Slechte verliezers, u kent hen wel. Types die na een
nederlaag boos weglopen, die met alles wat los ligt beginnen te smijten, die de
schuld op de scheidsrechter of andere externe factoren steken, die foeterend
en vloekend een duister steegje in vluchten. In de politiek herkent u hen aan
de blijkbaar onweerstaanbare drang om zelfs bij een duidelijke nederlaag een
overwinning te claimen. Zielig zijn ze, de dames en heren die het licht van de
zon proberen te ontkennen.
Zo zou het de PS niet misstaan om in deze postelectorale
dagen een nederig boetekleed aan te trekken. De Parti Socialiste blijft
weliswaar op alle terreinen de grootste partij in Franstalig België, maar op de
federale lijst verloor ze 5 procent (min drie zetels) en voor het Waals
Parlement ging er 1,9% af in vergelijking met vijf jaar geleden. Alleen in het
hoofdstedelijk gewest boekte de PS een lichte vooruitgang: 0,3%, waardoor ze in
Brussel opnieuw over de MR wipt. Bravo. Et
alors?
Is het daarom dat Brussels burgemeester Yvan Mayeur eergisteren
zei dat “PS en sp.a aan zet” zijn omdat de socialistische familie de
grootste blijft in de Kamer van Volksvertegenwoordigers? De twee
sociaal-democratische partijen staan nu op 36 zetels (komende van 39), de
liberale familie nadert tot op 2 zetels (34). Zo groot is dat verschil niet
meer. Komt daar nog bij dat de grootste Vlaamse partij, N-VA, inmiddels
drieëndertig zitjes inneemt in de Kamer, nauwelijks drie minder dan de
sociaal-democratische partijen sámen.
Mayeur voegde er nog iets aan toe: “De PS en sp.a zijn
aan zet, na een toerke van meneer De
Wever.” Arroganter kan nauwelijks. Cynischer wordt onze politiek niet,
onmogelijk. Wat Mayeur namelijk werkelijk bedoelt, is dat N-VA, als winnaar van
de verkiezingen, eventjes een obligate informatieronde mag doen, om dan best zo
snel mogelijk op te krassen voor een voortzetting van de huidige coalitie Di
Rupo I. Business as usual. Een schandalige uitspraak.
Op één punt heeft Mayeur nochtans gelijk: de kiezer heeft de federale
coalitie niet afgestraft. CD&V en Open VLD winnen aan Vlaamse kant elk een
zetel, sp.a blijft status-quo, wat resulteert in een Vlaamse meerderheid (45 op
87), in tegenstelling tot vier jaar geleden. Ik had het al over de schizofrenie
van de kiezer: de grote uitdager wint, de tripartite ook. Democratisch is een
voortzetting van de dubbele tripartiteregering perfect verantwoord, ook al
verliest ze aan Waalse kant drie zetels. Maar je moet de informateur wel
een eerlijke kans geven om aan zijn gesprekspartners duidelijk te maken welke
programmapunten de N-VA wil opofferen om een centrumrechtse federale regering
te vormen. De kans dat hij de anderen overtuigt is klein, maar ze bestaat wel.
Dat is geen toerke, dat heet
informeren en, in een eventuele volgende fase, onderhandelen. Wie dat niet respecteert,
is geen democraat, maire Mayeur.
***
N-VA zou dus wel eens een ‘overwinningsnederlaag’ kunnen
behaald hebben, een woord dat best in Van Dale mag, want het overkwam eerder al
Yves Leterme (2007) en Leo Tindemans (1978). “Als je wint, heb je
vrienden”, zongen Herman Brood en Henny Vrienten. Als je te veel wint, sta je alleen. En
uiteindelijk met lege handen, ondanks de talloze schouderklopjes, de flessen
champagne, de ruikers bloemen en de denkbeeldige trofeeën in de kast.
***
Zoals er slechte verliezers zijn, bestaan er ook slechte
winnaars. Een aantal N-VA-kiezers startte een petitie op onder de noemer ‘Mars
op Brussel als NVA (sic) niet kan
regeren’. De tekst eronder klinkt bijzonder pathetisch. “Wij / de gewone nuchtere Vlaming die
het beu is! / constateren / Iedereen
kan zien dat een Vlaamse stem minder waard is dan een Waalse! Wij zorgen voor
welvaart en krijgen stank voor dank! / en
verzoeken / Geef NVA een eerlijke kans!”.
Los van de taalfouten (“Wij, de Vlaming”, de
meervoudige persoonlijkheidsstoornis lijkt niet veraf!) en het consequent fout
spellen van de afkorting van de eigen voorkeurpartij, gaat deze petitie uit van
een fundamenteel ondemocratische gedachtengang, met name dat de grootste partij
per definitie een meerderheid heeft. Quod non. 32,6% procent in Vlaanderen,
20,3% vertaald naar ‘het rijk’, is een fantastisch resultaat voor een
Vlaams-nationalistische partij, maar het is nog altijd geen meerderheid. Dus
blijven er andere coalities mogelijk. Dat is eigen aan een representatieve
democratie. Wie deelneemt aan het democratisch proces moet dat leren
aanvaarden, hoe vervelend dat soms ook is, zeker wanneer je net op alle niveaus
een spectaculaire vooruitgang hebt geboekt en begint te dagdromen van de realisatie van je programma.
Misschien moeten de ondertekenaars van die petitie in plaats
van een mars maar eens een toerke
doen. Met wind op kop, dat spreekt voor zich.
