Er is iets loos met Yves Leterme. Meer bepaald is hij
kleurloos, geurloos, smaakloos, principeloos, karakterloos, ideeënloos,
roekeloos, schaamteloos, achteloos, gewetenloos, hopeloos, humorloos,
fantasieloos, vreugdeloos, eerloos, charismaloos en besluiteloos. Werkloos, daarentegen, is hij niet,
want na zijn verwoestende doortocht als eerste minister werd hij
weggepromoveerd naar een topfunctie bij de OESO, de Organisatie voor
Economische Samenwerking en Ontwikkeling, en brengt hij zijn werkdagen door in
Parijs, ver weg van de blaffende honden in de Wetstraat.

Leterme zat gisteravond in Terzake, in een uitzending die volledig gewijd was aan de
economische crisis en Dexia, met als uitloper ACW-dreigementen en de politieke
ambities van de ex-premier. Vreemd genoeg worden die laatste thema’s vandaag uitgebreid
opgepikt door de media en worden de belangrijkste onderwerpen behandeld alsof
het faits divers zijn.

Tegenover Leterme zat econoom Ivan Van de Cloot, die
anderhalve week geleden had geopperd dat een Vlaamse topminister (en dat moest
dan minister-president Kris Peeters of Hilde Crevits zijn) op een handelsmissie
in Houston, Texas, had gezegd dat iedereen die kritiek had gegeven op het ACW
één voor één zouden worden aangepakt door de christelijke werknemersorganisatie.
Die minister maakte daarna het bekende gebaar van de revolver tegen het
voorhoofd. Pang! Van de Cloot was er zelf niet bij in Texas, maar had het
verhaal uit verschillende monden gehoord en tweette erover. Met bijna
elfduizend volgers weet je dat zo’n achteloos berichtje van maximaal 140 tekens
vliegensvlug wordt opgepikt.

Waarop rechts Vlaanderen als één man opstond om te eisen dat
het onderwerp uitgebreid in Terzake zou
worden behandeld. Waarna de redactie van dat programma bevestiging zocht en
niet vond, en het thema bleef liggen. Waardoor rechts Vlaanderen helemaal op de
achterste poten ging staan. Waarna alsnog een soort thema-uitzending werd
uitgedokterd waarin Van de Cloot tegenover Leterme werd geposteerd.

Een echt debat werd het nooit, omdat de CD&V’er
voortdurend naast de kwestie antwoordde, uitvluchten zocht en, als hij in een
hoek werd gedrumd, de schuld bij anderen zocht. Zo mochten we verstaan dat de
oplossingen voor Fortis en Dexia, die de Belgische belastingbetaler nog vele
jaren veel geld zullen kosten, een gevolg waren van het democratisch
besluitvormingsproces. Leterme beschuldigde zijn collega-politici er nog net
niet van dat het domoren zijn, die hem, de slimste van de klas, meneer notaris,
niet wilden volgen.

Toen Van de Cloot herhaalde dat hij zelf al een paar keer het
slachtoffer is geweest van intimidatie (hij vertelde er niet bij of de
intimidator het gebaar met de revolver tegen het voorhoofd had gemaakt), werd
de sowieso al lichtgeraakte Ieperling helemaal kregelig. ‘Uit respect voor
democratie en rechtsstaat: ofwel is er een bedreiging en dan dien je klacht in,
ofwel zwijg je.’ De dreigtoon was onmiskenbaar aanwezig. De slimme jurist die
Jan Nolf is, merkte op Twitter onmiddellijk op dat een strafrechtelijke klacht
wegens politieke intimidatie zinloos is, omdat het niet om een misdrijf gaat,
maar Leterme had zijn doel bereikt: het gesprek werd gesmoord in loze kreten.

Het deed me wat denken aan de quote ‘Nobody fucks with the Jesus!‘ uit de film The Big Lebowski, maar waarbij de ‘Jesus’ dan vervangen wordt door ‘politicians‘. (In een andere memorabele
scène uit die schitterende film zegt het personage van John Turturro: ‘You pull any of your crazy shit with us, you
flash a piece out on the lanes, I’ll take it away from you, stick it up your
ass and pull the fucking trigger ’til it goes “click”!‘ Daar heb
je de denkbeeldige revolver al…)

Maar terug ter zake. Terzake,
dus. Een interessant opzet verzeilde al snel in een welles-nietes-spelletje
omdat één van beide protagonisten weigerde het debat werkelijk aan te gaan. Dat
was niet de schuld van Ivan Van de Cloot, die geen blad voor de mond nam. Dat
was niet de schuld van Kathleen Cools, die zoals altijd de juiste vragen
stelde. Het was de schuld van die ene man die in 2007 nog achthonderd duizend
Vlamingen overtuigde om voor hem te stemmen. 796.521, om heel precies te zijn.
Maar die er door zijn arrogantie, kortzichtigheid en, laten we wel wezen, gebrek aan politiek talent niet in slaagde die staat
van glorie om te zetten in beleidsdaden.

Die ene man redde een partijtje dat flirtte met de
kiesdrempel van een gewisse politieke dood, nam het mee op in een
opportunistisch kartel en mag nu als een verbannen dokter Frankenstein toekijken
hoe het de inmiddels grootste partij van Vlaanderen vergaat. Zijn eigen partij
blijft intussen verder verschrompelen.

Die ene man zadelde de Belg op met de zware erfenissen van
Fortis en Dexia, waardoor hij de graaizuchtigen aan de top van die banken uit
de wind zette. Had hij die banken niet moeten redden dan? Goeie vraag.
Misschien had hij de individuele en collectieve spaarders (de Belgische
gemeenten, bijvoorbeeld) zo maximaal mogelijk moeten compenseren voor het
geleden verlies en de banken zelf laten stikken. Ik weet het niet, ik ben geen econoom.
Maar de oplossing die nu snel in elkaar werd geflanst, deugt van geen kanten, dat weet ik wel.

Ik ben niet direct een fan van Ivan Van de Cloot. Zijn visie
is me té liberaal: te veel econoom en te weinig mens. Maar ik heb respect voor
zijn visie. En het is goed dat hij die in Terzake
mocht ventileren, al zag zijn gesprekspartner dat niet zitten. Leterme
pruttelde nog wat tegen dat het makkelijk is om langs de zijlijn te staan
roepen, terwijl de politici met veel moeite proberen oplossingen te zoeken en compromissen te sluiten, maar ook dat was naast de kwestie: hij heeft er, neem ik aan, zelf voor gekozen om de politiek in te gaan.

We hadden nog recht op een primeur: hij heeft er zich bij
neergelegd dat zijn rol als boegbeeld uitgespeeld is. Dat hij nu aankondigt
zich niet kandidaat te stellen bij de verkiezingen van volgend jaar, moet je dan ook verstaan als: ‘Niemand zit hier nog op mij te wachten’. Terwijl hij in de OESO
nog carrière kan maken, een pak beter betaald dan in de Belgische politiek, alom
gerespecteerd door Europese bureaucraten die niet geïnteresseerd zijn in zijn
bedenkelijk Belgisch palmares, ver weg van die vervelende journalisten,
economen en zowat alle andere Vlamingen, die zich hem zullen herinneren als één
van de slechtste naoorlogse premiers – samen met de eentalige Edmond Leburton
(januari 1973-april 1974) en Mark Eyskens (april-december 1981) -, een eerloze man die in een
nieuwswereld die wordt gedomineerd door trivia ook nog eens uitgelachen werd
door zijn flaters met dubbelzinnige persoonlijke berichtjes op Twitter en
pikante sms’jes. Yves Leterme is uitgeteld in de Belgische politiek, dat beseft
hij zelf ook wel.

Je hebt er geen vijf minuten politieke moed voor nodig om de
slotvraag te bedenken: wie gelooft die man eigenlijk nog?