We kenden de gemeente al als knooppunt van het treinverkeer,
van de faliekant afgelopen voetbalavonturen van FCV Dender en van een paar invallen bij een Koerdisch tv-station, maar sinds een paar weken is Denderleeuw
ook een politiek laboratorium geworden. Ondanks bemoeienissen en oekazes van
partijkopstukken van CD&V en Open VLD werd gisteravond tijdens de
gemeenteraad het “cordon sanitaire” de facto doorbroken, omdat Vlaams
Belang voortaan gedoogsteun zal verlenen aan een minderheidscoalitie van CD&V
en N-VA.

Denderwater was te
diep

Denderleeuw, een dichtbevolkte gemeente met 19.000 inwoners,
werd de voorbije zes jaar geleid door een coalitie van sp.a en CD&V met de
sociaal-democraat Jo Fonck als burgemeester. Maar de mot zat het laatste jaar
in het rood-roomse college en de aanloop naar de verkiezingen verliep bepaald
gênant. sp.a had een voorakkoord gesloten met oppositiepartij Open VLD, terwijl
CD&V zich had vastgeklonken aan gewezen kartelpartner N-VA. Vlaams Belang
was de lachende vijfde die het spektakel met pretoogjes mocht aanschouwen.

De kiezer zorgde op 14 oktober voor een onverkwikkelijk
scenario: sp.a. behaalde 8 van de 25 te verdelen zitjes in de gemeenteraad,
N-VA 7, CD&V 4, Open VLD/Plus 3 en Vlaams Belang eveneens 3. sp.a en Open
VLD kwamen samen aan 11 zetels, net als CD&V en N-VA. Telkens twee te
weinig om een meerderheid te vormen. In zo’n geval dringt een tripartite zich
op.

Het water van de Dender bleek echter veel te diep om tot een
volwassen akkoord te komen – ook al werd er links en rechts een aanbod gedaan
(burgemeester Fonck bood bijvoorbeeld het burgemeesterschap aan CD&V aan,
in ruil voor steun van die partij aan de coalitie sp.a-Open VLD) – en dus werd
het doorbreken van het 21 jaar oude “cordon sanitaire” plots een
realistische optie.

Adieu
“cordon”

Natuurlijk werd het “cordon” al eerder min of meer
doorbroken. Je kan niet beletten dat Vlaams Belang af en toe meestemt met een
voorstel van andere partijen. Er zijn grote verschillen binnen een democratie,
maar er zullen altijd raakpunten blijven. Op zich is dat geen probleem. Een wet die mee goedgekeurd werd door Vlaams Belang, is daarom niet meteen
een slechte wet.

Maar de toestand in Denderleeuw vormt wél een gigantisch
probleem, omdat de zogeheten “gedoogsteun” in principe over een periode
van zes jaar zal lopen. Een volledige legislatuur, kortom, tenzij er in de
komende tijd minstens twee overlopers zijn richting sp.a-Open VLD-kamp of
omgekeerd. En dus krijg je een situatie die ze in Nederland hebben beleefd toen
Geert Wilders van de extreem-rechtse, islamofobe, racistische PVV de regering
Rutte I mogelijk maakte. Gevolg was dat de coalitie niets kon verwezenlijken
zonder Wilders en dat Zijne Geföhndheid op triomfalistische wijze mocht
beslissen wat er al dan niet gebeurde in het gidsland Nederland. Een onhoudbare
samenwerking, zo bleek in de praktijk.

Zonder ultieme oplossing – nu werd ook al de afscheidnemende
Oost-Vlaamse gouverneur André Denys ingeschakeld om een laatste vervelend
klusje vóór zijn pensioen op te knappen – waarbij heel wat water in de wijn
wordt gedaan, zal Denderleeuw mogelijk tot begin 2019 de facto bestuurd worden
door Vlaams Belang. Want VB zal voortaan ‘ja’ zeggen, wanneer de voorstellen
van de coalitie haar aanstaan, en ‘neen’, wanneer dit niet het geval is. Elk
initiatief van N-VA en CD&V zal met een apothekersweegschaaltje worden
afgewogen alvorens het in de arena wordt gegooid. Voorzichtigheid, zo leert de geschiedenis, levert zelden goede politieke besluitvorming op.

De gemeente zal ongetwijfeld een flinke ruk naar rechts
maken, asocialer worden, onvriendelijker tegenover inwijkelingen, vooral als
die een andere huidskleur hebben of een andere taal spreken. En de grote
winnaar zal de grote verliezer van de gemeenteraadsverkiezingen zijn: Vlaams
Belang. Die partij kreeg een flinke klap van de Denderleeuwse kiezer, maar mag nu toch
met de grote jongens aan tafel zitten. Meer nog: VB zit aan de kop van die
tafel. Absurder wordt het niet in ons surrealistisch politiek klimaat.

Weinig media-aandacht

Wat opvalt is dat de Nederlandstalige kwaliteitskranten het
doorbreken van het “cordon sanitaire” vandaag minder belangrijk
vonden dan de discussie over het al dan niet ontwijken van successierechten
door koningin Fabiola. Jarenlang werd het “cordon” vooral in deze
media hardnekkig verdedigd en net op dit moment
suprême geven de redacties niet thuis. Heel vreemd.

Vinden onze politieke commentatoren Denderleeuw, die kleine
gemeente op de grens van Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant, te onbeduidend? Nochtans
zal dáár in de eerste plaats worden afgetoetst hoe ons politieke landschap er
na de federale en Vlaamse verkiezingen van 2014 mogelijk zal uitzien, zeker
wanneer de dreigende onbestuurbaarheid ook op die niveaus een feit wordt.

Overlopers of
opportunisten?

Op de sociale media wordt Denderleeuw wél druk
becommentarieerd. Vaak wordt in één ruk ook het recruteringsbeleid van N-VA
over de hekel gehaald, omdat die partij intussen heel wat ex-Vlaams Belangers
heeft binnengehaald en hen ook nog eens een prominente rol toebedacht. Ook dat
is vreemd, want mensen hebben het recht om van gedacht te veranderen. Ook wie
een verstokte VB’er was, moet zich kunnen “bekeren”. Dat hoort bij
een open democratie.

Ik ben niet naïef: heel wat van die nieuwe N-VA’ers
verlieten hun vorige nest uit puur opportunisme; ze wisten dat de gloriejaren
van het Belang in het verleden liggen. Voor de N-VA was het dan weer een
handige manier om een deel van het kiezerspotentieel van VB naar een ander
Vlaams nest te lokken. Dat is trouwens ook gelukt. Op zich niets op tegen, ook dat hoort
bij onze democratie.

N-VA had echter een duidelijker signaal moeten uitsturen (en
misschien moet de politiek dat in zijn geheel wel doen): overlopen kan en mag,
maar je hebt nu eenmaal een mandaat gekregen van de kiezer omdat je opkwam voor een bepaalde
partij. Dus: als je die partij verlaat, geef je je mandaat af aan een andere
kandidaat van die partij. En je nieuwe partij zet je niet meteen op de lijst
bij de eerstvolgende verkiezingen.

Even mijn standpunt illustreren met een praktisch voorbeeld:
Karim Van Overmeire mocht gerust overlopen van VB naar N-VA, maar hij zou volgens
mij pas in 2014 op een lijst hebben mogen staan. En hij zou momenteel dus ook
geen schepen kunnen zijn in Aalst.

Wees gerust, alle opportunisten zouden er meteen van tussen vallen. Van wie wel nog overloopt, mag je dan veronderstellen dat hij of zij
oprecht van mening is veranderd. Strengere spelregels zouden het politieke spel
correcter laten verlopen.