X houdt van me. X houdt niet van me. X houdt van me. X houdt niet van me. X houdt van me. Etcetera. U kent dat spelletje met de madeliefblaadjes wel, in de hoop dat u op een oneven aantal uitkomt, want dat zou betekenen dat X van u houdt. Was het maar zo simpel in het échte leven.

Met het Overlegcomité is het zoals met dat madeliefje. We versoepelen. We verstrengen. We versoepelen. We verstrengen. We versoepelen. Etcetera. In de hoop dat het virus ons toestaat op een oneven aantal te eindigen. Was het maar zo eenvoudig om het virus terug naar Wuhan te sturen met een one way ticket.

Ook de reacties van de mensen — u, ik en al die anderen — lijken het riedeltje met het madeliefje te volgen. We doen mee. We doen niet meer mee. We doen mee. We doen niet meer mee. We doen mee. Etcetera. Maar dat dan in duizendvoud en kakofonisch. Allemaal door elkaar, pro, contra en alles daartussenin hotsend en botsend tot we zelf niet meer weten wat nu ons gedacht ook alweer was.

De cijfers gaan omhoog, dus was het weer een blaadje met verstrengingen dat woensdag werd afgetrokken van onze bloem. Logisch, maar dan toch ook weer niet zó logisch dat iedereen het erover eens was, noch binnen dat Overlegcomité, noch in de samenleving. Te streng, te zacht, te streng, te zacht, te streng, etcetera. Je kunt de reacties van sommige mensen vooraf al uitschrijven, dat spaart een telefoontje voor journalisten. Idem dito voor de politici trouwens, wier mening gedicteerd wordt door de partijbureaus.

***

Wat ik zelf vind? Sympathiek dat u het me vraagt. Ik vind dat de virologen nu al ruim anderhalf jaar lang vrij rechtlijnig hun standpunten formuleren en dat de politiek al te veel denkt aan de volgende verkiezingen. De maatregelen die uiteindelijk genomen worden, zijn meer ingegeven door opportunisme, populisme en kortetermijndenken, dan door wetenschappelijke expertise, voor zover die voorhanden is, want dit virus is nog altijd relatief nieuw en allerlei -ologen leren nog elke dag bij.

Ik wil de term ‘Rijk der vrijheid’ niet meer horen, er is al te veel beloofd.

Ik wil de term ‘gezond verstand’ niet meer horen, mensen hebben dat te weinig.

Ik wil de term ‘Een team van elf miljoen’ niet meer horen, want als de reactie van de Belgische samenleving op het omgaan met het virus een voetbalelftal moet voorstellen, dan toch één waar de keeper twee linkerhanden heeft en tijdens de wedstrijd een permanente handstand uitvoert, alle spelers tegen hun voet moeten spelen, de verdedigers de hele tijd richting eigen doel trappen (de aanvallers ook trouwens), en de middenvelders kriskras door elkaar lopen, zonder dat ze ooit de bal raken. Deze ‘Tous ensemble’ werkt niet, daarvoor zijn we te eigengereid, te betweterig, te kortzichtig. En de coach weet het ook al een tijdje niet meer. De solidariteit die zo mooi leek bij die eerste lockdown, ondertussen al heeeeeuuuul lang geleden, was hartverwarmend voor eventjes, tot de mensen het beu waren. ‘Het’ is in dit geval gelijk aan het virus, de eendracht, de aandacht voor de zwakkeren in de maatschappij.

We staan weer in de file tegen nul per uur.

We roepen dezelfde lelijke dingen als voor maart 2020.

Neen, we zijn niet veranderd, omdat we dat gewoon niet willen.

We hebben niets geleerd uit deze gezondheidscrisis, of toch heel weinig.

***

Vandaag gaat het over verplichte vaccinatie. Ik ben zelf, uit overtuiging, twee keer geprikt. De meeste mensen die ik ken ook. We zijn dankbaar. We geloven dat dit vaccin voldoende veilig is en ons tijdelijk zal behoeden voor de ongemakken van een vervelende ziekte. Maar velen onder ons, gevaccineerden, worden nu ook wrokkig, omdat die vierde golf de schuld zou zijn van de niet-gevaccineerden en dus denkt ook de politiek er nu stevig over na om die paar miljoen Belgen die nog geen AstraZeneca, Pfizer of Moderna in de arm kregen geschoten (Johnson & Johnson staat even buitenspel), alsnog op een stoel vast te binden en een shotje toe te dienen.

Ik begrijp de logica, maar ik vind het op een of andere manier niet koosjer. En wel hierom.

1) Men had die verplichting begin dit jaar moeten opleggen, nog voor de start van de eerste vaccinatiecampagne. Dan was dat tenminste duidelijk geweest. Om daar pas na elf maanden mee af te komen, is een zwaktebod. Virologen waarschuwden begin dit jaar al dat er een derde en een vierde golf zou komen, en misschien zelfs een vijfde. Ze hebben gelijk gekregen. Men had naar hen moeten luisteren vanaf het begin.

2) Niet alle niet-gevaccineerden zijn onmensen. Ik ken er persoonlijk die goed hebben nagedacht over hun beslissing, die zich zeer voorzichtig gedragen en die geen superverspreiders zijn geworden. (Ik heb het niet over de antivaxers, de wappies die waarschuwen voor een chip waardoor Bill Gates ons kan controleren, de Jeff Hoeyberghsen of Willem Engelsen, die dwarsliggen om dwars te liggen, zonder kennis van zaken. Hen laat ik buiten beschouwing, wegens ongeneeslijk geestesziek: zij zijn de ware egoïsten. Houd hen overal buiten, letterlijk en figuurlijk, meer vraag ik niet.) Maar de valse veronderstelling, die ik vorig week al even meegaf in mijn paradox van het onveiligheidsgevoel, is dat zo’n dubbele en straks triple vaccinatie ons volledig immuun maakt. Neen, dus. Risicogedrag is nog altijd uit den boze. Het vaccin biedt bescherming, zoals een autogordel bescherming biedt, maar bij onverantwoord rijgedrag riskeer je nog altijd blutsen, builen of erger. Het vaccin is als een dikke winterjas, een muts en handschoenen als het heel koud is: het bespaart je gebibber en een verkoudheid. Door eenzijdig de schuld in de schoenen van de niet-gevaccineerden te schuiven — zonder onderscheid te maken tussen iemand die een weloverwogen persoonlijke beslissing heeft genomen en tafelspringers à la Jeff Hoeyberghs — sluit je eigenlijk de ogen voor de realiteit.

3) De tweedeling die vandaag gemaakt wordt, werkt contraproductief. Je zet mensen tegen elkaar op. Oké, die eendracht is er niet meer (is er wellicht ook nooit echt geweest), maar polariseren zal de zaak alleen maar verergeren. Het lost niets op. Met wij-zij komen we nergens. Kijk naar jezelf, wees voorzichtig, gedraag je, spoor anderen in je gezelschap aan om dat ook te doen, houd letterlijk afstand, was je handen meerdere keren per dag, zet dat mondmasker op in gesloten ruimtes of in groep. Wees zelf het voorbeeld dat je zou willen dat anderen zijn. Dat is al een begin.