Maandans

Uiteraard waren de gebeurtenissen in Kiev oneindig veel
belangrijker dan de mediarelletjes die gisteren op virtuele Vlaamse pleinen
uitbraken, maar geef toe: we hebben ons weer kostelijk geamuseerd.

Even recapituleren voor wie iets beters te doen had: Knack stapt naar de Raad van de
Journalistiek en later mogelijk ook naar de rechtbank omdat Het Nieuwsblad en De Standaard plagiaat zouden hebben gepleegd. Die kranten namen
vrijdag hele paragrafen over van een interview dat twee dagen voordien in het
weekblad had gestaan. En de nieuwssite NewsMonkey overweegt dan weer een klacht
wegens ‘laster en eerroof’ tegen Elke De Vilder, die op Twitter als @issuus
door het leven gaat en donderdag om 15u03 de euvele moed had gehad om
‘nerdteam gezocht om @Newsmonkey_BE offline te halen’ te tweeten.

Dirk Draulans, wetenschappelijk journalist van Knack en waarvan sommigen beweren dat
hij op zijn eentje verantwoordelijk is voor een deel van de overbevolking in de
wereld (laster!), stelde tot zijn eigen stomme verbazing vast dat zijn stuk niet al te dunnetjes werd overgedaan in Het Nieuwsblad (‘Vier lange quotes, twee
streamers en een inleiding’) en De
Standaard (‘Twee andere quotes’). Dat alles zonder bronvermelding.

Blijkbaar wringt het een beetje tussen Knack en De Standaard, twee media die graag het
predikaat ‘kwaliteit’ voor of achter hun naam zien verschijnen. Schrijft
Draulans: ‘Dat De Standaard al jaren zijn best doet om het bestaan van Knack te
negeren, is bekend. Het moet niet gemakkelijk zijn om als kwaliteitskrant die
de beste wil zijn, steevast te botsen op een medium dat het nog beter doet.’
(Het is niet meteen duidelijk of Draulans daarmee Knack bedoelt, of toch De
Morgen of De Tijd, maar ik wil
hier niemands eer roven, dus ga ik ook niet speculeren.)

Joël De Ceulaer, niet toevallig ook een Knack-journalist, maar tot voor kort actief bij… De Standaard, ergerde zich er een paar
weken geleden ook al aan, dat klakkeloos overnemen van stukjes zonder
bronvermelding. Het is inderdaad hemeltergend, maar het behoort blijkbaar tot
de journalistieke tijdsgeest. Snelheid is belangrijk dan accuraatheid, door te
kopiëren kan je op dezelfde tijd waarop je normaal zelf een volwaardig artikel
schrijft drie à vier stukken ‘plegen’.

Wat mij intrigeerde was de uitleg achteraf van Liesbeth Van
Impe, hoofdredactrice van Het Nieuwsblad.
Zij tweette: ‘Wij hebben fout gemaakt door misverstand op redactie. Kan
iedereen nu stoppen met schieten op de journalist die geen schuld treft?
#pandarel’. Die journalist, Chris Snick, snikte een tijdje eerder, ook al via
Twitter: ‘Wat kan een mens meer zeggen dan ‘ik vermeldde de bron’…tot mijn
spijt door misverstand niet in de krant geraakt. #pandarel’.

Dan vraag ik me, met mijn soms ietwat naar slecht neigende
karakter, af hoe zoiets kan? Wat heet ‘misverstand’? Als de bronvermelding
wel in het oorspronkelijke stuk van Snick stond en de eindredacteur die heeft
weggehaald, is dat geen ‘misverstand’ maar een bewuste ingreep en dus
kwaadwillig. Als die bronvermelding er niet in stond en Snick dat bijvoorbeeld
mondeling of met een aanvullende mail heeft gedaan, waarna de redactie dat
vergat over te nemen, is het misschien wel een ‘misverstand’, maar dan wel
eentje dat nogal verdacht overkomt. En als Snick die bronvermelding niet in
zijn stuk had gezet, noch aan de redactie gemeld, dan kleeft u er zelf maar een
adjectief op.

Wat mij dan extra intrigeert is dat Van Impe, die niet erg
actief is op Twitter, een paar maanden geleden nog antwoordde op een
verontwaardigde tweet van de hoofdredacteur van P Magazine: ‘sorry, is fout, We hadden bron moeten vermelden’.
Kijk, dan hoor ik de goedaardige reus uit Twin Peaks
‘It is happening again!’ waarschuwen. Dan denk ik: die krant neemt het niet zo
nauw met bronvermeldingen, waarmee ze trouwens lang niet alleen staat. Dan
bloedt mijn journalistieke hart weer een beetje meer.

(Overigens, vandaag geen woord over de plagiaatdiscussie in De Standaard. Vreemd. Vergeten
overschrijven?)

***

De ‘pandarel’ tussen Di Rupo en Peeters en nu tussen Knack en Het Nieuwsblad/De Standaard zou je met veel fantasie nog kunnen
bestempelen als inhoudelijk interessant. Maar wat NewsMonkey heeft gepresteerd
met een stoute, nogal vileine, maar voor de rest vrij onschuldige opmerking van
een blogster met bijna 5.500 volgers op Twitter, tart elke verbeelding.

Als dit ‘laster en eerroof’ is, dan kan Twitter best zijn
boetiek sluiten, want dan lees ik elke dag tientallen tweets die veel verder gaan,
die écht lasterlijk en eerrovend zijn. Bovendien, en staat u me toe om ook even
stout te zijn: moet je niet eerst een ‘eer’ hebben die ‘geroofd’ kan worden,
alvorens je klacht kan indienen wegens ‘laster en eerroof’? Ja, dat heb ik
gisteren zelf getweet (helemaal zelf bedacht, niet gekopieerd). Geen reactie, vooralsnog. Het gaat dan ook om een weinig
subtiele sneer, maar opnieuw: geen sprake van laster en eerroof, zoals je dat
in de rechtspraak terugvindt.

In artikels 443 tot en met 453 van het Strafwetboek wordt
‘laster en eerroof’ behandeld. Het gaat dan om ‘aanranding van de eer of de
goede naam van personen’, het kwaadwillig ten laste leggen van zogezegde
feiten. Als het bewijs niet geleverd wordt, gaat het om ‘laster’. Als de wet
dit bewijs niet toelaat, gaat het om ‘eerroof’. Als @issuus schrijft: ‘nerdteam
gezocht om @newsmonkey_BE offline te halen’, dan geeft ze geen zogezegde feiten
aan en moet ze dus ook geen al dan niet toelaatbaar bewijs leveren. Hooguit zie
ik er stevige kritiek aan het adres van NewsMonkey in, een enkeling zou het
misschien kunnen interpreteren als een oproep tot een hacker om iets
onwettelijks te doen. Meer niet.

Ach, NewsMonkey, ik schreef er al eerder over en ook
Shakespeare deed dat vele eeuwen geleden al onbewust: veel herrie om niets. Met een walgelijke dosis poeha aangekondigd als de site die
alle andere nieuwssites zou wegblazen, maar in werkelijkheid een serieuze flop.
Ik kan er alleen maar het volgende over zeggen:

– NewsMonkey voegt niets toe aan online journalistiek. Er
staat nauwelijks nieuws op de site, er wordt ontzettend veel gepikt van
buitenlandse sites, de lijstjes komen de lezer de oren uit en de algemene irrelevantie van de eigen bijdragen is stuitend. (vrijheid van
meningsuiting)

– NewsMonkey verhoudt zich tot ernstige journalistiek, zoals
Anderlecht zich tegenwoordig verhoudt tot Bayern München. (vrijheid van
meningsuiting, hooguit zou Bayern kunnen aanvoeren dat Anderlecht momenteel nóg
veel zwakker is dan de vergelijking zou kunnen laten uitschijnen)

– NewsMonkey heeft de journalistieke lat zó laag gelegd, dat
zelfs de wereldkampioen limbodansen er niet meer onderdoor kan. (vrijheid van
meningsuiting, waarbij ik voor alle zekerheid mijn excuses aanbied aan Shemika
Charles, die drieëneenhalf jaar geleden het wereldrecord limbodansen op 21,5
centimeter zette)

Weet je wat wel lasterlijk klinkt: ‘Omhooggevallen Gentse
blogster lacht met Newsmonkey’. Gelukkig bleek dat maar een fake artikel te zijn, gefabriceerd door een intermaatje van @issuus. Anders zaten we met een écht ‘laster en eerroof’-verhaal.