Alleen als u de afgelopen weken en maanden op een andere
planeet heeft doorgebracht, zal het u ontgaan zijn dat we dit jaar, een heel
jaar lang, vieren dat honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak.
‘Vieren’ is een heel slecht gekozen werkwoord, al blijkt 14-18 De Musical daar toch heel dicht tegen aan te leunen.
Een musical over de Groote Oorlog, één van de wreedste
passages uit de geschiedenis van de mensheid, dat klinkt in elk geval niet zo
smaakvol, maar dat belette Studio 100, regisseur Frank Van Laecke (neen, dat
ben ik niet!), componist Dirk Brossé en scenarioschrijver Allard Blom niet om
van die tragedie een muzikaal spektakel te maken. Inhoudelijk mag ik er niet
over oordelen wegens: niet gezien, maar zo’n titel doet vrezen voor toekomstige
vergelijkbare producties als 40-45 De
Opera, Cabaret Vietnam en de sexy
show 50 Tinten Golfoorlog. Oorlog als
entertainment, ik vind dat niet zo’n goed idee, tenzij je de satirische en sarcastische toer
opgaat.
Over de Eerste Wereldoorlog bestaat nu ook een
solo-voorstelling van Wim Geysen, Wereldschemer.
Ik ken Wim omdat ik hem zeventien jaar geleden van zijn uitgeverij mocht
begeleiden bij zijn debuutroman Lek.
Toen was hij nog een jonge, bevlogen leraar, die aandachtig luisterde en iets
aanving met mijn goedbedoelde raad, vandaag is hij nog altijd bevlogen maar
staat hij niet meer voor de klas, ook al komt hij nog veel in aanraking met het
onderwijs via zijn theaterproducties. Die worden vaak opgevoerd voor
leerlingen. En na Lek volgden al
zeven andere romans. Een bezig mannetje, die Wim. En goed dat er Facebook bestaat, zodat we na al die jaren terug met elkaar in contact kwamen.
In Wereldschemer
brengt Geysen, geruggensteund door pianist Stefan Van Puymbroeck, cellist
Anthony Gröger en violiste An Simoens, het verhaal van een boerengezin – vader,
moeder, twee zonen, één zwangere dochter – dat in 1914 geconfronteerd wordt met de
oproep van de Belgische overheid om jonge mannen naar het front te laten gaan
om er dapper te gaan vechten tegen den
Duits. Willem en Karel, de twee broers, trekken naar de IJzer. Het zijn
tegenpolen: Willem is ongeletterd en eenvoudig, Karel is de intelligente van de
familie. Aan de hand van brieven, beeld- en geluidscollages en monologen wordt
hun verhaal verteld door de mond van Willem. Hoe het met hen afliep in de
oorlog, wil ik niet verklappen. Wat u wel mag weten: ook in deze voorstelling
winnen ‘we’ van de Duitsers!
Daar waar 14-18 De
Musical uitpakt met grootse decors, indrukwekkende belichting en een grote
cast, doet Wim Geysen het bijna op z’n eentje. Bijna, want de rol van de
muzikanten – die ook stukjes mee acteren en de kroniek van vier jaar oorlog
voorlezen – mag absoluut niet onderschat worden. Zij doen meer dan de gaten
vullen wanneer Geysen aan een kledingwissel toe is. De muziek van Stefan Van
Puymbroeck is een wezenlijk onderdeel van Wereldschemer.
Met vrij eenvoudige middelen en een kleine bezetting wordt die
onmenselijke periode verrassend helder en compleet belicht. Tragi-komische
momenten waarin Geysen eerst een oorlogswetenschapper speelt (die een hallucinante
lijst afleest met richtlijnen hoe je soldaten moet behandelen, wat er kort op
neerkomt dat je moet brullen, onderdrukken en hen als kanonnenvoer beschouwen)
en daarna de ceremoniemeester in een circus, benadrukken nog meer de waanzin
van het hele gebeuren, dat uiteraard een onwezenlijke indruk moet hebben
gemaakt op alle échte Willems en Karels in het Belgische leger van toen.
De voorstelling is op maat gesneden van jongeren vanaf
veertien jaar. Daarom werd ze ook kort gehouden: 75 minuten. Kwestie van de
aandacht erbij te kunnen houden. Je krijgt het grote en het kleine verhaal van
de Groote Oorlog chronologisch verteld, zowel wat er zich op alle fronten in
Europa afspeelde als wat Willem en Karel op Vlaamse bodem meemaakten.
Wereldschemer zal
pas vanaf 11 november worden opgevoerd in zalen over het hele land en de
bedoeling is om dat vier jaar vol te houden, tot in 2018 wordt gevierd dat de
Groote Oorlog precies honderd jaar gedaan is. Deze try-out heeft nog wat
werkpunten blootgelegd, maar deze
voorstelling geeft heel mooi weer hoe die gebeurtenis van honderd jaar geleden de
levens van onze voorouders sterk beïnvloedde. Wanneer Willem in het begin vrolijk
het podium komt opgedanst, is dat de hoopvolle dans van de onbezonnen jongeman,
die een heel leven voor zich heeft. Wanneer hij ruim een uur later op dezelfde
manier het podium dansend verlaat, is het een soort danse macabre geworden. De onschuld is weg, normaal verder leven is
quasi onmogelijk geworden, alleen de schijnbaar vrolijke dansende beweging is
gebleven. Zo moet het destijds ook in het echt gegaan zijn.
Info en boekingen via: www.wimgeysen.be
