Hoge bomen vangen veel wind. Omdat N-VA in ons politieke
landschap van een klein boompje meteen is doorgeschoten naar de status van
populaire populier, kan die partij tegenwoordig probleemloos zeggen uit welke
richting die wind komt. Een tegenvallende peiling: de N-VA is over haar
hoogtepunt heen. Liesbeth Homans die iets relatiefs zegt over racisme: de N-VA wil
kiezers van Vlaams Belang paaien. Bart De Wever die een das draagt met
Vlaamse/Venetiaanse leeuwtjes: de N-VA wil nog altijd het land splitsen. Een
vooraanstaande Brusselse N-VA’er blijkt ook wapenhandelaar te zijn: de N-VA zit
vol onbetrouwbare types.

En nu is er Jan Jambon, om een paar dagen de wind op te
vangen, ongemakkelijk heen en weer schuivend op de hoogste tak van die
populier. Een onbeduidend extreem-rechts groepje stuurde een oude foto van begin deze eeuw opnieuw de wereld in, waarop we Jambon zien speechen op een bijeenkomst van het
Sint-Maartensfonds, een vereniging van oud-strijders die inmiddels is opgedoekt
omdat – I kid you not! – de weinige
resterende leden te oud zijn geworden.

In dat rusthuis voor Hitleradepten was Jambon op 7 mei 2001 namens
de Vlaamse Volksbeweging aanwezig, net zoals de toenmalige Vlaamse minister
Johan Sauwens, die omwille van de heisa achteraf zijn excuses aanbood aan het
Vlaamse volk en ontslag nam uit de Vlaamse regering. De foto van Jambon stond
een paar dagen geleden plots op een website waarop het Nieuw
Solidaristisch Alternatief, N-SA/NDP, haar bruine ideeën verspreidt, die
overigens niet te verwarren zijn met de solidariteit zoals we die allemaal zouden behoren te kennen. Ik hoor het u al zeggen, die
NSA is werkelijk overal en weet alles van iedereen!

Nu was het wel prettig om een paar dagen de draak te kunnen steken
met de heer Jambon. De fractieleider in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, tevens burgemeester van Brasschaat, gedraagt zich nogal arrogant en heeft de gewoonte
zijn politieke tegenstanders te kleineren in debatten. Een koekje van eigen
deeg werd dan ook zijn deel sinds donderdagavond Terzake met de ‘primeur’ kwam en Jambons toenmalige medestander in de Vlaamse
Volksbeweging, Peter De Roover, in de tv-studio mocht komen vertellen dat het
allemaal niet veel voorstelde. En ik geef toe: ik doe graag mee, als het erop
aankomt opdringerige heerschappen op hun plaats te zetten, dus had ik het –
twee dagen na de Zwarte Pietheisa en de ‘pietitie’ op Facebook – over het
opstarten van een ‘jantitie’ voor ‘Zwarte Jan’. Ach, humor, ’t is in het beste geval maar om te lachen hé.

Plots doken er nog andere foto’s op via de sociale media. De
jonge student Bart De Wever die bewonderend kijkt naar Jean-Marie Le Pen, de
jonge Bert Anciaux die een Belgische vlag in brand steekt, de jonge Vincent Van
Quickenborne als PVDA-militant op bezoek in Noord-Korea, de niet meer zo jonge
Ludo Martens van de PVDA, eveneens in dat beloofde land voor communistische hardliners. Behalve in het geval van
Martens ging het om jeugdzonden. Hebben we die niet allemaal begaan? En als we
die niet begaan hebben: hebben we dan niets gemist in ons leven?

Natuurlijk was Jan Jambon niet meer zo pril in 2001: hij was
toen net 41 geworden. Een jeugdzonde kan je ’t dus niet noemen. Maar de
hamvraag blijft: moet Jambon hier zijn politieke conclusies uit trekken, zoals
sommigen opperen? Op het ogenblik van de feiten was Jambon vooraanstaand lid
van de Vlaamse Volksbeweging, maar geen politiek functionaris. Hij had niet
eens een lidkaart van een partij op zak. Jambon heeft, zoals de meeste Vlaams-nationalisten,
een verleden in wijlen de Volksunie, maar daar was hij al eind jaren tachtig
teleurgesteld weggelopen, omdat die, jawel, te links werd. En pas in 2006 ging
hij op een lijst staan namens de Nieuw-Vlaamse Alliantie. Daar behoort hij onmiskenbaar tot de rechtervleugel. Iemand moet dat doen…

Mij lijkt er dan ook niets aan de hand, eerlijk gezegd. Je
kan Jambon van een op zijn minst tijdelijk gebrek aan goede smaak beschuldigen.
Je kan hem verwijten dat hij ging praten voor een gezelschap van lieden die nog
elke nacht dromen van swastika’s en het perfecte Arische ras. Je kan hem ook
euvel duiden dat hij toen én nu geen duidelijke afstand nam van het fascistisch
gedachtengoed van die oostfrontstrijders. Maar hij was geen lid van dat groupuscule, vertegenwoordigde geen
officiële instanties van dit land (wat bij Sauwens op diezelfde meeting wel het
geval was!) en heeft – voor zover we dat nu weten of kunnen inschatten – geen
sympathieën voor een splinterpartijtje dat zich rechts van het Vlaams Blok had
opgesteld, voor zover daar nog plaats is.

Onze samenleving is erop gericht (of zou dat toch moeten
zijn) dat iedereen van gedacht mag veranderen. We kunnen ons vergissen. We evolueren. We gaan anders denken over een aantal onderwerpen. Gevangenen kunnen vervroegd vrij komen, omdat we geloven dat ze hun fouten
hebben ingezien en ze recht hebben op een nieuwe kans. We hekelen wel eens
het opportunisme van politici die naar een andere partij overstappen, maar we
vinden uiteindelijk wel dat dat moet kunnen. ‘Wie nooit van mening is
veranderd, heeft zelden iets geleerd,’ zegt een spreekwoord. Een ander spreekwoord
luidt: ‘Alleen de zotten veranderen niet van gedachten’. Als ik naar mezelf
kijk: ik denk helemaal anders of alleszins toch veel genuanceerder over een
aantal dingen dan dertig jaar geleden. Toen ik afstudeerde wist ik hoe de
wereld in mekaar zit. Die arrogantie, ja. Nu twijfel ik veel meer en dat is
goed. Dat is het leven.

Om misverstanden uit te sluiten: dat Vlaams Belang electoraal in de hoek wordt gedrumd door
N-VA, een partij waarrond geen ‘cordon sanitaire’ hoeft opgetrokken te worden,
ligt uiteraard ten grondslag van dit gefrusteerde ‘lek’ vanuit
N-SA/NDP-kringen. Een handvol nostalgische idioten, die dwepen met het cijfer
88 en die voortdurend last hebben van een rechterarm die een stokstijve groet
wil brengen, heeft even de aandacht gekregen die het absoluut niet verdiende.
Vervelend voor Jan Jambon én de N-VA, maar eigenlijk past hier – naar analogie
van de ‘Et alors?’ van François Mitterrand toen het bestaan van zijn onechte
dochter uitlekte – een welgemeend: ‘En dan?’

In wezen zijn die naar de N-VA overgestapte ex-Vlaams Belangmandatarissen
veel erger. Ooit vonden ze dat ranzige 70 Puntenplan zo geweldig. Of ze
schreven er, zoals Karim Van Overmeire, vlotjes aan mee. Hoewel je nooit zeker
kan zijn dat hun overstap niet louter werd ingegeven door opportunisme,
politiek lijfsbehoud, moet ook hier gelden dat je in de loop van je leven
drastisch van gedacht mag veranderen. Mijn gedacht.

***

Tot slot een welgemeende tip voor een partij waarop ik zelf
nooit zal stemmen: verwacht je aan nog meer vervelende ‘lekken’, ambetante
dossiers die opeens uit het niets opduiken, dubbelzinnige oude standpunten die
herontdekt worden. Bespaar iedereen – en in de eerste plaats jullie zelf – tijd
en ergernis: hoor goed rond bij alle mandatarissen of ze iets op hun kerfstok
hebben, verzamel die getuigenissen en kom er zo snel mogelijk zelf mee naar
buiten. Zijn we daar ook weer van af!