Het land gaat weer gedeeltelijk in lockdown, premier De Croo gebruikte die term niet eens omfloerst gisteren. Tot half december leven we in restrictieve tijden, in de hoop dat er voldoende burgerzin is bij iederéén — ja, ik kijk naar u, ziekelijke feestvierders, egoïstische potverteerders en achterlijke corona-ontkenners — om Het Virus op z’n minst een tijdje in zijn kot te dringen. (Ik ben geneigd om Het Virus als mannelijk te beschouwen, ik weet ook niet goed waarom.)
In Frankrijk slaan barbaren toe wanneer je het niet meer verwacht. Hele en halve onthoofdingen door messentrekkers, die zich zogezegd opdrachten laten influisteren door een denkbeeldig opperwezen. Beschaving versus barbarij. (De barbaren zijn doorgaans mannen, dat is een feit.)
Toch wil ik het hier heel kort over iets anders hebben: de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Flashback naar 8 november 2016. Ik ging rond een uur of halfelf slapen die avond, er volgde een werkdag en ik wist toch al wie er de volgende ochtend gevierd zou worden als eerste vrouwelijke president van de US of A. Om zes uur zette ik de tv op, om te horen wat ik diep vanbinnen al dacht te weten. Nou, zelden was ik op kortere tijd klaarwakker dan die dag. De definitieve uitslag was nog niet bekend, maar de verwachting was dat de man die het nooit kón halen, het zóu halen. Wat even later bevestigd werd. De vrouw lag wekenlang ruim voorop in de polls. Dat werd ook bekrachtigd in de stembus: 65.853.514 Amerikanen stemden voor de vrouw, 62.984.828 voor de man, een verschil van bijna drie miljoen stemmen. Om heel precies te zijn: 2.868.686 (wat ik hier alleen maar meegeef omdat de opeenvolging van achten en zessen zo intrigerend is). En toch mocht de man zich voor vier jaar in het Witte Huis nestelen, met dank aan het bizarre kiessysteem. Ik had de weken en maanden voordien verscheidene blogposts geschreven om de aanhangers van deze meneer domoren te noemen, wat mij op kritiek te staan kwam van welmenende lieden die vonden dat je dat niet mocht schrijven. Niet dat ik een fan van mevrouw was, een weinig verheffende conservatieve optie met een wazig programma, maar op meneer stemmen kwam neer op een mandaat geven aan een narcistische, seksistische en racistische idioot, en die wil je niet in de buurt van de fameuze rode knop hebben. U weet wat er de voorbije drie jaar en bijna tien maanden gebeurd is. Hij duwde nog niet op die rode knop, maar al de rest kwam uit: waanzin ten top gedreven. Een beroepsleugenaar als op één na machtigste man ter wereld, want er was ook nog die andere, die aan de touwtjes van de marionet trekt, de echte grote baas.
51,3 versus 43,6 zeggen de polls nu. Een ruim verschil van 7,7 procent. Het is binnen, zou je dan geneigd zijn te denken, ware er niet die realitycheck van vier jaar geleden. Het verschil in de peilingen vooraf was in 2016 zó groot, dat heel wat democratische kiezers thuisbleven. Wat kon er gebeuren? Dat risico lijkt nu kleiner, omdat ze weten wat ze weten: elke stem telt. En de republikeinen, stoere binken die geen angst hebben in coronatijden en die dinsdag lekker dicht bij elkaar hún kandidaat zullen steunen, blazen massaal verzamelen aan het stemhokje. Ik weet niet of ik met een veilig gevoel zal gaan slapen dinsdagavond, want opnieuw is het een geur-, kleur- en smaakloze kandidaat versus een narcistische, seksistische en racistische idioot, die je nu nog veel minder in de buurt van die fameuze rode knop wil hebben. (De volgende president wordt dus weer een witte, oude man, jazeker, opa’s aan de top.)
51,3 versus 43,6, dat betekent ook je verbijsterd afvragen hoe het kan dat dit na al wat er de voorbije vier jaar gebeurd is niet 100 versus 0 is. Of neem nu 99 versus 1, laat de familie van de president en de rijke één procent die zwaar profiteert van zijn beleid gerust voor hem blijven stemmen.
Hoe kan je zo dom zijn om ‘four more years’ te willen, als je beseft dat deze president per dag een handvol leugens en halve waarheden vertelt? (Ik weet het, niet iedereen leest The New York Times of The Washington Post, en het populistische Fox News is de populairste nieuwszender onder Amerikanen, maar dan nog!)
Hoe kan je zo achterlijk zijn dat je zou kiezen voor iemand die openlijk seksistisch en racistisch is? (Ik weet het, we zijn tweeënvijftig en een half jaar na de moord op Martin Luther King, Jr. en we hebben nood aan een nieuwe burgerrechtenstrijd. Seksisme en racisme tieren weliger dan ooit in ’the land of the free’, racisten voelen zich gesteund door het oranje gevaar in het Witte Huis.)
Hoe is het mogelijk dat meer dan zestig miljoen Amerikanen opnieuw zouden kunnen stemmen voor iemand die de toekomst van hen, hun kinderen en hun verdere nazaten in het gedrang brengt? (Ik weet het, de klimaatproblematiek is te ingewikkeld voor de dumbo’s in de Midwest en oprecht bekommerd zijn om de toekomst van hun achterkleinkinderen is te veel gevraagd.)
Het is wat het is en het is altijd iets, zoals twee Vlaamse wijsgeren de voorbije weken nog zeiden. Wellicht ga ik dinsdagavond toch weer rond elf uur slapen, maar minder gerust dan toen. Ik hoop woensdag op te staan in een heel klein beetje nieuwe wereld: de figuurlijke hekken van de semi-lockdown neem ik er dan wel bij. ‘Four more years’ kan de wereld er echt niet meer bij nemen. En dan zie ik vanochtend de beelden van de aanschuivende meute bij winkels en supermarkten, de lange rijen van ongedurige wachtenden, nauwelijks een half etmaal nadat op een persconferentie bezworen werd dat hamsteren absoluut niet nodig is, en denk ik: een Trump zou ook hier verkozen kunnen worden.
