partijen om geen zotte dingen te doen.
“Het beginpunt van alles is de stabiliteit in de contracten tussen spelers en makelaars, omdat dit verplichtingen zal opleggen aan beide kanten. Dat is de fundering waarop je een huis moet bouwen. Contracten moeten opnieuw waarde krijgen. Wij willen aansprakelijkheid én rechtszekerheid.”
Waarom betaalt een speler, als cliënt, niet gewoon een vast percentage op al zijn inkomsten aan zijn makelaar?
“Omdat dat oneerlijk zou zijn vergeleken met de situatie nu. Je zou die vergoeding wel kunnen inbrengen als onkosten, maar de BTW, 21 procent, kan je niet recupereren. Een speler zou dus fiscaal bestraft worden. Goed, je zou daar abstractie van kunnen maken, maar dan moeten we naar de mentaliteit kijken. Spelers denken dat alles gratis is: hun voetbalschoenen, hun vervoer, de diensten die ze ontvangen. Je kunt niet Sodom en Gomorra in één dag transformeren in Vaticaanstad. Op zich ben ik er wel voor, maar ik vrees dat je dan een klimaat creëert dat men dat zal proberen te ontwijken. Dan krijg je een stroom van zwart geld.”
***
Wie is Jesse De Preter?
• 40 jaar
• Ceo Atticus Sports Management (makelaar van o.a. voetballers Jason Denayer en Matz Sels, basketters Ann Wauters en Kim Mestdagh, Red Lion Loïck Luypaert)
• Voorzitter Belgian Federation of Football Agents
• Voormalig general counsel Club Brugge, ceo Lierse, actief bij BX Brussels
