Timing is alles in het leven. In de dagen dat
de hele wereld de val van de Berlijnse muur herdenkt, kondigt staatssecretaris
voor Sociale Fraude, Privacy en Noordzee Bart Tommelein een kliklijn aan tegen
sociale fraudeurs, u weet wel, die luieriken die in hun hangmat kostbare eurocenten
aftroggelen van de hardwerkende Vlaming.

Vijfentwintig jaar geleden werd een
verschrikkelijk monument gesloopt, dat 28 jaar lang de grens had gemarkeerd
tussen ‘het vrije westen’ en ‘het verderfelijke communisme’, tenminste als je
dat door een westerse bril bekeek. De Deutsche Demokratische Republik, DDR, zou
het nog bijna een vol jaar uithouden, maar de uitwassen van dat regime
behoorden tot de verleden tijd, al blijven de wonden tot op de dag van
vandaag etteren. Het IJzeren Gordijn werd met een ruk opzij geschoven, het
Oostblok was niet meer, de Sovjet-Unie werd een reus op lemen voeten die kort
daarna vervelde tot GOS en later tot vijftien aparte staten, met Rusland als
grootste.

Er was geen werkloosheid in de DDR, zullen
hevige voorstanders u nog altijd proberen voor te spiegelen. Er was geen
armoede. Er was geen klassenonderscheid (officieel toch niet). Wat er ook niet was: vrijheid. En dat mag u in de letterlijke en
figuurlijke zin interpreteren. Het Ministerium für Staatssicherheit, in de
volksmond: Stasi, had een inlichtingendienst uitgebouwd die alle geledingen van
de bevolking bereikte. Zijn tentakels reikten tot in de slaapkamer van de
Oost-Duitse Otto of Helga. Aanvankelijk ging de overheid zelf op zoek naar spionnen
en landverraders, tot ze op het even schitterende als perverse idee kwamen om
burgers in te schakelen. Die sloegen vervolgens massaal aan het verklikken. Alles voor het regime en een zakcentje meer.

Tommelein wil dus een kliklijn voor sociale
fraudeurs. Zelf noemt hij het een meldpunt. Naar eigen zeggen is de
staatssecretaris van donkerblauwe signatuur het beu dat hij anonieme brieven
ontvangt van landgenoten die andere landgenoten willen aangeven als valsspelers
in het sociale circuit. Via dat meldpunt moeten waakzame burgers uit de
anonimiteit treden, in ruil krijgen ze bescherming. Dat Tommelein er nog niet
aan gedacht heeft om hen ‘pentiti’ te noemen, naar de Italiaanse burgers die
lijf en leden riskeren om maffiosi in hun hemd te zetten door hen te signaleren
bij de overheid!

De timing wordt nog fouter nu er niet alleen
die herdenking in Berlijn is, maar ook het uitgelekte dossier van de
Luxemburgse rekeningen waarlangs rijke Belgische families en bedrijven
belastingen ontduiken. Legaal, dat wel, maar daarom niet minder inciviek.
Achter hen aangaan gebeurt niet en zal ook niet gebeuren, want het staat niet
in het regeerakkoord en al wat niet in het regeerakkoord staat bestaat niet
volgens de grootste regeringspartner, N-VA. Ach, dat het hier om vele miljarden
gaat en dat je bij de sociale fraudeurs hooguit een paar miljoenen kunt
terugvinden, is een onbeduidend detail. “Het staat niet in het regeerakkoord” is het nieuwe mantra dat werd afgesproken op het Schoon Verdiep.

Net nu, 25 jaar na de val van de muur, bouwt
de regering-Michel I een muur tussen de rijken en machtigen en de rest van het
land, tussen wie heeft en wie niet heeft, tussen kapitaal en arbeid.
Ideologischer kan haast niet. Net nu, alsof die historische gebeurtenissen van
9 en 10 november 1989 hem ontgaan zijn, verklaart de staatssecretaris voor
Sociale Fraude de jacht geopend middels de installatie van een kliklijn. Net nu, op een moment dat duidelijk moet zijn
geworden dat noch kapitalisme noch communisme heilzaam waren, kiezen onze
federale en Vlaamse regeringen de kant van het grootkapitaal, wellicht uit
dankbaarheid dat het mee aan de basis ligt van de huidige economische crisis
(“Dank u, banken!”) en het grenzeloze fiscale incivisme. Een verkeerd signaal op een
verkeerd ogenblik, fouter kan haast niet.

Versta me vooral niet verkeerd: als er sociaal
gefraudeerd wordt, moet daar onverbiddelijk tegen opgetreden worden. Klaar en
duidelijk. Maar dat is een taak van de overheid, die heeft daar haar
controlemechanismen voor. Desnoods moet ze extra personeel in dienst nemen (“Jobs! Jobs! Jobs!”, nietwaar?). Het is niet de taak van de individuele burger om
buurman, overbuurvrouw of vroegere kennis te verklikken. Of gaat de
staatssecretaris voor Fraudebestrijding, Armoedebestrijding en
Wetenschapsbeleid, Elke Sleurs (N-VA), gelijkaardige initiatieven nemen tegen
fiscale fraudeurs en profiteurs? Het zou van enige kracht van verandering
getuigen, al blijf ik ook in dat geval verklikkertje spelen hekelen.

Ik weet het, het is een goedkope woordspeling,
maar die kliklijn van Bart Tommelein is in mijn ogen een hele domme
lijn.