Alvorens u teleurgesteld weg klikt omdat het weer eens over voetbal gaat — die sjoemelende, overbetaalde, seksistische en maatschappijvreemde sujetten, weet u wel! —, een poging om u bij de les te houden. Heeft u al ooit gehoord van de film Vincent, François, Paul… et les autres? Het is een nogal donkere Franse prent van cineast Claude Sautet uit 1974, met in de hoofdrollen het kransje Yves Montand, Michel Piccoli, Serge Reggiani en Gérard Depardieu, die laatste een jong, aanstormend, slank talent van vijfentwintig. De plot draait rond een stel goed boerende heren die in het gezelschap van hun echtgenotes weekends doorbrengen in een plattelandsvilla, waarbij de vrouwen in de koetjes-en-kalfjeskamer worden gedropt en de heren de serieuze dingen des levens bespreken. Hun eigen problemen, bijvoorbeeld, en dat blijken er nogal wat te zijn. Een praatfilm, quoi, de kunst van het converseren moet je die Fransen niet leren. Maar ook een film die poogt dwars door de schone schijn heen te prikken, daar waar de echte tranches de vie te vinden zijn.

(Ziet u wel, zo interessant kan voetbal zijn. Als in een film. Doet u een poging om verder te lezen?)

Vincent etcetera bezorgde me de inspiratie voor de titel boven dit stukje, maar het scenario lijkt — mits wat fantasie — op wat er zich heden ten dage in Anderlecht afspeelt. Niet de gemeente, de voetbalclub. Afgelopen week werd er daar alweer een paleisrevolutie aangekondigd. Eigenaar-voorzitter Marc Coucke heeft de club nauwelijks twee jaar in handen. In die tijd heeft hij oude getrouwen geschoffeerd, bij het groot huisvuil gezet, beschuldigd van malversaties waardoor er nu aanhoudend lijken uit kasten vallen, hervormingen doorgevoerd en die hervormingen vervolgens weer hervormd. Dat kan, als je de enige baas bent. In dictaturen kan het snel gaan. Daarom niet goed, wel snel. Een paar maanden geleden werd speler-manager Vincent Kompany al officieus gedegradeerd door het in huis halen van Frank Vercauteren als hoofdtrainer. Nu is het de beurt aan Michael Verschueren om zonder dat het in zoveel woorden wordt gezegd een toontje lager te zingen. Hij is geen lid meer van de raad van bestuur en moet rapporteren aan de nieuwe CEO. Demotie is zeer zichtbaar, ook al probeer je het te ontkennen of minimaliseren.

Die CEO heet Karel Van Eetvelt en heeft een verleden bij Unizo en een voorlopig heden bij Febelfin. Man van de actie en de parler vrai. Hij zal gevoed worden door extern adviseur — tevens deeltijds spelersmakelaar en mediamogol — Wouter Vandenhaute. In de raad van bestuur zetelen wielermanager Patrick Lefevere en burgemeester Philippe Close. Die eerste heeft ervaring met het managen van teams, de tweede zou weleens van pas kunnen komen als er moet gelobbyd worden voor een nieuw stadion.

(U bent nog altijd mee, ook al houdt u niet van voetbal? Misschien zegt u wel: wat heeft dit met voetbal te maken? Inderdaad, dat is dé vraag. Zelfs de allerlaatste believers van ‘Trust the process’ beginnen zich dat ongetwijfeld af te vragen.)

Een bedrijf dat om de zes maanden grondig hervormt, is een bedrijf dat slecht draait. Laten we daar, enigszins kort door de bocht maar toch niet ver van de unieke waarheid verwijderd, van uitgaan. Hervormen doe je niet voor je plezier. (Sommige managers zullen dit tegenspreken, psycho- en sociopaten kom je nu eenmaal in alle milieus tegen, ook in deftige cercles.) Wat bij Anderlecht gebeurd is de voorbije dagen en weken, kom je wel vaker tegen in bedrijven in moeilijkheden: ‘we’ weten het niet meer. Huur een handvol consultants in, die zullen ons helpen. (Kost zakken vol geld zonder enige garantie.) Zet wat mensen aan de deur. (Ervaring en competentie weg.) Probeer de perceptie te keren. (Lukt nooit, zeker niet in een gemediatiseerde omgeving als het voetbal.)

Dit is een schoolvoorbeeld van hoe het eraan toe gaat in een ‘old boys network’. Ons kent ons. Marc kent Patrick van hun gezamenlijke tijd in het wielrennen en Wouter als ambitieuze ideeënman in diezelfde sport, mét toegang tot sommige media, Wouter is bevriend met Patrick en gaat geregeld fietsen met Karel, Karel draagt om de veertien dagen een paars-witte sjaal, en Philippe, ja, die kent ook veel mensen. Kennen ze iets van voetbal? Nog belangrijker: kennen ze iets van het runnen van een voetbalclub?

Een stevig verleden in de voetbalwereld en basiskennis van boekhouding, management en langetermijnplanning strekken tot aanbeveling, wil je kans maken dat je club succes heeft. Elk voetbalmilieu verdient zijn Cruijff. Slimme mensen met een hart voor de club, goeie ideeën, connecties en een sportieve visie. Niet dat dat een garantie is, overigens. Herinner u Club Brugge van vijftien jaar geleden: voormalig bondsvoorzitter D’Hooghe haalde Jan Ceulemans, Franky Van der Elst en Marc Degryse in huis, drie Brugse iconen. Het kon niet meer misgaan. Het ging grondig mis. Herinner u, iets minder lang geleden, dat Club gewezen Jan Breydelsterren aanstelde als liniecoaches en verantwoordelijken voor de scouting in hun geboortelanden. Een flop, laten we het zo samenvatten.

Voetbalkennis en clubliefde samenbrengen klinkt goed op papier, maar is geen garantie op succes. Toch is het veel meer aangewezen dan die kennis proberen te halen in het wielermilieu. Het zijn onze populairste sporten, iedereen heeft er een mening over en wie voor de ene is, is tegen de andere, maar daar houdt de gelijkenis op. Wielrennen is een individuele sport die beoefend wordt in ploegen. Voetbal is een teamsport met individuele uitschieters. Voetbal krijgt nog meer media-aandacht. Voetbal is nog veel meer een western: de goeden rijden op de witte paarden, de slechten op de zwarte, er is nauwelijks een tussenweg. Voetbal is nog meer emotie dan koers.

Het profvoetbal zou een nuchtere, zakelijke aanpak kunnen gebruiken. Wat Marc Coucke nu al zeven jaar doet, is het tegenovergestelde. In Oostende diende hij financiële doping toe en zette hij na de match de polonaise in, in Anderlecht mag hij dat niet meer (Financial Fair Play, nietwaar, en die polonaise past niet bij de Brusselse grandeur). Wat stel je nog voor in dat wereldje, als je niet eens meer mag valsspelen? Dus poogt Coucke dat te camoufleren door geregeld de organisatie door elkaar te schudden, waardoor het Peterprincipe helemaal opspeelt. De enige die dat niet inziet, is de man die zichzelf bevorderd heeft tot het niveau waarop zijn onbekwaamheid zichtbaar wordt.

Zo is die goeiige Karel Van Eetvelt nu al voor de tweede opeenvolgende week aanwezig op deze blog. Eerst met een nieuwe politieke beweging, nu met een andere beweging. Tiens, waren ze bij paars-wit niet dringend op zoek naar een beweeglijke, vlot scorende spits?