Maandans

(Deze voorbeschouwing op het nieuwe voetbalseizoen, slot van een reeks van drie bijdragen, werd eerder gepubliceerd in De Standaard van vrijdag 26 juli.)

Hoe de spelerskernen van de zestien eersteklassers er definitief uitzien, zullen we pas over vijf en een halve week weten, als de transferperiode wordt afgesloten. Voorlopig blijft Vincent Kompany de opvallendste inkomende transfer. En Mogi Bayat is terug van nooit echt weggeweest.

***

Echt analyseren kunnen we de zomertransferperiode pas op maandag 2 september om middernacht. Het is een jaarlijkse realiteit dat clubs tot het ultieme moment proberen hun kern te versterken of van overbodige spelers af te raken.

De opvallendste transfers waren uitgaande. Wesley verliet Club Brugge voor de Premier League, Aston Villa betaalde zo’n 25 miljoen euro. Leandro Trossard, ex-Genk, trok eveneens naar Engeland, waar Brighton 20 miljoen neertelde. En ook Moussa Djenepo, vorig seizoen bij Standard, moet voortaan een mondje Engels praten: Southampton vond hem bijna 16 miljoen waard. Roeslan Malinovski, een van de sterkhouders van de landskampioen, verdient de kost vanaf nu in Bergamo, waar Atalanta 13,7 miljoen op tafel legde.

Het aantal buitenlandse spelers daalde lichtjes, van 303 exact een jaar geleden tot 289 nu. Maar de vaststelling blijft dat zes op tien spelers in de Jupiler Pro League niet de Belgische nationaliteit hebben en dat tweederangs buitenlanders nog altijd de voorkeur genieten op eigen jeugd. De totale marktwaarde van alle 1A-spelers wordt op 750 miljoen euro geschat. Ter vergelijking: in de Nederlandse Eredivisie is dat 965 miljoen. In de Premier League bijna 9 miljard.

Spannende weken

Aan inkomende zijde is Zinho Vanheusden voorlopig de duurste vogel. Standard betaalde 12,6 miljoen euro aan Inter, met de achterliggende gedachte dat de Belgische belofte later kan worden teruggekocht voor een significant hoger bedrag. Financial Fair Play omzeilen is tegenwoordig een kwestie van een-tweetjes onder clubs. Standard rekent dezer dagen voor zijn transferbeleid trouwens op de van witwaspraktijken betichte makelaar Mogi Bayat, morele bedenkingen zijn duidelijk niet van tel. Bayat kon Anthony Limbombe, geflopt bij Nantes, in Luik stallen. Andere nieuwkomer is de Uruguayaan Avenatti, die het niet onaardig deed bij Kortrijk, maar de vraag is of hij de top aankan.

Genk versterkte zich met vleugelaanvaller Theo Bongonda, de Roemeense belofte Ianis Hagi en de Tsjechische controlerende middenvelder Patrik Hrosovsky, maar zou topschutter Aly Samatta en Sander Berge nog kunnen kwijtspelen. Zij mogen weg, mits de juiste prijs wordt betaald. Dat worden nog spannende weken.

Ook bij runner-up Club Brugge is het afwachten of het vertrek van met name Wesley voldoende gecompenseerd werd. De Nigeriaanse spits David Okereke, overgekomen uit de Italiaanse tweede klasse, heeft grote schoenen te vullen. Danjuma is nog een mogelijke vertrekker. Op de bank zit nu kampioenenmaker Philippe Clement, terug thuis in het Jan Breydelstadion, zijn derde club in twee jaar tijd.

Bij Antwerp bleef Dieumerci Mbokani, bij AA Gent kwam Laurent Depoitre terug en werd vooral de defensie verstevigd.

Kompany & vrienden

Jaren van desastreus transferbeleid mondden vorig seizoen uit in een zesde plaats voor Anderlecht, een absoluut dieptepunt. Hoop op beterschap kreeg echter een naam: speler-manager Vincent Kompany. Aangekondigd op de laatste speeldag van vorig seizoen, waardoor de rest van het voetbalnieuws toen naar de binnenpagina’s van de sportkranten verwezen werd. In het Lotto Park – nieuwe bazen, nieuwe wetten, nieuwe stadionnaam – wil men van overbodig voetbalpersoneel af, dure vogel Adrien Trebel op kop.

De Nederlander Michel Vlap komt over van Heerenveen en Landry Dimata werd definitief overgenomen van Wolfsburg, maar de nieuwe sportieve baas op en naast het veld koos vooral voor bekend volk. Simon Davies, ex-Man. City, wordt als hoofdcoach Kompany’s rechterhand op de bank. De nieuwe beloftencoach Craig Bellamy speelde nog samen met Kompany in Manchester. De 22-jarige centrale verdediger Philippe Sandler, een Nederlander, wordt dan weer gehuurd van City. En ook de Fransman Samir Nasri is een ex-ploegmaat: hij belandde de voorbije jaren zowel sportief als extra-sportief (dopingschorsing) op een zijspoor. Even leek de Duitser Sidney Sam, een oude bekende van Kompany uit zijn HSV-periode, daar nog bij te komen, maar die bleek te hoge financiële eisen te stellen. De keuze van Kompany om bekende gezichten te halen is zowel begrijpelijk als riskant.

Wie wordt kampioen?

KRC Genk duwt de rol van titelfavoriet van zich af, dat las u gisteren al, vraag is of Club Brugge, Standard of Anderlecht zich van bij de start kunnen opwerpen als kandidaat-kampioen. Het eerste treffen tussen teams uit de zogeheten G5 staat pas op de vijfde speeldag op het programma: KRC Genk ontvangt dan Anderlecht. Een week later zijn er de duels Club Brugge-Genk en Anderlecht-Standard.

Voor de degradatiestrijd is het traditioneel uitkijken naar de nieuwkomer, KV Mechelen, schuldig bevonden aan poging tot matchfixing maar door een gaatje in het reglement toch welkom in 1A, de ‘usual suspects’ Eupen, Moeskroen en Waasland-Beveren, en het op papier verzwakte Monaco-filiaal Cercle Brugge. De voorbije seizoenen was er telkens een onverwachte daler (KV Mechelen, Lokeren). Voor die weinig benijdenswaardige rol wordt er zeer nadrukkelijk in de richting van KV Oostende gekeken.

(Tweede van drie voorbeschouwingen op het nieuwe voetbalseizoen, verschenen in De Standaard van donderdag 25 juli.)
Morgenavond openen KRC Genk en KV Kortrijk het voetbalseizoen 2019/2020. De competitieformat blijft ongewijzigd, mét play-offs. Er wacht de nieuwe Pro League-voorzitter Peter Croonen een flinke uitdaging: een jaar na ‘Schone Handen’ moet een nieuw tv-contract onderhandeld worden.
***
KRC Genk werd twee maanden geleden verdiend landskampioen, ook al dreigde die titel door de halvering van de punten na de reguliere competitie nog in gevaar te komen in Play-off 1. Ironisch genoeg is opponent Club Brugge altijd tegenstander geweest van deze competitieformat, terwijl Genk nadrukkelijk pro is. Nog altijd, zo benadrukt voorzitter Peter Croonen, die op 22 mei ook werd verkozen tot voorzitter van de Pro League. ‘Play-offs zijn niet zaligmakend en als leider na de reguliere competitie word je mathematisch benadeeld, dat is zo, maar dat is de prijs die je in een klein land als België moet betalen om een spannende competitie te creëren. In Italië is Juventus voor de achtste opeenvolgende keer kampioen geworden. Is dat dan beter?’
In Play-off 1 verandert er niets. Play-off 2 wordt hervormd van twee reeksen van zes naar vier reeksen van vier ploegen. De degradant uit 1A, de kampioen uit 1B en de nummers vijf en zes uit 1B mogen voortaan meespelen, de inzet is nog altijd een duel tegen het nummer vier uit Play-off 1 voor een plek in de voorronde van de Europa League. De zevende en achtste uit 1B spelen play-downs in een best-of-five-formule.

Nieuw tv-contract
‘Schone Handen’ zal zijn schaduw blijven werpen over het nieuwe seizoen. ‘We zijn vastberaden om wat er gebeurd is als hefboom te gebruiken om veranderingen door te voeren’, stelt Croonen. ‘Het bondsreglement is voor verbetering vatbaar, die oefening is al gestart binnen de voetbalbond. Voor het sociale en fiscale luik moeten we de scheiding der machten respecteren en de resultaten van het onderzoek afwachten.’
De Pro League staat voor belangrijke maanden, want het huidige tv-contract loopt over een jaar af. De onderhandelingen zullen wellicht nog dit najaar worden opgestart, na het uitschrijven van een ’tender’ binnen de Pro League. Croonen: ‘Dit wordt een oefening in solidariteit. Bedoeling is om de rechten collectief te blijven verkopen, dat is het beste voor álle clubs. We moeten ons als profclubs ook wapenen tegen de veranderingen inzake mediaconsumptie die op ons afkomen. Het lineaire tv-kijken in de huiskamer staat onder druk. Live content is daarom belangrijker dan ooit, maar de consumptie ervan evolueert snel met de technologie. Binnen de Pro League moeten we ons voorbereiden op die nieuwe evoluties.’
Dat Croonen daarbij twee petjes draagt, liga- én clubvoorzitter, ziet hij eerder als een voordeel. ‘In een belangenvereniging is het logisch dat de voorzitter lid is van de vereniging. Concurrenten zijn ook collega’s, we hebben elkaar nodig om een competitie te kunnen organiseren. De twee korte periodes met een neutrale voorzitter die we hebben gekend waren trouwens geen onverdeeld succes.’

Genkse nuchterheid
Over naar de sportieve ambities van KRC Genk. Na de vorige drie titels volgde telkens een sportieve terugval. Is de club nu wel gewapend om te bevestigen? ‘Onze intentie is om te bevestigen, vertrekkend van de klassieke ambities: play-off 1 halen, een Europees ticket veroveren, ver raken in de beker en het in de Champions League beter doen dan bij onze vorige deelnames, liefst door voor het eerst een wedstrijd te winnen in de groepsfase’, blijft Peter Croonen bescheiden. In de vorige twee CL-campagnes, in 2002 en 2011, behaalde Genk respectievelijk vier en drie punten, en verloor het onder meer met 6-0 van Real Madrid, 5-0 van Chelsea en 7-0 van Valencia.
‘We hebben goed gewerkt de voorbije weken, zowel commercieel als sportief. Wie weg ging, maakt sportief een goede stap; die wilden we niet tegenhouden mits de transfervergoeding telkens ook marktconform was. Wie naar hier is gekomen, heeft alles in zich om sportief het verschil te maken. We zijn ook blij dat we snel hebben kunnen reageren op het trainershoofdstuk, door Felice Mazzu te overtuigen.’
Het typeert de nuchterheid van de KRC Genk-voorzitter. ‘Wij zijn geen tafelspringers. Ons budget is pas het zesde van de Pro League en de kloof met de eerste vier op dat vlak is groot. We zijn financieel gezond en willen dat blijven. De uitgaven waren al significant hoger dan de inkomsten op Belgisch competitieniveau. Bovendien kan je de traditionele inkomstenbronnen – ticket- en abonnementenverkoop, sponsoring, merchandising, tv-gelden – slechts geleidelijk verhogen, dus moeten wij proberen ons te plaatsen voor Europees voetbal en geregeld spelers verkopen. Kwalificatie voor de Champions League levert ons veel geld op en tegelijk zijn onze spelers meer waard geworden.’
Wie dan wel favoriet is voor de titel? ‘Club Brugge is titelkandidaat Nummer 1. Ook door het wegplukken van Philippe Clement bij ons is elk minder resultaat voor hen te weinig. Anderlecht heeft grote inspanningen gedaan om weer aan te knopen met de historische successen. Michel Preud’homme heeft zowel bij Standard als elders al bewezen dat hij een kampioenenmaker is. En ook AA Gent is gebeten om weer op de top 3 te mikken. Reken daar ook ons, de outsiders Antwerp en Charleroi, en de traditionele verrassing bij, en je weet dat het een spannende competitie kan worden.’

(Deze bijdrage verscheen woensdag 24 juli in De Standaard, als eerste van een reeks van drie voorbeschouwingen op het nieuwe voetbalseizoen in België.)
Een voorbeschouwing op een nieuw seizoen kan tegenwoordig niet meer zonder het over de scheidsrechters en meer in het bijzonder de videoreferee te hebben. Geen goede zaak, maar binnen de voetbalbond wordt gewerkt aan een professionelere omkadering, duidelijkere communicatie en directere coaching.

Aan reële en virtuele voetbaltogen werd weer flink gediscussieerd afgelopen seizoen. Niet zelden ging het dan over de rol van de video assistant referee in cruciale wedstrijden. VAR is meer een scheldnaam dan een afkorting geworden. Nochtans deden de videoreferees, die sinds vorige zomer bij alle wedstrijden werden ingezet, het goed, blijkt uit officiële cijfers over de reguliere competitie. 102 keer leidde een tussenkomst van de VAR tot een gewijzigde beslissing: 71 van die interventies waren correct, goed voor een score van 70 procent. Het seizoen voordien, tijdens de proefperiode, was dat 72 procent, vergelijkbaar dus.
Zeven op tien, dat is nog altijd onderscheiding, al zullen ze het daar met name bij Club Brugge niet onmiddellijk mee eens zijn. Tijdens Play-off 1 voelden de Bruggelingen zich drie keer zwaar benadeeld door beslissingen in het busje.

Buitenspel is buitenspel
‘De VAR is niet meer weg te denken uit het moderne voetbal’, benadrukt Frank De Bleeckere, ‘deputy technical director’ van het Departement voor Arbitrage van het Profvoetbal binnen de voetbalbond. ‘Dit jaar zullen we alleen nog actieve referees inzetten als VAR. Semiprofs die dagelijks met voetbal bezig zijn. De UEFA vraagt dat de VAR alleen tussenkomt bij ‘blatant wrong decisions’. Daar hebben we de voorbije weken hard aan gewerkt. Gaan we discussies blijven hebben rond interventies? Ja, daar ben ik zeker van, maar het niveau van juiste beslissingen moet hoger gebracht worden.’
Wat nu precies ‘blatant wrong decisions’, of in het vakjargon: ‘clear errors’, zijn, was vorig seizoen niet altijd even duidelijk. Als een aanvaller een nauwelijks zichtbare teen buitenspel staat, heeft de assistent-scheidsrechter zich dan vergist door niet met zijn vlag te zwaaien, of is dit geen ‘clear error’? De Bleeckere is duidelijk: ‘Nu we een lijn kunnen trekken om een buitenspelsituatie te herbekijken, is dit een feitelijke beslissing geworden. Voor een assistent is het heel moeilijk om te zien of een speler een paar centimeter buitenspel loopt. Maar als de VAR een lijn trekt en dat blijkt zo te zijn, is het offside. Net zoals een bal die een paar centimeter over de doellijn gaat, buiten is. Of een doelpunt. Zo moeten we vanaf nu ook omgaan met buitenspelfasen. Is er interpretatie mogelijk, zoals bijvoorbeeld bij positiebuitenspel of een aanvaller die impact heeft op de doelman, zal de scheidsrechter gevraagd worden om de beelden te bekijken.’

Second opinion
Reeds in de loop van vorig seizoen werd er een professionele omkadering uitgebouwd voor de refs. Naast Frank De Bleeckere is er de Fransman Bertrand Layec, technisch directeur van het Referee Department. Die zei een week geleden op een persconferentie in Tubeke dat creatieve spelers meer beschermd moeten worden. Operationeel directeur Stefanie Forde neemt de praktische en administratieve zaken op zich. En dan is er nog de voormalige Engelse topreferee David Elleray, die voorzitter is van de Belgian Professional Refereeing Board.
De Bleeckere: ‘Het is belangrijk dat scheidsrechters een “second opinion” krijgen en met vertrouwen hun wedstrijden kunnen aanvatten. We moeten onze ervaring doorgeven aan de toprefs van vandaag, want wij hebben het allemaal al eens meegemaakt. Ook communicatie staat centraal. Iedereen die bij het voetbal betrokken is moet de beslissingen van de scheidsrechter begrijpen. Op dat vlak hebben we een educatieve rol te vertolken. Vandaar dat we op de site van de KBVB elke maandag uitleg zullen geven over beslissingen. Ik hoop en denk dat we daardoor meer begrip zullen krijgen voor de rol van de scheidsrechter. Scheidsrechters zijn geen computers, voetbal is geen exacte wetenschap: het blijft iets menselijks.’

Inhaalbeweging
‘We hebben gekozen voor een project op lange termijn’, stelt Frank De Bleeckere, zelf zevenvoudig Scheidsrechter van het Jaar in ons land. ‘We willen elke scheidsrechter beter maken en goed begeleiden om zijn of haar niveau op te krikken. Management, leiderschap, uitstraling en respect zijn de normen die we belangrijk vinden. Respect tussen spelers, trainers en scheidsrechters valt niet te onderschatten, het is de basis van een goede prestatie. Bertrand Layec wil meer persoonlijkheid op het terrein. Maar het allerbelangrijkste blijft natuurlijk “decision making”. De stelregel is: een ref die onzichtbaar is, heeft een sterke prestatie geleverd.’
‘We willen een goed platform creëren om een inhaalbeweging te maken op nationaal en internationaal niveau. Door de promotie van Lawrence Visser hebben we nu, naast Jonathan Lardot en Alexandre Boucaut, drie scheidsrechters in Groep 2 van de UEFA. Maar we moeten beter doen. Doel is om weer Belgische refs te krijgen in de Elitegroep en Groep 1. Het is lang geleden dat we meespeelden om de knikkers (De Bleeckere was op het WK 2010 in Zuid-Afrika de voorlopig laatste Belgische scheidsrechter die naar een groot toernooi werd afgevaardigd, red.). Laten we daar samen werk van maken.’