Maandag
wordt Van Morrison zeventig. Geboren op 31 augustus 1945 in Belfast, een
periode waarnaar hij verwijst in het nummer Wild Children op de elpee Hard Nose
The Highway. Zijn invloed op de muziekwereld is groot, maar vooral is hij een
eigen label in de cd-rekken waard, want niet onder één hoedje te vangen. Rock,
soul, blues, jazz, pop, rhythm & blues, rock-‘n-roll, het zit er allemaal
in bij Van The Man.
Meesterwerk. We gebruiken de term te pas en te
onpas, net als ‘helden’ of ‘geniaal. Desalniettemin vindt u hieronder al
minstens vier meesterwerk(jes). Vanthology, van 10 naar 4.
***
10 The
Philosopher’s Stone (1998) ★★★★
En we hadden het nog zo afgesproken: géén
compilaties in dit overzicht. Máár: dit is een hele bijzondere. Op deze
dubbel-cd staan namelijk nooit eerder uitgebrachte nummers, demo’s,
alternatieve versies van songs die op cd’s belandden. De meeste artiesten
zouden twee armen geven om een handvol van deze nummers te kunnen componeren,
Van Morrison strooit ze hier achteloos in het rond, met de onuitgesproken mededeling
dat hij ze destijds niet goed genoeg vond. Twintig van de dertig songs dateren
van de periode 1969-1980, zijn meest productieve. Ook uit zijn ‘stille periode’
— de tweeënhalf jaar dat hij tussen najaar 1974 en voorjaar 1977 geen platen
uitbracht — staan hier songs op en niet van de minste. Niet alles is goud, maar
er blinkt toch heel veel op deze verzamelaar.
Download:
Wonderful Remark, Not Supposed To Break Down,
Madame Joy, Twilight Zone, Flamingos Fly
en Crazy Jane On God.
***
9 Into
The Music (1979) ★★★★
Weer dribbelt hij van blues en rhythm &
blues naar soul en Keltische folk. Op de hoes poseert hij met gesloten ogen en
zo klinkt de muziek bijwijlen ook. Ingetogen, contemplatief, eclectisch, maar
soms ook ronduit flamboyant en exuberant. Alle kanten van Van Morrison worden
hierop belicht. En voor het grote publiek komt er als bonus bij dat de plaat
ook nog eens toegankelijk klinkt. Als kennismaking met ’s mans omvangrijke
œuvre is dit misschien wel de meest geschikte plaat, want na het beluisteren
van de allerlaatste noot smaakt het alleen maar naar meer. Véél meer.
Download:
Bright Side Of
The Road, Steppin’
Out Queen, Troubadours, You Make Me Feel So Free en Angeliou.
***
8
Beautiful Vision (1982) ★★★★
Zelfde opmerking als voor Into The Music: zeer geschikt als introductie. Morrison speelde de
nummers al een hele tijd live alvorens de plaat werd opgenomen, je hoort dan
ook dat de songs doorleefd klinken. Mark Knopfler komt even langs om gitaar te
spelen, en saxofonist Pee Wee Ellis en trompettist Mark Isham blazen de sterren
van de hemel. Zes van de tien nummers staan op Live At The Grand Opera House Belfast, die twee jaar later werd
gereleaset. De soulvolle vrolijkheid van Dweller
On The Threshold en Cleaning Windows
steekt af tegen introverte songs als Northern
Muse en Vanlose Stairway. Zelfs
de dromerige instrumental Scandinavia
misstaat hier niet op.
Download:
Northern Muse
(Solid Ground), Dweller
On The Threshold, Cleaning Windows,
Vanlose Stairway en Aryan Mist.
***
7
Poetic Champions Compose (1987) ★★★★★
Zelden keek een artiest de platenkoper norser
aan dan Van Morrison op Poetic Champions
Compose, maar schijn bedriegt: dit is alweer een zeer toegankelijke plaat.
In een zeldzaam interview zei hij ooit: ‘Psychologen zeggen dat artiesten beter
werk afleveren wanneer ze wanhopig en depressief zijn, maar dat geldt niet voor
mij. Ik lever betere platen af wanneer ik tevreden ben.’ In dat geval moet hij
bijzonder tevreden geweest zijn in de zomer van 1987 tijdens de opnamesessies
in The Wool Hall Studios in Londen. Critici — u weet wel: die mensen die graag
zelf muzikant zouden geweest zijn en bij gebrek aan talent dan maar levenslang hun
frustratie afreageren op échte artiesten — spraken van een zeurderige plaat,
‘mood music’ riep iemand ook nog (wat dat verder ook moge betekenen). Er staat
geen enkel zwak nummer op deze plaat en de meeste songs behoren tot het beste
wat hij op plaat liet persen. Zeg ik.
Download:
eigenlijk alles, maar begin met I Forgot That Love Existed, Someone
Like You, Alan Watts Blues, Give Me My Rapture en Did Ye Get Healed?.
***
6
Moondance (1970) ★★★★★
Een detail dat ik nu pas opmerk: deze elpee
werd uitgebracht op 27 januari 1970, mijn verjaardag. Is het daarom dat ik
onbewust Moondance later gebruikte
als naam voor een bescheiden management- en boekingkantoor van beginnende
Vlaamse artiesten en dat het ook overleeft in de naam van deze blog? Morrison
was op het moment van de release 24, wonderbaarlijk eigenlijk dat iemand zo
jong zulke volwassen muziek kan produceren. De A-kant van de elpee is zonder
meer briljant, de B-kant klinkt iets vrijblijvender en is minder dwingend, maar
nog altijd van groots niveau. Maar begin dus met het downloaden van de eerste
vijf nummers. Ach, vergeet het, kopen die handel!
Download:
And It Stoned Me, Moondance, Crazy Love, Caravan en Into The Mystic.
***
5 No
Guru, No Method, No Teacher (1986) ★★★★★
Mystiek, heimwee naar Ierland, een nooit
eindigende zoektocht naar de ziel: het zit allemaal in dit album dat twee
soorten reacties losweekte bij muziekcritici: ze haatten het en vonden het overdreven
pompeus, of ze vonden het fantastisch en noemden het zijn beste plaat in jaren.
Ik behoor tot de laatste categorie, maar dat had u al wel door (en gelukkig ben
ik geen muziekcriticus, alleen een -liefhebber). De titel slaat wellicht op
zijn afscheid van de Church of Scientology
en zijn blijvende worsteling met het concept ‘geloof’. No Guru… opent met het in nostalgie
gedrenkte Got To Go Back en die sfeer
blijft de hele plaat hangen. In In The
Garden, het laatste nummer op de A-kant van de originele elpee, mengt hij
thema’s die hij in Astral Weeks en Veedon Fleece al aanreikte. De teksten
zijn hermetisch, maar dat kan me eerlijk gezegd niet schelen. Van Morrison
heeft nooit de zeggingskracht van Bob Dylan gehad. Muzikaal schat ik hem echter
hoger in. Ga zitten, doe lekker niets, behalve intens en liefdevol luisteren. U
zult er geen spijt van hebben.
Download:
Got To Go Back, Foreign Window, A Town Called Paradise, In The Garden en Tir Na Nog.
***
4 It’s
Too Late To Stop Now (1974) ★★★★★
Humo publiceerde twee weken geleden een Top 20 van beste live-platen aller
tijden. Deze stond er niet bij. Jullie lijst sucks, Humo! Dit is
namelijk een van de beste, zo niet: dé beste, registratie van een reeks concerten
ooit. Opgenomen op verschillende locaties in de Verenigde Staten en Engeland,
scherp geproducet, hoor je een artiest die op de top van zijn kunnen staat. Nog
altijd maar 28 ten tijde van de opnamen, niet te vergeten. Op foto’s zie je hem
vaak met gesloten ogen, het hoofd lichtjes omhoog getild, de microfoon met de
rechterhand vastklampend: een entertainer is hij nooit geweest, maar hier gaat
hij helemaal op in de muziek, begeleid door het elfkoppige, excellente
Caledonia Soul Orchestra. ‘Ik hou meer en meer van optreden’, zou hij over die
periode zeggen. ‘Het is ongelooflijk. Ik heb heel veel optredens in het
verleden gedaan waarbij het moeilijk was om het tot op het einde te volhouden.
Maar nu lijkt de combinatie precies goed. Het klikt op het podium.’ In ruil
voor dat speelplezier krijgt u het beste van Morrisons solocarrière tot op dat
moment, hits van Them en covers van Ray Charles, Sam Cooke, Willie Dixon en
Sonny Boy Williamson. Laat u betoveren door de blues van I Believe To My Soul of de ingetogenheid van Listen To The Lion. Dans mee op Domino
en Gloria. Geniet intens van Warm Love, Into The Mystic en Cyprus
Avenue. U wordt gegarandeerd omvergeblazen!
Download: niets, je moet de cd gewoon kopen!
***
Morgen:
zijn we al aan nummer drie toe, zo’n week gaat
snel.
***
Vanthology
1
2
3
4 It’s Too Late To Stop Now ★★★★★
5 No Guru, No Method, No Teacher ★★★★★
6 Moondance ★★★★★
7 Poetic Champions Compose ★★★★★
8 Beautiful Vision ★★★★
9 Into The Music (1979) ★★★★
10 The Philosopher’s Stone ★★★★
11 Astral Weeks: Live At The Hollywood Bowl ★★★★
12 Tupelo Honey ★★★★
13 Saint Dominic’s Preview ★★★★
14 Days Like This ★★★★
15 Hymns To The Silence ★★★★
16 A Night In San Francisco ★★★★
17 Inarticulate Speech Of The Heart ★★★★
18 Blowin’ Your Mind! ★★★★
19 His Band And The Street Choir ★★★★
20 Enlightenment ★★★★
21 Live At The Grand Opera House Belfast ★★★★
22 The Healing Game ★★★★
23 Too Long In Exile ★★★
24 Born To Sing: No Plan B ★★★
25 Hard Nose The Highway ★★★
26 Back On Top ★★★
27 A Sense Of Wonder ★★★
28 Wavelength ★★★
29 Magic Time ★★★
30 Duets: Re-working The Catalogue ★★★
31 Irish Heartbeat ★★★
32 A Period Of Transition ★★
33 Keep It Simple ★★
34 Avalon Sunset ★★
35 Down The Road ★★
36 What’s Wrong With This Picture? ★★
37 You Win Again ★★
38 How Long Has This Been Going On ★★
39 The Skiffle Sessions – Live In Belfast 1998
★★
40 Pay The Devil ★★
