Om zeven over zeven woensdagavond kwam er witte rook uit de
bekendste schoorsteen ter wereld. Even was er nog verwarring (‘Is dat wit? Of
lichtzwart?’), maar dan konden de duizenden aanwezigen op het Sint-Pietersplein
in Rome in juichen losbarsten. Na vijf stemrondes – één meer dan acht jaar
geleden – hadden de 115 kardinalen met een tweederde meerderheid een opvolger
voor Benedictus XVI aangeduid.
Het Journaal van
de VRT en Het Nieuws van VTM gingen
vervolgens live door tot de naam van de nieuwe paus werd bekendgemaakt. Een
klein uur lang werd er een stevig potje geanalyseerd, gespeculeerd, gepronostikeerd
en ook wel volmondig geluld in de studio en geregeld werd er ook contact gezocht met de
verschillende reporters die zich ter plekke bevonden, die dan mochten vertellen
dat ze verder ook niet wisten wie het was geworden.
In de studio van de VRT
leverde dat stukje toneel overigens een flink visueel contrast op tussen Rik ‘Klein Duimpje’
Torfs en Jan ‘de Reus’ Becaus, wat best grappig was. Op Twitter regende het intussen woordspelingen
die varieerden van uitermate flauw tot zeer geslaagd.
Habemus Papam
Iets over achten klonk dan het ‘Habemus Papam’ en werd
kardinaal Jorge Mario Bergoglio, een Argentijnse krasse knar van 76 met Italiaanse roots,
voorgesteld als paus Franciscus. De favorieten hadden het niet gehaald. Het
werd geen giornata particolare voor
de Italiaan Angelo Scola, geen sambafeestje voor de Braziliaan Odilo Pedro
Scherer. Maar wel een uitbundige tango voor een outsider uit een ander
Zuid-Amerikaans land, waardoor die de eerste niet-Europese paus uit de
geschiedenis wordt.
Sinds dinsdag weten we dat Lionel Messi god is, een dag
later werd Jorge Mario Bergoglio paus. Huilen om Argentinië hoeft echt niet
meer. Argentinië heerst. Straks claimen ze nog opnieuw de Falklands!
Katholieke deskundigen in de tv-studio’s waren hevig ontroerd, hadden het over
een nieuwe start voor de Kerk en over een nederige paus die als pausennaam koos
voor Franciscus, naar Franciscus van Assisi, een kloosterling die in de
dertiende eeuw opkwam voor de armen en uitgestotenen.
Anti vanalles
Wat de eminente studiogasten er niet bij vertelden is dat
Bergoglio in zijn daden tot nu toe altijd bijzonder conservatief is geweest,
zeg gerust: reactionair, en daardoor perfect past in de rij pausen die hem zijn
voorafgegaan. Alsof de stemmende kardinalen bij het aanduiden van hun voorkeur
eerst een resem ultraconservatieve kenmerken op hun checklist hadden
aangevinkt.
Anti-abortus: √.
Anti-euthanasie: √.
Anti-homohuwelijk: √.
Anti-hervormingen: √.
Anti-geboortebeperking: √.
Anti-condoomgebruik: √.
Neemt niet openlijk standpunt in tegen pedofilie in de kerk:
√.
Bergoglio had zelfs nog een extra pluspunt: tijdens de
hoogdagen van de militaire junta in Argentinië keek hij ostentatief weg van de
vreselijke wandaden van het regime, zoals dat nu eenmaal wordt verwacht van een
katholieke leider. Een beetje hypocrisie moet kunnen, in die kringen. Veel
hypocrisie levert zelfs vroeg of laat promotie op, zoals nu. Dat hij een aantal jaren
geleden vervolgd is wegens het niet optreden tegen flagrante schendingen van de
mensenrechten, was duidelijk ook geen bezwaar om hem centraal op het balkon te
positioneren. Dus: een extra √!
Groeiende kloof
De Kerk heeft nood aan verregaande hervormingen, maar daar
zal Franciscus niet voor zorgen. Hij zal niet voor de verandering zorgen waarop
in de eerste plaats de gelovigen zelf zitten te wachten. Vaticaanstad heeft geen oren naar vernieuwing, omdat de verschillende machtsbastions dan een deel van hun macht zullen moeten inleveren. Het instituut Kerk is hardleers.
En dus moet u niet verbaasd zijn wanneer over drie jaar uit
een enquête blijkt dat het aantal kerkgangers weer drastisch is gedaald, als
resultaat van de groeiende kloof tussen Vaticaanstad en de rest van de wereld.
Dat er ook de komende jaren miljoenen arme Afrikanen aan
aids zullen sterven, omdat ze – gelovig als ze zijn – luisteren naar Rome en geen veilige condooms zullen gebruiken, is voor de paus en zijn entourage ongetwijfeld collateral damage.
Dat de Kerk op het vlak van ethische kwesties standpunten
zal blijven innemen die eerder negentiende- dan twintigste-eeuws (laat staan
éénentwintigste-eeuws) zijn, moeten de brave gelovigen er maar bij nemen.
Dat de geloofwaardigheid en het moreel gezag van de Kerk in
de komende jaren nog meer zullen kelderen is iets waar niemand van wakker hoeft
te liggen, als Rome het immers al niet zelf doet.
Het zij allemaal maar zo. Ik blijf gelovige medemensen
respecteren, maar mijn respect voor de Kerk als instituut is inmiddels gedaald
tot nul komma nul. Amen.
