Een. Naakte. Angstige. Man. Wordt. Brutaal. In. Elkaar.
Geramd. Door. Zes. Getrainde. Agenten. En. Sterft. Ter. Plekke.
Dat is toch wat we gezien hebben, niet? De Panorama-reportage van afgelopen
donderdag hakte er behoorlijk in. Plotseling stond de goegemeente op haar
achterste poten, wat in deze tijden van paardenvleesfraude overigens wel vaker
gebeurt. Maar de beelden waren dan ook ongewoon schokkend. Reality TV. De harde
werkelijkheid, altijd schrijnender dan fictie. Een verwarde kerel die recht in
de camera kijkt. Hij kijkt je aan. Hij vraagt om hulp. Dit was De Schreeuw van Edvard Munch in het
echt.
Collectief mea culpa
En dan kwam de hamvraag/la question jambon: wie is er
verantwoordelijk? Het spelletje zwartepieten kon beginnen. De magistraat die het
bevel had gegeven dat de dokter Jonathan Jacob moest platspuiten, werd
afgeschermd. Zaak geseponeerd. De psychiatrische instelling die Jacob tot twee
keer toe had geweigerd, verschuilde zich achter de veiligheid van haar
personeel. De politie vond dat het Bijzonder BijstandsTeam (BBT) enkel wat
‘prikkels’ had gegeven, Business at usual,
kortom. En niemand die even zei: ja, we zijn in de fout gegaan.
Eén van de eerste lessen in communicatie is: lieg nooit. Eén
van de eerste lessen in crisiscommunicatie is: lieg nooit. Gevolgd door: kom
zelf als eerste met het slechte nieuws naar buiten en vertel het vanuit jouw
standpunt. In deze zaak werden die geboden van de communicatie met voeten
getreden.
Er volgde een doofpotoperatie die drie jaar lang standhield
en op het moment dat een tv-uitzending de zaak aan het rollen bracht, werd nog
altijd iets gezegd wat het midden hield tussen ‘Wir haben es nicht gewußt’ en
‘Het is hún fout, meneer’, iets tussen het licht van de zon ontkennen en de
schuld afwentelen in.
Terwijl uit deze zaak duidelijk blijkt dat zowat alle
instanties in de fout zijn gegaan. De magistrate ging haar boekje ver te
buiten, de psychiatrische instelling had de weerspannige man wél moeten
opnemen, de zogeheten ‘Bottinekes’ hebben zeer zeker buitensporig geweld
gebruikt. Een collectief mea culpa was gepast. In de plaats kwam een beschamend
rondje vingerwijzen. En wat je je ook kan afvragen: als de vader van Jonathan
Jacob zo snel op de hoogte was van het oppakken van zijn zoon, waarom is die dan
niet onmiddellijk naar Mortsel gereden? Dat heet óók verantwoordelijkheid!
ACW
Hetzelfde maken we mee in de ACW-affaire. Natuurlijk is
de N-VA zeer agressief te werk gegaan bij de beschuldiging en probeert de
Vlaams-nationalistische partij electoraal te scoren op de kap van de
arbeidersbeweging. Maar elke letter die er verschijnt, geeft aan dat het
Algemeen Christelijk Werknemersverbond op zijn minst haar eigen ethische
waarden en normen heeft overtreden. De notionele interestaftrek die door
ACV-voorzitter Leemans nog werd gehekeld in een vlammende toespraak (Knokse
villa’s werden ermee gebouwd, zei hij ongeveer letterlijk), was één van de
instrumenten waarvan ACW zich bediende. De linkerhand wist niet wat de
rechterhand uitrichtte.
ACW kan hier nooit ongeschonden uit raken, dat was van bij
het begin duidelijk. Maar in plaats van te kiezen voor de tegenaanval – en
zelfs te dreigen met juridische stappen tegen N-VA – had de top moeten
beslissen om openheid van zaken te geven, goed wetende dat er altijd mollen
rondlopen die interne informatie zullen lekken (wat nu uitgebreid gebeurd is
naar De Morgen). De waarheid vertellen had veel onheil kunnen voorkomen: Serum
Novarum was in dit geval meer aangewezen dan Rerum Novarum. Er zouden dan wel
wat koppen hebben moeten rollen, zoveel is duidelijk, maar de gevolgen zouden
veel minder erg zijn geweest dan nu.
De geloofwaardigheid van het ACW is momenteel nihil. Kleine
voorspelling: als CD&V zich niet snel en volledig distantieert van het ACW,
lopen straks de eerste rechtse CD&V’ers over naar N-VA. En na de notionele
interestaftrek in een privé-vennootschap van ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw van vorig jaar, is dit opnieuw een stevige knauw in het al zo wankele imago van de
vakbonden. Wie gelooft die mensen nog?
En dat allemaal omdat niemand zijn verantwoordelijkheid
durft opnemen. De tijd dat zulke zaken nog in de vergeetput konden raken, omdat
er veel minder (sociale) media waren, ze er veel minder kort bovenop zaten of
gewoon medeplichtig waren, ligt al een tijdje achter ons, maar dat beseffen
gescleroseerde organisaties duidelijk nog niet. Tja, op de blaren zitten dan
maar, zeker?
