O ja, dát filmpje. Ik was het rats vergeten. Jeff ‘meer pens dan mens’ Hoeyberghs werd meer dan twee jaar geleden uitgenodigd om ‘Onversneden’ — zo heette zijn ‘lezing’ — te komen lullen op een jongensavond van de jongensclub KVHV, u weet wel, die door hun in kasten van villa’s wonende ouders gesubsidieerde alcoholslurpers van nu en cryptofascisten van later.

Zo moeilijk is dat dus niet. Beetje bodyshamen, een likje arrogantie, een flinke scheut vooroordelen, een kwak overdrijving: the stuff that likes are made of. Makkelijk scoren is het, likespikkers genoeg op de sociale en andere media. Hoezee, ik doe mee!

Natuurlijk is die Hoeyberghs — een man die duidelijk een ingreep van een van zijn plastische vakbroeders zou mogen overwegen — een seksist, een feitenontkenner, een viruswaanzinnige, een gore tiep die alleen met grofgebekte uitspraken een BV is geworden, een Boertige Vrouwenhater. Dat mag, dat kan, in besloten kring mag de heer Hoeyberghs en al wie hem dierbaar is het ongezouten hebben over de vrouwtjes die hun benen niet meer willen opendoen. Je mag niet verwachten dat een beerput welriekend is en dat het verzamelde darmafval het beste in de mens voorstelt. A la bonheur, gun de alfaman en zijn aanhangers een verzetje, maar dan wel in besloten (darmspier)kring.

Wat niet kan, is dat zo’n roeptoeter een gezelschap van testosteronbommetjes aanzet tot haat, want dat was het wel degelijk wat hij op 4 december 2019 deed, goed voor 1489 klachten bij het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, en nog eens 152 meldingen bij Unia. In het publieke domein — ook al was het dan een besloten voordracht, op die filmende smartphone na — is de vrijheid van meningsuiting absoluut niet absoluut. Door te zeggen wat hij gezegd heeft, heeft die Hoeyberghs de vooroordelen en de misogynie bij de toekomstige Vlaams-nationalistische elite nog wat aangewakkerd. Er moet maar één gek tussen zitten — en geloof me, er zit meer dan één gek in zo’n zaal — die binnen dit en vijf jaar zijn ‘stom wijf’ met haar hoofd tegen de muur banjert, en er is een (on)rechtstreekse link naar die ene avond in Gent.

‘Langdurige, welgemikte, herhaalde, bijzonder gore en vulgaire, vrouwonvriendelijke en haatdragende uitspraken’ noemde de voorzitter van de rechtbank het en ik had het nauwelijks accurater kunnen formuleren. U vindt de beelden ongetwijfeld nog wel ergens terug, (ver)oordeel zelf. Zoals Bieke Purnelle dat donderdag al puntig verwoordde in een opiniestuk in De Standaard is de vraag of die vijf maanden effectieve celstraf een oplossing biedt: zal Hoeyberghs als een gelouterd man de cel verlaten of zal hij zich nog meer opgezweept voelen? Daar had de rechter misschien iets creatiever mogen zijn, al blijft de vraag: hoe dan? Je kan zo’n sujet niet een paar maanden als werkstraf laten meedraaien in een vrouwencentrum, je mag van een safe space niet zomaar een jeff space maken: de vrouwen die daar verblijven hebben al genoeg te verduren gekregen, (zelf)vertrouwen is wat ze nodig hebben, geen confrontatie met een chagrijnige vent met veel meer ego en zelfvertrouwen dan verstand.

#jesuisjeff werd gelanceerd, de hashtags profiteren duidelijk mee van de solden. Precies zeven jaar na #jesuischarlie kan het moeilijk misplaatster. #jesuischarlie was een door links én rechts omarmde slogan om de vrijheid van meningsuiting te ondersteunen, die een blad als Charlie Hebdo zou moeten in staat stellen om bijtende satire te bedrijven. #jesuisjeff is een door rechts opgeworpen slogan om de vrijheid van haat-zaaien-vermomd-als-mening te verdedigen. Het onverdedigbare verdedigen komt tegenwoordig wel vaker voor in (extreem)rechtse kringen, waar libertijnen, donkerblauwe liberalen, ongematigde Vlaams-nationalisten en (crypto)fascisten zich verdringen om als vrijheid van meningsuiting verklede bedreigingen, beledigingen en aanzetten tot haat te promoten. Het recht op vrije meningsuiting verdient betere slagvelden. Hoeyberghs is geen slachtoffer, hij is een dader. Een dader zonder schuldinzicht. Een dader die zelf haat en anderen aanzet tot haten. Een dader die een gevaar voor de samenleving wordt als je hem een megafoon aanreikt, zoals dat gebeurde op die ene avond in Gent. Geen martelaar, geen heraut van het vrije woord, geen man die ten onrechte de mond gesnoerd wordt. In besloten kring kan hij nog altijd zeggen wat hij denkt te moeten zeggen, maar absolute vrijheid is een absoluut slecht idee. Mogen we nooit tolereren.

Wie Jeff Hoeyberghs verdedigt met als argument dat de vrije meningsuiting in het gedrang komt, dwaalt. Niet zijn mening wordt bestraft, wel dat hij die probeerde ingang te doen vinden in jonge, onbezonnen en al met extremistische ideeën bezoedelde hoofden, die daar mee aan de slag konden en kunnen gaan. Wat Hoeyberghs deed zit op hetzelfde niveau als een fundamentalistische imam die in de hoofden van jonge moslims probeert te pompen dat de goddeloze samenleving een lesje verdient. Zou verzameld Jeff-rechts dát accepteren?