De ene overwinningsspeech is de andere niet. Zowat alle
waarnemers zijn het erover eens dat Barack Obama zijn ‘four more years’ heeft
ingeleid met een toespraak die even krachtig, misschien wel krachtiger, was dan
zijn ‘Yes, we can’ van vier jaar geleden. Zet de klank af en je ziet een warme
persoonlijkheid, die veel en breed lacht, en die zijn publiek recht in de ogen
kijkt. Zet de klank op en je wordt meegezogen in het enthousiasme, ook al besef
je tegelijkertijd dat een groot deel van zijn speech dode letter zal blijven.
Zo gaat dat nu eenmaal in de politiek. Maar dat warme deken dat Obama over ons
heen legde op deze koude novemberochtend zal ons altijd bijblijven. Deze man is
en blijft een geboren communicator.

Ga dan drieëntwintigeneenhalve dag terug in de tijd en
herbekijk/herbeluister de overwinningstoespraak die Bart De Wever gaf in de
Antwerpse Zuiderkroon. Zonder klank: in plaats van een warme persoonlijkheid
zie je een verkrampte, verzuurde en pissige man, die – als je niet beter zou
weten – net een politieke draai om de oren heeft gekregen en die nauwelijks
opkijkt van het papiertje waarop hij inderhaast zijn tekst heeft gekrabbeld.
Daar viel weinig ‘Happiness’ te bespeuren. ‘Zet die klank af!’ is echter geen
optie. Mét geluid wordt de verkramping en verzuring alleen maar versterkt.

De boodschap van Obama is “including”: alle Amerikanen
moeten weer worden verenigd, na een smerige verkiezingscampagne en na de
verbale oorlog tussen hem en zijn concurrent Mitt Romney. De boodschap van De
Wever is “excluding”: ze is bestemd voor zijn partij- en geestesgenoten, en er
wordt van de live tv-uitzending geprofiteerd om het eclatante succes onder de neus van de tegenstanders te wrijven. Daarom dat BDW zo boos was dat ‘die ploat’ bleef draaien: zo
getormenteerd en gefocust was hij, de eeuwige underdog, de
verkiezingsoverwinnaar van 2010 die niet au sérieux werd genomen door de traditionele
partijen, dat hij zo snel mogelijk zijn zielenroerselen wilde uitspuwen.

Je kunt de verschillen tussen beide toespraken perfect
illustreren aan de hand van een WordCloud. Kopieer de tekst van Obama’s
Engelstalige speech (http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/archief/2.1222/buitenland/1.454802),
open www.wordle.net, klik op “Create” en
plak de tekst vervolgens in het centrale tekstvak. Druk dan op “Go”. (Ik neem de originele,
onvertaalde tekst, omdat je anders verkeerde inhoudelijke accenten gaat
leggen.) Doe hetzelfde met de tekst van de zegevierende De Wever (http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121014_430).

Wat valt op: de opvallendste woorden in Obama’s toespraak
zijn “America”, “country”, “together”, “forward”, “best”, “future”, “work” en
“together”. Stuk voor stuk woorden die voor alle Amerikanen gelden. Bij De
Wever wordt dat “vrienden”, “Vlamingen”, “stad”, “onze”, “vandaag”, “grootste”,
“partij” en “samen”. Zoek de zeven verschillen!

Het centrale, meest gebruikte woord bij Obama is “America”,
het land waar het om draait, terwijl “Antwerpen” bij De Wever veel minder aan
bod komt. Bij de kernwoorden zijn alleen “together” en “samen”
gemeenschappelijk.

Obama nodigt uit om samen te zitten en vooruit te kijken,
naar de gemeenschappelijke toekomst van de VERENIGDE Staten (‘The best is yet
to come!’). De Wever viert een privé-feestje met zijn politieke vrienden en
sympathisanten (‘Antwerpen is van iedereen, maar vanavond toch vooral van ons!’).
Nochtans kan Obama meteen een regeringsploeg samenstellen, zonder lange
formatieronde, terwijl De Wever nog altijd máár kandidaat-burgemeester is.

Hoeft het dan te verwonderen dat de andere Antwerpse partijen niet veel zin
hebben om mee te stappen in dit triomfalistische verhaal van de N-VA? Het
woordje “samenwerking” duikt bij De Wever pas in de allerlaatste paragraaf op, waardoor
het bijna verloren is gegaan in het feestgedruis. Barack Obama heeft zijn
afspraak met de geschiedenis (alweer) niet gemist. Bij Bart De Wever kan je wel
volop van een gemiste kans spreken.

Met goeie, positieve communicatie kun je veel bereiken. Met
middelmatige communicatie blijf je in een grijze zone hangen. Met slechte of
agressieve communicatie maak je veel kapot. Vraag het maar aan de ex-trainer
die als een dief in de nacht opstapte bij zijn vorige werkgever, waarmee hij –
ondanks het aanwezige toptalent – niets had gepresteerd, maar die toch zei dat hij
de doelstellingen voor 90 procent bereikt had. Dat maak je nooit meer goed. Dan
kun je beter zwijgen.