Soms is het
leven helder en weet je perfect wat je te doen staat. Meestal is het confuus en
onoverzichtelijk, raak je zelfs af en toe je oriëntatie helemaal kwijt. Zoals wanneer de krant
de wekelijkse column van Jan Devriese rechts op pagina 19 positioneert, terwijl
die al jaar en dag links te lezen stond. ‘Waar is De week van…?’, vroeg ik aan niemand in het bijzonder, want ik
zat vanochtend alleen aan de ontbijttafel. Niet meer doen, Het Laatste Nieuws, het leven is al ontregelend genoeg.
***
‘Dit land
wérkt niet meer’, lees ik in diezelfde krant in de kop boven een interview met
gewezen bpost-baas Johnny Thijs, u weet wel, de CEO die opstapte omdat de
regering zijn salaris wilde halveren. Wérkt, zo staat het er. Met een accent op
de e. Niet op de e’s in ‘meer’, bijvoorbeeld, want méér zou betekend hebben dat
we minder werken dan anderen of dan vroeger. Nee, wérkt. Als in: het is op.
Ander en beter. (België barst, roepen enkele onverlaten, maar laten we die even
negeren, zoals we al meer dan een kwarteeuw doen.)
Thijs haalt
niet per se uit naar het land België
en zijn veel te ingewikkelde structuren. Hij staat niet op de barricaden met
een Vlaamse leeuwenvlag in de hand. Hij beperkt zich niet tot het uitkafferen
van stakers, een populaire sport in deze contreien dezer dagen. (De immer
recalcitrante Joël De Ceulaer daarover in De
Morgen: ‘Als het stakingsrecht straks wordt ingeperkt, worden de zwakste
werknemers machtelozer dan ooit’.)
Zegt Thijs
over de bonden: ‘Van de vakbonden verwacht je een minimum aan
inlevingsvermogen, maar bijna altijd primeert hun eigenbelang op het algemeen
belang.’ Zegt Thijs over de federale regering: ‘Ik vind het een schande hoe ook
daar het algemeen belang ondergeschikt wordt gemaakt aan het partijbelang.’ Ik
wil maar zeggen: die Thijs surft niet zomaar mee op het discours van de
leidende coalitie. En hij heeft tonnen ervaring in het leiden van bedrijven, in
de privé en van de overheid. Gewichtige stem, dus.
En toch… Tussen
de lijnen ontwaar ik de zogeheten parler
vrai van het zichzelf nooit in vraag stellende liberalisme en dat vind ik
dan weer jammer voor iemand die vandaag vrijuit kan en mag praten. Eén, omdat ik huiver van neoliberalisme à la Reagan en
Thatcher, beleidskeuzes die één procent van de Amerikanen en Britten een beter
leven hebben bezorgd. Twéé, omdat ook een intelligente man als Johnny Thijs blijkbaar nog
altijd uitgaat van oude paradigma’s.
Het
communisme heeft niet gewerkt, punt. Het kapitalisme ook niet, zelfde punt. In het
casino van de 21ste-eeuwse democratieën gaan de meeste spelers er nog altijd
van uit dat een onzichtbare hand de inzet op het juiste nummer zal leggen,
waarna de roulette het balletje pardoes in een andere holte doet tuimelen. Rien ne va plus. Smith, Marx, Keynes,
Hayek, Friedman: verdienstelijke economen, maar ze leefden in hún tijd, een
tijd met andere specifieke noden en een andere organisatie van het
maatschappelijke en economische leven. Mannen van hun tijd. Ja, zeg het maar
Jan Theys: de tijd van toen. Niet de tijd van nu.
***
Natuurlijk
is de staking van de bagageafhandelaars uiterst irritant, zes weken na de
terreuraanslagen op Zaventem. Maar die onderbetaalde werknemers hebben nog
altijd niet gekregen wat hen stellig beloofd was in die hectische dagen in
maart. Dus is zowel de vraag ‘Hoe halen ze het in hun hoofd om net nu te
staken, daardoor de onschuldige reizigers treffend, op een moment dat voor de
nationale luchthaven sowieso al pijnlijk is?’ als de wedervraag ‘Hoe haalt de
bedrijfstop het in haar hoofd om net nu die aangekondigde premies achter te
houden, op een moment dat je personeelsleden echt wel een ruggensteuntje
verdienen?’ even legitiem. De staking is betreurenswaardig, maar ze is een
gevolg, geen oorzaak. Een gevolg van een kortzichtig management, dat blijkbaar
heimwee heeft naar de 19de eeuw, toen je werknemers nog probleemloos onder de
knoet kon houden, beliegen, in mensonwaardige omstandigheden als slaafjes
behandelen. Het eerste (de staking) is zeer zichtbaar, het tweede (de gebroken
beloftes) niet.
Ik schreef
hier al eerder dat vakbonden met grotendeels achterhaalde methodes rechten
proberen af te dwingen, maar dat achterhaald zijn geldt net zogoed voor heel
wat bedrijfsleiders. Zowel op de barricaden, als in de ivoren toren worden
oogkleppen gedragen. Niet alleen in dit land. Het wérkt niet meer.
Ligt daar
geen taak voor heel slimme mensen, type Frank Vandenbroucke, die met voldoende
afstand voor de waan van de dag naar onze maatschappelijke, economische en
ecologische noden van de toekomst kijken, en vervolgens ideeën aanreiken, in de
hoop dat de politiek die voor een keer oppikt? Of blijven we verder
aanmodderen, elk verstrikt in zijn eigen dogma, luid roepend dat wat de ander voorstelt niet wérkt?
***
Maar hé, er
zijn belangrijker dingen in het leven. Frank en Simonneke gaan uit elkaar. Club
Brugge kan dit weekend kampioen worden. #TeamTesoro.
