(Sinds eind juli schrijf ik voor de
maandagkrant van De Standaard een wekelijks stuk over het afgelopen
sportweekend. ‘”Frank Van Laeken fileert het weekend”, heet dat in wervende
termen. Onderstaande bijdrage was de eerste die verscheen, op maandag 30 juli
2018.)
Wedden wie er na afloop van het pas begonnen voetbalseizoen
kampioen wordt, is wellicht nog wat vroeg, al zullen de gokkantoren dat wel
appreciëren. Met een online-gokbedrijf als ‘officiële partner van de Pro
League’ wordt de indruk gewekt dat gokken normaal is. Doe mee, of je doet niet
mee. Maar hoeven we dat wel normaal vinden?
Vorige week was het
nog voorpaginanieuws: het sportgokken piekte tijdens het wereldkampioenschap
voetbal. In België alleen al telde de Kansspelcommissie 150.127 nieuwe gokkers.
Vooral mannen tussen 18 en 29 jaar, die gezamenlijk 344 miljoen euro inzetten
en die gemiddeld 87 euro verloren. 236,4 miljoen werd online ingezet, iets meer
dan honderd miljoen in een kantoor. En dat ondanks de campagne rond ‘FC Losers’,
die de Kansspelcommissie specifiek rond dit WK had opgezet om jongeren te
waarschuwen voor de kwalijke gevolgen van het gokken. Het aantal gokverslaafden
in ons land wordt op veertigduizend geschat. Laten we zeggen: een goedgevuld
Koning Boudewijnstadion. Of de optelsom van het aantal toeschouwers dat
Standard en Anderlecht vorig seizoen gemiddeld haalden bij hun
thuiswedstrijden.
Stepping stone
Bij druggebruikers
wordt weleens de stepping stone-theorie
gehanteerd. Kort gezegd komt die hierop neer: wie cannabis gebruikt, komt later
automatisch bij heroïne uit. Die theorie blijkt niet op wetenschappelijke fundamenten
te berusten. ‘De misvatting bestaat omwille van de verwarring tussen het
statistische verband en het oorzakelijke verband’, lezen we op de site van de
Druglijn. ‘Als men naar de statistieken kijkt, zullen alle
“harddruggebruikers” voorheen ook wel melk gedronken hebben. Maar
daarmee is nog niet bewezen dat melk de oorzaak is van harddruggebruik.’
Her en der wordt een war on drugs uitgevochten, die zo
ongeveer nergens ter wereld al tot positieve resultaten heeft geleid, alleen
tot stoere verklaringen. Ook in het gokken kun je een stepping stone-theorie ontwikkelen: wie ooit een lottobiljet heeft
gekocht, zal later al zijn spaarcenten opsouperen in een casino. ‘Gij zult een
gokje wagen!’ is een van de verlokkingen van het oncontroleerbare internet.
Nochtans lijkt een war on gambling
nog niet voor morgen.
Sigaret van de sportman
Het is ooit anders
geweest. Op 14 juni 1972 verbood Wim De Gruyter, toenmalig hoofdredacteur van
de BRT-sportredactie, de rechtstreekse uitzending van de halve finale van het
EK tussen België en West-Duitsland, omdat er op de Bosuil zeventien extra
reclamepanelen waren geplaatst met naar de Duitse consument lonkende
boodschappen. Vlaamse kijkers moesten naar de Franstalige RTB zappen, die
minder heilig dan de paus was.
In datzelfde
tijdsgewricht maakten Eddy Merckx en Johan Cruijff, de grootste sportcoryfeeën
van de Lage Landen, reclame voor sigaretten: Merckx voor R6, Cruijff voor Roxy
Dual (‘Rook verstandig, Roxy Dual’). Cruijff overleed twee jaar geleden aan de
gevolgen van longkanker. Daar lag men in de jaren 70 minder wakker van dan van
een reclamepaneel naast het veld. Het waren andere tijden. Wie zich op zijn
veertiende niet opsloot in de schooltoiletten om er eentje te paffen, was een
seut. In de voetbalstadions werd voor en na de wedstrijd en tijdens de rust een
reclamespotje uitgezonden. ‘Steek er één op met St. Michel. St. Michel, de
sigaret van de sportman!’
Die reclame verdween
in de jaren 80, andere kwam in de plaats. Topsport kon alleen overleven dankzij
de inbreng van sponsors. In het wielrennen moest de sponsornaam goed zichtbaar
zijn tijdens de koers. Jarenlang hadden commentatoren het over ‘de
ploeg-Godefroot’, pas eind jaren 90 werd dat ‘Telekom’. Toen was het ondenkbaar
om te spreken over ‘Quick-Step’, het zou ‘de ploeg-Lefevere’ geweest zijn.
Zonder grote sponsors geen topsport meer.
Verbod op gokreclame?
Wie die sponsors van
het scherm wil bannen, zal de uitzendrechten niet kunnen verwerven en dus ook
geen kijkcijfers en marktaandelen scoren met sport. Evenementen dragen meer wel
dan niet de naam van een sponsor. Proximus Diamond Games. Omloop Het
Nieuwsblad. Jupiler Pro League. Zonder Heineken, MasterCard, Nissan en Gazprom
geen kampioenenbal in het voetbal. ‘Deze wedstrijd wordt u aangeboden door…,
officiële sponsor van de UEFA Champions League.’ Sponsors zijn onlosmakelijk
verbonden met een sportcompetitie.
Naast Jupiler is het
online-gokbedrijf Unibet sponsor van de – laten we die oude term nog eens uit
de kast halen – Belgische eerste klasse. Dat zal de kijker geweten hebben. Voor
de match, twee keer tijdens de rust en op het eind van de uitzending. Idem rond
het samenvattingenmagazine Sports Late
Night. Bij een live-omkadering op een van de betaalzenders krijg je het
logo van Unibet zelfs tot zes keer toe te zien. En dat van Jupiler, maar die
prijzen tegenwoordig 0,0% bier aan. Alcoholvrij. Bierdrinken ligt momenteel
iets gevoeliger dan een pronostiekje.
In februari 2016
werden twee spelers van toenmalig eersteklasser Oud-Heverlee Leuven verdacht
van gokken op eigen wedstrijden. Een paar maanden later werd de doelman van
Waasland-Beveren, Laurent Henkinet, om die reden op staande voet ontslagen. Niet
zo lang daarna mocht ie een contract tekenen in… Leuven. Ook Olivier
Deschacht kwam in opspraak en moest een boete van 24.000 euro betalen voor het
gokken op matchen van Anderlecht, wat hij altijd is blijven ontkennen. Zijn
contract in het Astridpark liep in juni af en sindsdien is de 37-jarige
ex-international op zoek naar een nieuwe werkgever. Vanwege dat vermeende
gokverleden?
Als er een verbod is
om reclame te maken voor tabak en er al een tijdje gedebatteerd wordt over een
totaalverbod op alcoholreclame, moet dan niet stilaan ook nagedacht worden over
een verbod op reclame voor gokbedrijven? Het verslavend effect is bewezen, de
maatschappelijke kost eveneens. Iets voor de federale minister van Justitie? Die
van Volksgezondheid? Of toch de regionale minister van Sport of Media?
Of dat verbod er ooit
komt? U kunt er maar beter geen geld op inzetten.
