Maandans

Seks@Canvas. Een titel
die lekker bekt en die bepaalde verwachtingen oproept, en niet alleen voor de
meerwaardezoeker. Vergis u echter niet: dit is een ernstig programma over een
ernstig onderwerp. Al ontbreekt een relativerende knipoog niet en staat onze
gids, Annick Ruyts, erom bekend dat ze tv-reeksen maakt vanuit een hoge mate
van persoonlijke interesse en betrokkenheid. Een interview. (Een aantal van onderstaande
uitspraken werd afgelopen zaterdag ook gebruikt in mijn Het Laatste
Nieuws-artikel ‘Een standje van zaken’.)

Voor een buitenstaander kan het vreemd lijken dat Canvas nù
met een seksprogramma begint, maar netmanager Mark Coenen speelde al langer met de idee. ‘Toen ik hier begon,
stelde ik vast dat Canvas vooral bezig was met cerebrale onderwerpen. We waren
sterk in les choses du monde, maar
veel minder in les choses de la vie.
Ik wil dat we de volledige mens bekijken en dat we het ook over psychologie,
geloof, seks en relaties hebben. Dingen waar de mensen mee bezig zijn. Vorig
jaar hadden we al Te gek, een reeks
over de psychiatrie. En nu dus Seks@Canvas,
programma’s waarbij we telkens wel onze eigen aanpak respecteren. Het mag geen
voyeuristische televisie worden.’

We kennen Annick
Ruyts (49) vooral van programma’s waarin reizen en emigreren centraal
stonden: Grenzeloze liefde, We are from Belgium en Tot aan de maan en terug. Eigenlijk gaat
ze in Seks@Canvas op hetzelfde elan
door. Het programma is tegelijk een reis doorheen de tijd, zeg maar: seks in de
jongste vijftig jaar, en een actuele stand van zaken.

‘Seks wordt tegenwoordig altijd geproblematiseerd,’ zegt ze.
‘Ofwel gaat het over de pornoficatie van de maatschappij, ofwel komen we met
zijn allen niet meer aan ons trekken, zo wordt beweerd. Maar is dat wel zo en
ervaart de Vlaming dat ook zo? Omdat ik een tv-maker ben en geen seksuologe,
was het perfect mogelijk om met een open vizier die wereld in te stappen. En we
hebben drie onderwerpen afgebakend. Eerst is er genot: vroeger mocht het niet
van de Kerk en nu leven we in een prestatiecultuur. Kunnen we nog wel genieten?
In de tweede aflevering gaat het over het internet, omdat dat zo’n belangrijke
speler is geworden in het seksgebeuren. En in de slotaflevering gaan we op zoek
naar de taboes die er nog overblijven.’

Geen
ver-van-ons-bedshow

Waarin verschilt jouw
aanpak met die van de bekendste tv-seksuologe, Goedele Liekens?

‘Ik ben Goedele niet. Als je aan Goedele een vraag over seks
stelt, zal ze zelf antwoorden, ze is dan ook seksuologe. Als je aan mij een
vraag stelt, dan ga ik het antwoord zoeken bij experts en bij gewone mensen, en
net die zoektocht maakt het voor mij interessant.’

‘Ieder heeft zijn eigen stijl, zijn eigen aanpak. Ik spreek
mij daar niet over uit. Wij hebben gekozen voor
de documentaire aanpak. Toen ik in mijn omgeving zei dat ik hiermee bezig was,
was de eerste reactie: “O nee, toch weer niet al die speciallekes.” Zo van: “Ik draag latex en ik plas in uw
mond!” (lacht) Dat hebben de
mensen allemaal al gehad. Voor sommigen is dat de realiteit: fijn voor hen.
Maar voor de meesten is het puur sensatie, een ver-van-hun-bedshow.’

‘Ik geef toe dat we lang hebben gezocht naar de juiste toon,
want je zit al snel in het lachwekkende of het belerende. Het is een zoektocht
geworden. Ik vind van alles op het internet, ik kom bij mensen binnen en praat
met hen, en ieder geeft zijn deel van de waarheid.’

Als je in beeld komt
in deze serie, zit je vaak hartelijk te lachen. Is seks zo grappig?

‘Weet je, als je beelden terugvindt van de jaren zeventig
waarop je een presentator ziet met een strikje, met rechts van hem een yucca en
links een volledig naakte vrouw, dan vind ik dat grappig. Dat archief was voor
ons een godsgeschenk. Als je ziet dat al die studiogasten vroeger gewoon zaten
te roken tijdens een programma, dat kan je je nu niet meer voorstellen.’

‘Paula Semer heeft jarenlang baanbrekend werk verricht met
haar maatschappelijke programma’s. Dat was in een periode dat alleen praten
over seks er al voor zorgde dat half België op zijn kop stond. Nadien kon er
veel meer. Ik heb beelden gezien van een naakt achtjarig meisje dat op een
tafel was gezet en dat heel close gefilmd werd. Als je dat vandaag zou doen,
vlieg je in de bak. Dutroux heeft
voor een serieuze mentaliteitswijziging gezorgd.’

Genieten versus
presteren

Genot en
prestatiegerichtheid lijken me haaks op elkaar te staan.

‘Tegenwoordig is ‘genot’ geven een prestatie die je moet
verrichten. Ik ben nog voorgelicht met bloederige bevallingsfilmpjes of een
diareeks van SOA’s (Seksueel
Overdraagbare Aandoeningen, FVL) waar je een week niet goed van was. Over
genot werd niet gepraat. Oudere generaties vertellen me dat het vroeger zo’n
beetje de woestijn was. Ze kregen een boekje met katholieke raadgevingen hoe je
vooral moest wegblijven van de jongens of de meisjes. Toch is er vandaag op dat
vlak niet zóveel veranderd. Op school krijgen jongeren nog altijd het vingertje
en de waarschuwing “Zie dat je ze niet zwanger maakt en dat je geen ziekte
opdoet!”‘

‘De overgrote meerderheid van de jongeren praat nog altijd
niet met zijn ouders over seks. Je kunt wel Hoe het moet-filmpjes downloaden
voor 1 euro, maar daarmee bereik je niet alle jongeren, het is behoorlijk
expliciet en ze lachen er zelf mee. “Het is precies National Geographic,” zei
één van de meisjes die ik heb geïnterviewd. (lacht)‘

Volgens het recentste
seksonderzoek van Sexpert Vlaanderen doen we het tegenwoordig 1,2 keer per week
met elkaar. Vroeger was dat nog 2 keer. Klopt die statistiek?

‘Mensen zijn heel oneerlijk over hun seksleven. Ze weten wat
het vorige gemiddelde was en ze zullen daar in hun antwoord niet ver van
afwijken, omdat ze denken dat dat sociaal wenselijk is. Zelfs als je ’t zeven
keer per dag doet, vul je dat nog niet in. Het zegt ook veel over hoe graag we ‘normaal’
willen zijn. Als je de boekskes
leest, dan vind je almaar meer tips over hoe je een goede minnaar kunt zijn en
dat soort dingen. Dat zorgt alleen voor nog meer druk. Wat wij willen aangeven
met dit programma is: als jullie het met zijn tweeën, of met meer, OK vinden,
is het dat ook.’

Er wordt gezegd dat
er een nieuwe preutsheid op komst is. Is dat ook jouw bevinding?

‘De pendule slingert altijd van de ene naar de andere kant.
We komen uit een extreem open periode, dat is nu een pak minder. Maar ik weet
niet of we echt preutser aan ’t worden zijn. Ik noem dat liever ‘normaler’. Er
is een drang om niet te veel uit de band te springen en niet te extreem te
zijn.’

Taboes

Zijn er nog taboes in
2013?

‘Daar ben ik wel van geschrokken, ja. De manier van praten
is dan wel veranderd, maar niet alles is zoveel opener. Ik wilde iets doen over
vrouwen met een fuckbuddy, waarmee ze
seks hebben buiten een relatie. Ik ken er zo een aantal, maar er wilde er geen enkele
meewerken. Niemand! Het gezegde ‘A man is
a stud and a woman is a slut‘ leeft nog altijd.’

‘Ook masturbatie blijft in de taboesfeer hangen. Vroeger was
dat zonde, zaadverspilling. Je werd er blind van, zei men. Nu kan en mag het,
maar zorgt het soms voor spanningen binnen een relatie. Meneer kijkt naar porno
en masturbeert daarbij en mevrouw vindt dat overspel. En dan is er nog seks bij
bejaarden: dat bestáát, maar het blijft een hardnekkig taboe.’

Een belangrijk
gegeven vandaag is het internet. Je hebt er ook een hele aflevering aan gewijd.
Wat waren jouw bevindingen op het WorldWideWeb?

‘Ik ben heel blij dat mijn computer niet verschrikkelijk
besmet is. Ik heb de meest vreemde dingen ingetikt en toch vind je het. Wat
velen denken is dat ze in het midden van de nacht anoniem bezig zijn op het
internet, maar dat klopt niet. De e-cops van de federale politie krijgen hoe
langer hoe meer klachten binnen van mannen die worden afgeperst. Die zitten met
een vrouw te webcammen, geven
zichzelf bloot, tot die vrouw plots uit beeld verdwijnt en ze het bericht
krijgen dat alles werd opgenomen en dat ze zoveel moeten betalen willen ze
vermijden dat al hun Facebook-vrienden een berichtje krijgen met een foto
waarop ze staan te masturberen. Da’s een nieuwe business aan het worden.’

Even terug in de
tijd: de elektrische vibrator was, volgens jouw onderzoek, het vijfde
elektrische huishoudtoestel uit de geschiedenis en kwam er nog vóór de stofzuiger en de wasmachine.
Wat is daar de verklaring voor?

‘Rond 1870 mochten vrouwen vooral borduren, maar hun
seksueel verlangen bleef onvervuld. Als ze daar lastig over werden, noemde men
dat hysterie en werden ze naar de dokter gestuurd. Die deed dan aan manuele
therapie. Eigenlijk was dat masturbatie, alleen mocht het zo niet genoemd
worden. Maar als zo’n dokter een aantal vrouwen na mekaar moest behandelen,
werd dat lastig voor zijn arm. (lacht) En
dan was er een slimmerik die eind negentiende eeuw een elektrisch apparaat
heeft uitgevonden om daaraan te verhelpen. Tot lang in de twintigste eeuw werd
dat toestel in deftige damesbladen aangeprezen als een massagetoestel. Ik
herinner mij nog magazines die ik las bij mijn grootmoeder en waarin je dat
soort massage-apparaten zag. Pas bij de komst van de porno-industrie werd
duidelijk dat die vibrator diende voor seksueel genot.’

Hoe expliciet mochten
de beelden zijn die je toont?

‘Als je het hebt over zeer expliciete beelden uit een
voorlichtingsfilm, dan moet je uiteraard niet het stuk tonen waarin er niets te
zien is. Maar we hebben het allemaal goed gekaderd. We zijn nooit op zoek
gegaan naar porno an sich. Porno
heeft maar één functie: je opwinden. Dit programma heeft als doel om de dingen
te plaatsen. We tonen geen blote tieten om hogere kijkcijfers te halen. We
hebben ook een 16+ label. Het programma wordt dan wel uitgezonden om half tien,
maar we waarschuwen de ouders dat de beelden misschien té expliciet zijn voor
hun kinderen en dat ze die beter begeleid kunnen bekijken.’

Goesting (om te
kijken!)

Wat ontbreekt er nog
aan ons seksleven?

‘We zijn veel te veel bezig met te voldoen aan die norm van
1,2 keer seks per week. Er moet veel meer rust zijn in ons seksleven. We laten
ons te veel beïnvloeden door de boekskes.
Hoe vaak je het doet en hoe je het doet, gaat niemand wat aan. Zolang je je er
maar goed bij voelt. Ach ja, een beetje relativeren helpt, zoals bij alles in
het leven.’

Om mensen niet op het
verkeerde been te zetten: Seks@Canvas
is niet het soort programma waar je ‘goesting’ van krijgt?

‘Goesting om te blijven kijken hoop ik toch wel! (lacht) Maar het is niet de bedoeling
van de reeks dat je met een broek vol goesting zit, neen.’

De eerste aflevering
van Seks@Canvas wordt op woensdag 3 april om 21u35 uitgezonden op, hoe kan het
anders, Canvas.