We moeten het over racisme hebben. We, dat zijn Paul Beloy en ik. Vijf herfsten geleden schreven we samen Vuile zwarte, over racisme in het Belgische voetbal. Volgend voorjaar publiceren we een nog ambitieuzer boek over dit thema, over racisme in de hele samenleving, een hopelijk wervende en toch zeer accurate titel is in de maak.
De timing is perfect, al zeggen we het zelf. Niet alleen is racisme alomtegenwoordig in dit tijdsgewricht, hier en elders, bovendien is het in maart 2022 precies honderd jaar geleden dat de Belgische filoloog Théophile Simar een studie publiceerde onder de titel Etude critique sur la formation de la doctrine des races au XVIIIe siècle et son expansion au XIXe siècle, waarin hij het voor het eerst over ‘racisme’ heeft. Honderd jaar later valt die term elke dag tientallen keren op duizenden plaatsen. Soms ten onrechte of voorbarig, doorgaans terecht, in bijzonder schrijnende en mensonwaardige omstandigheden.
Het boek zal een beknopt overzicht van de geschiedenis van het racisme brengen, waarbij we na een korte terugblik op de Oudheid via de katholieke middeleeuwen passeren langs de slavernij, de Ku Klux Klan en #BlackLivesMatter in de States, de uitwassen van kolonialisme (handjes hakken in de Congo!), de Holocaust en apartheid, om uit te komen bij racistische incidenten in hedendaags België. Incidenten die, zo vinden we, niet los van elkaar kunnen gezien worden. Er zit wel degelijk een patroon in.
Aan de hand van een strikte definitie van racisme en discriminatie zullen we nagaan hoe die zich manifesteren op het domein van de directe leefomgeving, het onderwijs, het werk, de huurmarkt, de politiek, de culturele sector, de sport en de (sociale) media, en we belichten hardnekkige stereotypes (Zwarte Piet!).
Máár — en daarom pleeg ik deze voor de gelegenheid vrij korte semi-blogpost — we zullen ook slachtoffers uitgebreid aan het woord laten, want voor hen is racisme nooit relatief. Ook de occasionele dader zal zijn zegje mogen doen, over het waarom van zijn handelen, als hij dat tenminste wil en durft. Anekdotiek mag een ernstige, afstandelijke studie niet in de weg staan, maar het zal de maatschappelijke uitwas die racisme is, concreter maken. Want die ‘we’ uit de eerste zin, slaat ook op u en u en u, op ons allemaal.
We zoeken dus mensen die zelf met racisme te maken hebben gekregen. Dat kan uitzonderlijk geweest zijn, maar ook systematisch en structureel. Dat kan een licht incident geweest zijn, maar ook een majeur. Dat kan zware gevolgen hebben gehad voor het slachtoffer, maar ook niet-blijvende.
Bent u of kent u zo iemand, neem dan als de wiedeweerga (= snel!) contact op met ons. Dat kan via frankvanlaeken@icloud.com. Of via een privé-berichtje op de sociale media. Discretie gegarandeerd. En het eindproduct, de geschreven tekst, zal alleen met volledige instemming in het boek gepubliceerd worden.
We moeten het dus over racisme hebben. We, dat zijn Paul Beloy en ik, de auteurs van het boek, de mensen die we binnenkort gaan interviewen en liefst ook u, als aandachtige en betrokken lezer.En wel nú.
Dit boek komt tot stand dankzij de steun van het Fonds Pascal Decroos.
