Er was een oude krokodil als Johan Vande
Lanotte voor nodig om de grootste partij van het land op haar
verantwoordelijkheid te wijzen. “De N-VA moet de premier leveren”,
zei de professor, tevens nog altijd vice-premier en minister van Economische
Zaken, Consumentenzaken en de Noordzee in de regering van stilstaande zaken.
De logica dat ofwel de grootste partij, ofwel
de grootste politieke familie in het federaal Parlement de eerste minister moet
leveren, werd na de verkiezingen van 25 mei verlaten. Niet Bart De Wever of een
partijgenoot van hem wierp zich op als de gedoodverfde opvolger van Elio Di
Rupo, evenmin een liberaal van MR of Open VLD, maar wel Kris Peeters, nadat die
eerst een verlenging van zijn mandaat als Vlaams minister-president door de
neus geboord zag. Toen kwam de kwestie ‘Europees Commissaris’ op de agenda,
moest de CD&V een hartverscheurende keuze maken, waarna het premierschap
dan toch min of meer werd opgeëist door het Blauwe Fabriekje, al blijft het
zeer onduidelijk wie die functie-die-allang-geen-eretitel-meer-is zal opeisen.
Wie horen of lezen we elke dag wel iets lekken
over de formatie: onderhandelaars van de CD&V, Open VLD en MR. Wie zwijgt
er in alle talen? Vertegenwoordigers van de N-VA. Ongetwijfeld een bewuste
strategie, uitgedokterd in het nationale partijbureau (versta: in het hoofd van
BDW), maar tussen die afspraak maken en ze ook nog eens respecteren, ligt een
brede boulevard. De discipline die N-VA-toplui nu aan de dag leggen, is zelden
gezien in de vaderlandse politiek. Ze laten het gebekvecht over aan christen-democraten
en liberalen en blijven zelf schuilen in de luwte. Respect daarvoor.
Lukt het, dan krijgen we een federale regering
die heel veel sociaal-economische accenten zal leggen die zo uit het
partijprogramma van de Vlaams-nationalistische partij komen en kan er vijf jaar
stevig rechts geregeerd worden. Lukt het niet, dan kan N-VA de schuld leggen
bij de onwil en de geldingsdrang van Peeters, Beke, Michel, Reynders, Rutten of
De Block. Krijgen we op korte termijn nieuwe verkiezingen, dan kan N-VA alleen
maar groeien, als enige partij die niet openlijk met de postjes is bezig
geweest tijdens de regeringsonderhandelingen. Tel uit je winst.
Vreemd dat CD&V, Open VLD en MR dit
spelletje meespelen, alsof ze al blij zijn met het vooruitzicht dat ze mee in
een rechtse regering mogen stappen. Minder vreemd dat een slimme buitenstaander
hen daarop attendeert. Het zou nog vreemder zijn mocht N-VA de provocatie van
Vande Lanotte beantwoorden. Blijven zwijgen is de meest geschikte tactiek, maar
die is o zo moeilijk vol te houden in de praatgrage wereld van de politiek.
Honderdzestien dagen, dat lukt nog net, maar eens we richting tweehonderd gaan
zal dat veel moeilijker blijken.
Intussen klinkt de bijnaam ‘Zweedse coalitie’
steeds accurater. De huidige formatiegesprekken beginnen hoe langer hoe meer te
lijken op het ineenzetten van een Ikea-kast: het plannetje op papier deugt niet
echt, er komt al eens een hamer op een hand terecht, er wordt luidop gevloekt,
er ontbreken een paar schroeven en uiteindelijk ben je op weg om een kast in
elkaar te vijzen waarvan je je afvraagt hoe stevig die wel op zijn poten staat.
