Er werd deze week gestaakt in het Brussels Klein Kasteeltje. Te veel werk voor te weinig mensen en dus werd er eventjes niet gewerkt, waardoor asielzoekers een tijdje in de kou bleven staan. In deze tijd van het jaar mag dat begrip stilaan letterlijk genomen worden. Het woord ‘asielcrisis’ wordt weer gretig in de mond genomen dezer dagen, vooral door lieden die iedere asielzoeker als één te veel beschouwen. Dan spreek je al snel van een crisissituatie.

De voormalige staatssecretaris voor Asiel en Migratie heeft deze week zijn eigen 10-puntenplan gelanceerd om die ‘crisis’ aan te pakken. Zijn voorstellen:

1. Stop de volgmigratie.

2. Verstreng de gezinshereniging.

3. Voer weer asielquota in.

4. Zet ontradingscampagnes opnieuw online.

5. Zet de hervestiging stop.

6. Erken minder mensen als vluchteling, focus op subsidiaire bescherming.

7. Maak de vluchtelingenstatus tijdelijk.

8. Strijd écht tegen asielfraude.

9. Maak doorreizen onaantrekkelijk.

10. Verhoog capaciteit terugkeercentra, herstart gedwongen terugkeer illegale families.

Het 10-puntenplan van Francken doet qua titel niet zomaar willekeurig denken aan het 70-puntenplan van Vlaams Blok uit 1992. Wat er gemeenschappelijk is aan die twee plannen is een signaal aan de achterban dat bijkomende immigratie slecht is voor de regio Vlaanderen en dat zij (respectievelijk Vlaams Blok en Theo Francken) er dringend iets willen aan doen, dat solidariteit niet opgaat voor mensen in nood, en dat internationale rechtsverdragen niet meer dan ‘vodjes papier’ zijn, die je straal mag negeren. Dit is geen hondenfluitje meer — u weet wel: een signaal dat alleen begrepen wordt door gelijkgezinden en dat onhoorbaar is voor de rest —, dit is met de trombone op kop van de fanfare lopen. Dit is een alpenhoorn die weerklinkt over heel Vlaanderen, met dank aan de media die het geluid nog wat helpen te versterken.

Natuurlijk weet Francken ook wel dat asielquota indruisen tegen artikel 14 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (‘Eenieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging’), alleen kan hem dat niet schelen. Zo werkt populisme namelijk: je zegt wat je denkt dat de mensen willen horen tot je op het punt komt dat de mensen je telkens opnieuw willen horen en je dingen begint te zeggen die haaks staan op een door basisprincipes van menselijkheid gedreven samenleving. Met zijn demarche herhaalt Francken wat Vlaams Blok/Belang eerder al deed: Vlaamse wensen boven internationale verdragen stellen. Oftewel: mensenrechten ondergeschikt maken aan de veronderstelde wensen van de Vlaamse bevolking.

De eerste twee punten van Franckens plan zijn strijdig met het recht op respect voor gezins- en privéleven, vastgelegd in het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en het Kinderrechtenverdrag, zo merkten mensen die op de hoogte zijn van internationale verdragen op Twitter op. Punt 3 en 6 zijn dan weer strijdig met het vluchtelingenverdrag. Punt 8 klinkt wel heel cynisch in het licht van de affaire-Kucam, de N-VA-mandataris die enkele jaren geleden aan zelfverrijking deed door christelijke vluchtelingen voor veel geld uit vijandelijke gebieden weg te halen, geld dat hij vervolgens in eigen zak stak, een praktijk die het kabinet-Francken niet wist te detecteren, als medewerkers er al niet van op de hoogte waren en het oogluikend toestonden of zelfs faciliteerden.

***

N-VA-voorzitter Bart De Wever blijft herhalen dat er een Chinese Muur staat tussen zijn partij en Vlaams Belang, maar dat valt niet te rijmen met wekenlang onderhandelen met Tom Van Grieken kort na de Vlaamse verkiezingen van 2019, een eigen keuze van De Wever, en het gedrag en de uitspraken van prominente partijgenoten, zoals deze Theo Francken. Het in twijfel trekken en proberen te negeren van internationale verdragen, rechterlijke uitspraken afdoen als ‘wereldvreemd’, asielzoekers en vluchtelingen op één hoopje gooien met migranten en moslimfundamentalisten: het doet heel sterk denken aan communicatietechnieken uit de jaren 1930. Voor mensen in nood — doorgaans: mensen met een andere huidskleur of een andere religieuze overtuiging dan de in Vlaanderen dominante — zijn deze ‘plannen’ angstaanjagend, en dat is ook de bedoeling ervan. De Orbánisatie van het politieke landschap zet zich door in Vlaanderen.

En dus durf ik de vraag te stellen of je deze Theo Francken niet gelijk moet behandelen met zijn bijna-partijgenoten van Vlaams Belang. Moeten partijen die wel nog respect hebben voor mensenrechten en internationale verdragen niet stilaan een ‘cordon sanitaire’ leggen rond deze man? Of noem het toepasselijk een cordon sanitheore.Cancelcultuur, zegt u? Moet je dan een megafoon blijven aanreiken aan iemand die zijn voeten veegt aan wetten, verdragen en afspraken? Moet je iemand die illegale voorstellen doet niet in dezelfde (onderste) lade steken als anderen die oproepen om systematisch wetten te overtreden? Moet je een voormalige staatssecretaris blijven opvoeren op zijn toenmalige ambtsgebied, wanneer hij de juridische geplogendheden binnen dat domein blijft tarten? Zou een ex-minister van Verkeer die de hele tijd roept dat hij 120 per uur wil rijden binnen de bebouwde kom, nog uitgenodigd worden op een debat over verkeersveiligheid? Zou een ex-minister van Volksgezondheid die oproept om je niet te laten vaccineren, nog uitgenodigd worden in een ernstig gesprek over de stand van zaken in de coronacrisis? Zou een ex-staatssecretaris van Gelijke Kansen die vindt dat mannen en vrouwen niet gelijk zijn, en dat we die nieuwe genderidentiteiten best niet serieus zouden nemen, nog ernstig worden genomen als expert?

Die laatste drie vragen gaan over fictieve voorbeelden. Wat de ex-staatssecretaris voor Asiel en Migratie doet, is verre van fictief. En wees gerust, hij heeft nog voldoende plekken waar hij zijn mening ongestoord kwijt kan, zijn vrijheid van meningsuiting komt heus niet in het gedrang wanneer je hem niet meer vraagt voor radio- en tv-uitzendingen, of voor een interview in krant of weekblad. Misschien kan hij wel een eigen format bedenken op sociale media: De koudste week, met hemzelf als kille en zichzelf als cool beschouwende centrale figuur.

Theo Francken is niet alleen een probleem voor de geloofwaardigheid van zijn partij — voor zover N-VA daar zelf al wakker van ligt, want de man blijft populair —, maar ook een reëel gevaar voor al wie solidariteit, mededogen en menselijkheid cruciale begrippen vindt in een samenleving. Cordon sanitheore, het is maar een idee, fatsoenlijke luitjes.