Ook die foto gezien van die wanhopig wenende
oude man, ergens in Athene, zittend op een betonnen vloer, die zwaar tegen zijn
zin wordt recht geholpen door twee agenten? Het gebeurt op 2.800 kilometer van
bij ons, in een land dat wel eens de bakermat van onze beschaving wordt
genoemd, lid van de Europese Unie die ons naar een Beter Leven zou leiden,
zonder oorlogen, zonder armoede, zonder interne conflicten, weet u nog wel?
Die man heeft geen nagel om aan zijn gat te krabben, zegt de
dialect sprekende Antwerpenaar in mij, en wellicht ook geen geld om een
revolver te kopen om een einde te maken aan zijn aanslepende miserie, fluistert
een cynisch stemmetje in mijn bovenkamer. Zouden de dames Lagarde en Merkel en
de heren Schäuble, Draghi, Tsipras en Varoufakis die foto gezien hebben en, zo
ja, heeft dit hen tot enige emotie – al was het maar knipperende ogen of een
opwellende traan – bewogen? Hebben de vroegere Griekse leiders het beeld
aanschouwd en, zo ja, voelen zij zich diep vanbinnen misschien toch wel een
ietsiepietsie schuldig om het trieste lot van hun landgenoot?
(Waarom ik de heren Juncker, Tusk en
Dijsselbloem niet vermeld in de vorige paragraaf? Omdat ik hen als meelopers
beschouw, die braaf aan het handje van Duitsland, de Europese Centrale Bank en
het IMF lopen, blij om hun flink betaalde postje en bevreesd dat de
buitenwereld zal doorhebben dat het Peter Principle hen momenteel zwaar parten
speelt.)
Het is geen fraai schouwspel. Het is een
Griekse tragedie. In de ene hoek: mannen en vrouwen met moderne telramen, die
alleen maar geïnteresseerd zijn in cijfertjes. In de andere hoek: mannen die
het zelf ook niet meer te best weten en dan maar kiezen voor de chaos, zoals
bekend een Grieks woord. Tussenin: de letterlijk en figuurlijk arme Grieken,
die met de dag moedelozer worden, ondergedompeld als ze zijn in een schier
uitzichtloze, zeg gerust: hopeloze situatie. Iannis met de pet heeft onze
sympathie, nog een Grieks woord, maar we houden hem liefst op afstand. Zo zijn
we dan ook weer wel. We mogen niet overdrijven met het toepassen van alweer een
ander Grieks woord: empathie.
Morgen is er dat referendum, waarin de Griekse
bevolking ‘oxi’ of ‘nai’ mag aanduiden op een formuliertje met een paar
krakkemikkig geformuleerde vragen, waarbij de ‘nai’ vreemd genoeg staat voor
‘ja’. Een referendum is een democratisch perfect legitiem middel, alleen heeft
premier Tsipras dat veel te laat en zeer brutaal in de onderhandelingen
gewriemeld. Mocht hij bij aanvang hebben gezegd dat hij welke uitkomst en welk
voorstel ook zou voorleggen aan zijn bevolking, dan was dat een duidelijk
standpunt geweest. Door het pas aan het eind op tafel te gooien, klonk het als
een maneuver om tijd te rekken en om zichzelf vrij te pleiten van overdreven
stoerheid, wat het allicht ook is. Vreemd genoeg kan dit referendum het harde
Europa goed uitkomen, want als de meerderheid van de Grieken morgen ‘nai’
stemt, pro EU, dan betekent dit per definitie een motie van wantrouwen
tegenover de door het linkse Syriza gedomineerde regering en horen we wellicht
heel snel ‘antío Kýrios Tsipras’ weerklinken, vaarwel meneer Tsipras.
‘Slaapwandelaars’, noemde Bart Eeckhout de Europese leiders en de hen met statistieken voedende eurocraten
vandaag in De Morgen. Gevoelloze
rekenmachines, zou ik hen durven noemen. Net zoals de stoere mannen van Syriza
roekeloze vechtjassen blijken te zijn. De gigantische staatsschuld, het door en
door corrupte politieke systeem en de Europese hulp uit het verleden kunnen
Syriza niet aangewreven worden, hoezeer populistische politici met een kort
geheugen en een nog korter lontje dat ook proberen te doen. Syriza is alleen
maar aan de macht gekomen omdat de Grieken alles wat in eigen land fout liep in
het verleden én de arrogantie van de EU beu waren. Het succes van Syriza is een
gevolg van de crisis, geen oorzaak.
Natuurlijk moeten we er geen doekjes om
winden: het zou de Europese leiders – meestal van conservatieve slag, de
sociaal-democraten voorop – goed uitkomen mocht de doortocht van de
crypto-communisten slechts een intermezzo blijken te zijn. Als Tsipras en
Varoufakis zeer binnenkort van het toneel zouden verdwijnen, zullen de
champagnekurken tot tegen het plafond vliegen in dure gebouwen in Brussel,
Frankfurt en Berlijn. Democratie is een mooi ding, zolang het in je voordeel
werkt, redeneren de meeste politici. Maar door zo onhandig en chaotisch te
negotiëren hebben Tsipras & co hun landgenoten evenmin een dienst bewezen.
De huidige impasse mag hen dus wel degelijk voor een flink stuk aangewreven worden.
Wat morgen ook de uitslag is van het
‘Greferendum’, er zullen alleen maar verliezers zijn. Ik hoop dat het die
intrieste man op die beklijvende foto goed vergaat, maar ik vrees ervoor. Helaas,
Hellas.
