Ach, ja,
dat wisten we toch al?
Tot daar
een korte samenvatting van de reacties hier te lande op de met veel poeha
aangekondigde ‘Panama Papers’, de gelekte documenten van het Panamese advocatenkantoor
Mossack Fonseca, die door honderden journalisten in tientallen landen werden
gelezen, samengebald en in hapklare journalistieke bijdragen gegoten. In een
tijd van clickbaits iets te veel naar mijn zin opgedrongen via de sociale
media, maar er moet nu eenmaal geklikt worden, nietwaar. Je zou er haast door
vergeten dat dit een knap staaltje is van onderzoeksjournalistiek over de
grenzen heen. En je zou er haast van beginnen dromen dat regeringen over
diezelfde grenzen heen zouden samenwerken om dit soort fiscale constructies een
halt toe te roepen.
In IJsland
werd er gemanifesteerd, daar kwam de premier rechtstreeks in opspraak. In
andere landen wordt er flink gemord, daar kwamen hooggeplaatste figuren
onrechtstreeks ter sprake in het dossier. Bij ons? Ach, ja, dat wisten we toch
al? Toen ik zondagavond de eerste stukken las, dacht ik: dit gaat flink wat
heisa veroorzaken. Eindelijk zullen we fiscale incivieken aan de
spreekwoordelijke schandpaal kunnen nagelen. Na Swiss Leaks en Lux Leaks is dit
het schandaal te veel. Mijn gevoelens van woede en diepe verontwaardiging
borrelden weer op, dat overkomt me wel vaker. De naam Franco Dragone viel als eerste in dit circus: ach,
ja, die is al jaren in het verre buitenland actief. De familie De Spoelberch
werd vernoemd. Ach, ja, dat wisten we toch al?
Laat me
gerust, ik wil het niet weten, interesseert me niet, waar ze nu nog mee
afkomen. Reacties van mensen die ik doorgaans apprecieer op Twitter en andere
sociale fora. Zijn we dan helemaal murw geslagen door wat er gebeurd is op 22
maart? Of hebben wij, eeuwige underdogs, veel te veel respect voor al wie erin
slaagt Vadertje Staat te bedotten, omdat we dat zelf eigenlijk ook wel willen doen (of op
kleine schaal al een beetje doen)?
Waar blijft
de verontwaardiging? Wat zeggen de hooligans nu? Minder erg dan de
terroristische aanslagen? Op het eerste gezicht wel, ja, maar hoeveel slachtoffers
zijn er onrechtstreeks gevallen door de schuld van rijke Belgen die hun geld
semi-legaal of volledig illegaal in Panama en andere belastingparadijzen hebben
geparkeerd, waardoor dat fameuze gat in de begroting had kunnen gevuld worden?
Twee tweets van de gerespecteerde Nederlandse Midden-Oostencorrespondent Olaf
Koens om dit te illustreren. ‘Vreemd genoeg zijn we geneigd dit af te doen als
witteboordcriminaliteit. Maar op deze schaal, vergis u niet, kost dit
mensenlevens.’ ‘Denk aan de ziekenhuizen die er hadden moeten staan, de
wapendeals die er mee gesloten zijn, de journalisten die het niet mochten
vertellen.’
Waar is de
belangrijkste politieke leider van het moment nu? Waarom zegt hij nu niet ‘Ik
voel woede omdat mensen die hier geboren worden en heel goed verzorgd worden,
zoiets kunnen doen’? Omdat het goed vertoeven is op recepties binnen de kringen
van de rijke bourgeoisie? Omdat het hier om ‘échte landgenoten’ gaat, die,
ocharme, al jaren gebukt gaan onder de hoge belastingdruk? (Dat van die
belastingdruk is zeer zeker waar, maar ik vraag mij oprecht af of de
belastingparadijstoeristen hun hele inkomen hier zouden aangeven als de
belastingdruk morgen nul komma nul is. Ik heb een sterk vermoeden dat dit niet
het geval zou zijn.) Omdat deze regeringen gekozen hebben voor een Reaganeske
aanpak, erop gericht om de 1 procent vooruit te helpen in de hoop dat er iets
naar beneden trickled voor de 99
procent, wetende dat dit in het verleden nog nóóit gebeurd is? Omdat we het
niet meer wíllen weten en hopen dat ook dit snel weer overwaait tot de volgende
leaks of papers?
Ach, ja,
dat wisten we toch al?
