Waar in de evolutie is het zo fout gelopen met ons, dat we bij het minste geringste het einde der tijden zien opdoemen? Wanneer precies zijn we paniekzaaiers geworden, die collectief het noorden en in één rukwind van Ciara, Ellen of Jorge door ook alle andere windrichtingen verliezen als er iets buiten het gewone gebeurt? Waar komt die verdwazing vandaan? Zit dat diep in ons, xenofobe jagers-verzamelaars die we ooit zijn geweest? Of komt het — mijn theorietje — omdat de massamedia op een bepaald moment van faits divers de hoofdpunten van het nieuws hebben gemaakt.
Soms was dat goed, bijvoorbeeld om te wijzen op de gevaren van alcoholgebruik bij een zoveelste weekendongeval, al hoefden al die foto’s van verhakkelde wrakken niet meteen op de voorpagina te staan. Veel vaker was het ongepast. Denk maar aan de aangezwengelde massahysterie toen de islamterroristen zogezegd voor de deur stonden (ze bleken al in huis te zijn, stelden we achteraf vast, ik weet het, maar zelfs dan hoefde dat angst inpraten niet, want angst is nergens goed voor).
‘Corona is hier’, zette de populairste Nederlandse krant, De Telegraaf, gisterochtend op de voorpagina. Er was toen welgeteld één noorderbuur met corona gedetecteerd, later op de dag kwam er nog een tweede bij. Maar die titel, ‘Corona is hier’, klinkt lekker onheilspellend. Nog heel even, beste lezer, en er liggen miljoenen landgenoten op sterven, luidt de ondertoon. ‘Corona is hier’, ietwat slimme marketeer fluistert die slogan nu in de oren van een supermarkt, waar ze het gelijknamige Mexicaanse bier vervolgens in promotie zetten.
Vóór u denkt ‘Schuift hij de schuld nu weer af op de media?’, of — veel erger nog — ‘Zie je wel, het is de schuld van de media!’ even deze nuance: het is natuurlijk gewoon úw schuld. Niet ú, beste lezer van dit stukje, want u bent een buitengewoon aimabele, intelligente, ver van alle waanzin opererende medemens, maar ú, die dwarsdoorsnede van de bevolking, die deze week wel is beginnen te hamsteren alsof er een wereldoorlog voor de deur stond. (Geklop. ‘Wie bent u?’ ‘Goedemiddag, ik ben de Derde Wereldoorlog.’ ‘Ha, daar bent u eindelijk, we zaten al een tijdje op u te wachten. Kom binnen. Wel schoenen uitdoen, alstublieft, het heeft geregend.)
Ú panikeert graag. U kijkt naar fictie en denkt dat dit echt gebeurt. U kijkt naar reality-tv en denkt dat dit iedereen overkomt. U kijkt naar de journaals en denkt er het uwe van, en dat is altijd véél erger dan de werkelijkheid ooit zou kunnen zijn. U draagt een T-shirt met de tekst ‘Zeddis kalm’ en doet het tegenovergestelde. U zou beter eens een goed boek lezen, een muziekje opzetten of filosoferen over de waanzinnige competitieformules die voor het Belgisch voetbal bedacht werden.
Gelukkig zijn er nog cartoonisten die de paniekbubbel doorprikken. ‘Euthanasie omwille van ondraaglijke coronapaniek ligt momenteel nog gevoelig,’ zegt een oud mannetje in een tekening van ZAK vandaag in De Morgen. ‘Maar goh…’ Het vat de hysterische toestand perfect samen. Op sociale media passeren allerlei complottheorieën. VRTNWS presteerde het om een stuk te publiceren over de pest, die óók vanuit Italië de rest van Europa in dodelijke miserie onderdompelde. De pest, beste lezer, decimeerde in de veertiende eeuw de wereldbevolking. Er vielen naar schatting 75 miljoen doden, waarvan de helft tot twee derde op ons oude continent. De pest en corona in één zin vermelden is een paar journalistieke bruggen te ver.
VTM Nieuws plant zondagavond een extra corona-uitzending waarin een balans zal worden opgemaakt en er voor de elfendertigste keer zal worden uitgelegd wat je wel en niet moet doen (handen wassen tot je vingerkootjes eraf vallen, niet meer tongzoenen op kantoor, een hand geven met je elleboog, etcetera). Het extra bulletin volgt aansluitend op de realityshow Blind getrouwd. Ik stel voor dat ze het Blind gepanikeerd noemen.
