Eva Daeleman heeft een burn-out. Sanne
Putseys, aka Selah Sue, is hervallen in haar depressie. Ook andere BV’s
worstelen met zichzelf en delen dat met hun duizenden fans. Ik denk weleens:
aandachtshoeren (m/v)! Maar ik zeg of schrijf dat niet, hooguit maak ik een
opmerking in huiselijke of vriendschappelijke kring. Heb je dat gelezen, zeg?
Wat denkt die wel? Het zijn die ogenblikken dat ik er iets uitflap,
ondoordacht, zonder te weten waarover het precies gaat. Mensen die ik heel erg apprecieer repliceren dan: het is net goed dat die jonge vrouwen hun miserie delen, zo wordt het herkenbaar en bevattelijk. Het kan iedereen overkomen en wie er al mee te maken heeft voelt zich iets minder alleen.
Een hele hoop bagger kregen Daeleman en
Putseys over zich heen van mensen die hun ranzige opmerkingen doorgaans niet
tot de huiselijke kring beperken en hun vunzige toogpraat in de sociale media
ventileren, of daar nu iemand op hun mening zit te wachten of niet. Ik beeld me
in: mannen en vrouwen die de rolluiken van hun rijwoning of appartement al
neerlaten nog voor het laatste sprietje daglicht achter de horizon is
verdwenen. Niet omdat ze iets te verbergen hebben — er gebeurt zelden iets
gedenkwaardigs in hun leven —, maar omdat ze fundamenteel in oorlog zijn met de
wereld en ze hun gelijkhebberigheid, die van generatie op generatie werd
doorgegeven, niet aan invloeden van buitenaf willen blootstellen, stel je maar
eens voor dat ze het risico lopen om tot andere inzichten te komen. Wat zeg ik:
tot inzichten tout court.
Nee, dan liever anoniem hakken op wie het
moeilijk heeft in de samenleving. Het is hun eigen schuld. Ze verdienen niet
beter. Doe niet zo flauw, meisje. Ik vraag me op zeldzame momenten dat ik écht
niets anders te doen heb weleens af: hoe zouden die mensen reageren wanneer hun
beste vriend na een zoveelste slemppartij die resulteert in een veel te hoog
promille-gehalte met een waanzinnige snelheid tegen een boom ploft? Zouden ze dan roepen:
’t is verdomme zijn eigen schuld, de idioot! Zouden ze op de Facebook-pagina
van de aflijvige een allerlaatste commentaar posten: ‘Zielige loser, dat komt
ervan, van al dat zuipen!’? Zouden ze op de begrafenis op de kist pissen in
plaats van er een roos op te leggen? Of volgt er dan wél een moment van bezinning,
tranen van verdriet, een pijnscheut in de hartstreek?
Kortom, heeft dat soort mensen überhaupt wel
gevoelens? Je moet al heel ver heen zijn om, zelfs in het veilige cocon van de
strikte anonimiteit, eender wat te gaan uitbazuinen. Hoe kortzichtig kun je
zijn? In mijn eigen nabije en wijde leefomgeving heb ik al kennisgemaakt met
depressies, burn-outs, zelfdodingen, dodelijke ziektes, diepe treurnis. Ik kan
me niet voorstellen dat er mensen bestaan die werkelijk niemand kennen, al was
het maar vanop enige afstand, die aan het leven zelf onderdoor is gegaan. Toch zijn
er die walgelijke commentaren. Iedere mens is fundamenteel goed, wordt vaak
beweerd. Wat ben je daarmee als kinderen opgroeien in omgevingen waar
vooroordelen in het rond vliegen en ze die vastgeroeste meninkjes vervolgens
doorgeven aan hun eigen kinderen?
***
Je moet heus geen medelijden hebben met Eva
Daeleman en Selah Sue als dat geen familie of vrienden van je zijn. Je hoeft
zelfs niet eens bekommerd te zijn om hun gezondheid: het is niet omdat BV’s
dagelijks in je leven stappen via de televisie dat je ze als een deel van je
gezin moet beschouwen. Je mag je gerust afvragen waarom steeds meer bekende
gezichten de behoefte voelen om hun diepste zielenroerselen, inclusief de miserabele
kantjes, te delen. Je kunt je zelfs de bedenking maken dat hun publieke leven
en dat voortdurende delen van het laatste greintje privéleven dat hen nog rest,
aan de basis ligt van hun psychische problemen. Maar hou dat dan voor jezelf en
stap daar niet mee op het publieke forum. Mens, erger je niet! En ook: mens, zwijg af en toe eens!
Lucht dat eigenlijk op, lachen met de miserie
van anderen, mensen beledigen, wie in de put zit nog wat dieper duwen? Het
moest haast wel, hoe verklaar je anders die toenemende asociale kreten op
sociale media? De behoefte om te beledigen, te kleineren en te kwetsen is heel
sterk aanwezig in deze samenleving, waarin het klimaat nood heeft aan minder
opwarming en de mensen net aan veel meer. Hoe warmer het buiten wordt, hoe
kouder binnen, zo lijkt het wel. Misschien moet daar ooit een menselijke
klimaattop aan gespendeerd worden.
***
Soms denk ik: de grondwettelijk vastgelegde
vrijheid van meningsuiting zou gekoppeld moeten zijn aan de plicht tot nadenken
vóór je iets zegt of schrijft.
