Best mogelijk dat minister-president Jambon gisterochtend een stevige vloek heeft gelost toen hij vernam dat farmaceutisch bedrijf Novartis honderd kinderen via loting zal aanduiden om genezen te worden met hun onbetaalbare medicijn. Had ie dat zelf maar bedacht vóór al die culturo’s protesterend op zijn stoep stonden. Het ware verdorie de ideaaloplossing geweest. Je loot honderd kunstenaars — nou, neen, doe maar vijftig, of mag vijfentwintig ook? — en die ontvangen subsidies, de rest moet hopen dat ze er volgend jaar bij zijn. Geen discussie, eerlijk toch? Het leven als in een Euromillionsspotje op de radio. Hopen op een mirakel. ‘Win for life’. Of ‘lose forever’. Russische roulette, maar dan omgekeerd: die ene kogel redt je leven. De bevriende cineast Jan Verheyen kan alvast een scenarioschrijver inhuren.
Van cynisme wordt een mens cynisch. Ik las in verschillende kranten bedenkingen van ethici, sommigen vonden het toch niet eens zó slecht, want ja, die honderd gelote kinderen kunnen er maar baat bij hebben, hé? Dat een bedrijf dat miljoenen winst genereert door veel te dure medicijnen te fabriceren met een moderne vorm van het opsteken van de Romeinse keizerlijke duim kan bepalen wie wel en wie niet geholpen wordt, ach, een detail. Van ziek naar ziekelijk is slechts vijf letters verschil. We staan erbij en we kijken ernaar, morgen is er alweer een andere onverlaat die zo’n ideetje lost. (Reactie van Elke Neuville op Twitter op het loterijbericht: ‘Joepie, goed nieuws! En daarnaast loten we ook elke maand 100 multinationals die we op hun reële winst belasten.’)
***
Ze zullen de komende dagen weer gretig aanschuiven op het Nelson Mandelaplein in Kortrijk, envelopje met een cheque in de hand, onze niet zo excellente excellenties. Waarom heet dat hier niet het Cyriel Verschaeveplein, zal er zich eentje bedenken, maar die houdt dat gelukkig binnensmonds. ’t Is een linkse zender, nietwaar, die StuBru. ’t Zijn allemaal linkse rakkers in de media, laten we ’t simpel houden. Ze zullen hun bekommernis tonen. Hun goede hart. En vervolgens tot de orde van de dag overgaan. De Warmste Week zou exclusief voor warme mensen moeten voorbehouden worden en niet voor koele kikkers die daar alleen staan met het oog op hun eigen populariteit, want wie weet zijn ’t binnenkort vervroegde verkiezingen, je kan zo’n campagne niet vroeg genoeg starten.
***
De Vlaamse regering treft niet alleen de cultuursector, deze week kwamen ook geplande besparingen in de zorg naar voren. Tot de minister van Welzijn, Wouter Beke, zich bedacht dat dat waar kan zijn, van die vervroegde verkiezingen. Wat volgde was crisiscommunicatie van het soort dat een crisis alleen maar erger maakt. Minder geld voor suïcidepreventie (nu heel even teruggeschroefd, maar de grote besparingen komen er nog aan), minder geld voor de centra die kindermishandeling of geestelijke gezondheidszorg aanpakken. Lineair besparen —3,8 of 6 procent zijn de percentages die rondzingen — werkt niet: dat is alsof je Jeff Hoeyberghs zou vragen om zes procent lichaamsgewicht te verwijderen, waarna de vrouw zonder borsten en de man zonder piemel naar huis stapt. Zes procent is zes procent!
Er komt ook geen kilometerheffing weten we nu al, maar er moet ingezet worden op het openbaar vervoer om de chauffeur uit zijn auto te krijgen en in de bus, de tram of de trein. Terwijl De Lijn al jaren het achtergestelde kindje is van de Vlaamse regering en de NMBS van de federale. Kunnen we niet via loting bepalen wie er nog de weg op mag en wie er zich die dag mag ergeren aan late of afgeschafte bussen, trams of treinen?
Herinnert u zich nog die Vlaamse minister die zei dat ze haar beleidsdaden mochten afrekenen op een daling met de helft van de kinderarmoede? Wel, armoede en kansarmoede zijn alleen maar gestegen in het ‘rijke’ Vlaanderen anno 2019, en zullen dat ook de komende vijf jaar blijven doen. Daar helpt geen chequeje tegen en een verzoeknummer — ‘Doe maar Imagine van John Lennon, dat heeft een mooie boodschap waar ik helemaal achter sta’ — ergens op een plein in Kortrijk. ‘Zolang armoede bestaat, is er geen echte vrijheid,’ zei Mandela ooit. Denk daar even aan als je bij die drie presentatoren met hun niet meer zo frisse kop staat, beste politicus. Die goede Nelson zei ook nog: ‘Armoede is door de mens veroorzaakt en kan alleen door de mens worden overwonnen en uitgewist.’
(W)Arm Vlaanderen, in deze (w)armste week. Als je heel eerlijk met jezelf en de mensheid bent, beste politicus, ga dan niet naar Kortrijk. Of keer net voor je aan het woord komt, op je stappen terug. Er staan warmere mensen achter je in de rij, die begrijpen wat Lennon bedoelde met de zinssneden ‘Imagine no possessions / I wonder if you can / No need for greed or hunger / A brotherhood of man’. Dat is niet úw leefwereld, beste politicus, aan idealen doet u niet. Doe niet alsof, alstublieft, dat is pathetisch.
***
Even niet cynisch: hoe haal je het in je hoofd om in een land met zowat het hoogste suïcidecijfer en het hoogste aantal zelfmoordpogingen te besparen op preventie? Alleen al voor het opperen van die besparingsmaatregel verdien je een impeachment. Dit is de overtreffende trap van wanbeleid, het moment waarop je als minister zegt: het kan me niet meer schelen, doe maar. Op verkiezingsborden zou niet moeten staan ‘Kies voor mij, ik meen het goed met u!’, maar ‘Kies voor mij, al kan het mij geen kloten schelen hoe het met u gaat!’.
Ik verzeil algauw terug in cynische modus, ik besef het. Dat er nog niemand op het gedacht is gekomen om de aan onmenselijkheid grenzende, hyperrationele koudheid van onze Vlaamse rentmeesters in te zetten tegen de klimaatopwarming: ze maken het geheid een paar graden killer. Mission accomplished. Dan zou deze regering toch íets goed hebben gedaan voor Vlaanderen en de wereld.
Ik zal wat dit betreft wel “populist” worden genoemd, maar soit: besparingen mogen ook eens op het loon van politici. Niet aanwezig? Afgetrokken van uw loon. Zoals bij eender welke “normale” job.
Mijn wens voor het nieuwe jaar is dat deze besparingen een opstand uitlokken zodat het positief veranderd. En het misbruik van de burger door de overheid stopt. Groot gelijk, de mensen die geld doneren met de (w)armste week mogen dat niet invoeren bij de belastingdienst. Als je buiten deze actie vanaf €40 doneert, mag dat wel. Ik weiger het om cynisch te worden, ik voel me boos en verdrietig en transformeer dat naar zachtheid en vreugde met mijn focus op het positieve. Dromend van een opstand. De Lijn gaat staken rond de jaarwisseling. Ze hebben gelijk, ze worden onheus behandeld, maar we zijn het kotsbeu deze nutteloze acties. Tijd dat de ministers ervaringsdeskundige worden en het openbaar vervoer nemen. Op alle gebieden empathisch te werk gaan, laat ze bellen naar de zelfmoord lijn, op de wachtlijst gaan staan voor hulpverlening. Een maand als vrijwilliger gaan werken bij Tele onthaal, enz. Tele onthaal bestaat al meer dan 40 jaar uit vrijwilligers. Onze geestelijke gezondheidszorg wordt niet serieus genomen en het telefoonnummer komt na elke emotioneleel programma op TV. Iedereen is getraumatiseerd, de geboorte is al een trauma en er komen getraumatiseerde mensen bij uit oorlogslanden. Soms is er niemand aanwezig bij de hulplijnen van de overheid, we worden niet respectvol geholpen. Ik wens dat we samen als burgers naar de Europese mensenrechten stappen met een groepsklacht over onze chaotische regering. Ons teveel aan ministers, om een herziening te vragen van de organisatie van de Belgische staat. Zodat we als burgers serieus worden genomen en gerespecteerd. Ik wens iedereen een positief nieuwjaar!