Het is een poos bon ton geweest om te waarschuwen voor de uitwassen van woke. Woke zou onze samenleving ontwrichten. Woke zou de onderlinge communicatie bemoeilijken en uiteindelijk onmogelijk maken. Woke is ongenuanceerd, woke is gericht op het verbieden van controversiële meningen, woke is dit, woke is dat. Onze premier schreef er als partijvoorzitter-burgemeester-afwezig parlementslid nog een boekje over, daar had ie dan wel de tijd voor, in tegenstelling tot aanwezig zijn in het parlementair halfrond. Naar rechts uitgeweken filosofen en sociologen vonden dat woke te ver ging. Woke, zo klonk het uit vele monden, moest een halt worden toegeroepen.
De beslissing om een concert onder leiding van de Israëlische dirigent Lahav Shani te schrappen op het Gent Festival van Vlaanderen werd ook al snel onder de noemer (té) ‘woke’ geplaatst. Meer dan een week wordt er al over gesoebat op sociale en andere media. Wie tegen de beslissing is, voert als argument vaak aan dat het antisemitisch is om een concert onder leiding van Shani te annuleren. Wie niet meer weet welke argumenten te gebruiken over wat Israël al bijna twee jaar uitricht in Gaza, roept dan maar ‘Antisemitisme!’. Ik las op verscheidene plekken dat Shani wordt geweerd omdat hij Jood is. Ook dat is volstrekte onzin. Je kunt voor of tegen de beslissing zijn, maar Lahav Shani is niet welkom omdat hij als dirigent van het Israëlisch Filharmonisch Orkest gelieerd is met het regime-Netanyahu en omdat hij niet ondubbelzinnig afstand heeft genomen van de genocide die momenteel – zelfs volgens de Verenigde Naties – aan de gang is in Gaza. Ja, Shani heeft een opiniestuk geschreven in een Duitse krant waarin hij zich voorstander toont van vrede. Ik heb die bijdrage in vertaling gelezen in De Standaard en, heel eerlijk, zelden zo’n opeenstapeling van clichés gezien, maar nergens – Nergens! – distantieert hij zich van wat ‘zijn’ regering momenteel uitricht. Wat wil dat trouwens zeggen, ‘voorstander van vrede’? Netanyahu is ongetwijfeld ook voorstander van vrede, zodra hij alle Palestijnen heeft gedood of verjaagd. Poetin zal ook wel vredelievend zijn, zodra hij heel Oekraïne, de Baltische staten en nog wat andere ex-Sovjet-Unie-onderdelen heeft ingepalmd. Hitler zou destijds ook de vrede hebben verdedigd, mocht hij zijn wereldrijk hebben kunnen uitbouwen. Na een gewonnen oorlog is het makkelijk om voor de vrede te kiezen.
Dat Bart De Wever, in de hoedanigheid van premier, een concert onder leiding van Shani heeft bijgewoond in het Duitse Essen en daarna gretig handjes schuddend op de foto ging met de dirigent, is buitengewoon ridicuul. Belachelijk. Opportunistisch. Maar ook: niet verwonderlijk voor een historicus die wel vaker aan de verkeerde kant van de geschiedenis is gaan staan. Een opgestoken middenvinger was dit naar zijn eigen coalitiepartners. Een teken dat hij nog altijd meer bezig is met zijn eigen profileringsdrang dan met het leiden van een ingewikkeld land waar alle burgers het recht hebben zich vertegenwoordigd te voelen, ook al is het door partijen waarvoor ze niet gestemd hebben. Een signaal dat hij, en hij alleen, de grote baas blijft binnen de N-VA, zeg maar: de Nieuw-Zionistische Alliantie.
Hoe zielig moet het zijn om vandaag Valerie Van Peel te heten? Vorig jaar nog bewonderd en toegejuicht omdat ze de verziekte politiek verliet – ‘Amai, straffe madam!’ –, vandaag een marionet in het traditionele politieke poppentheater. Van de ‘straffe madam’ blijft niets meer over. Ze echoot baas-boven-baas De Wever en de zionistische clan in haar partij na. Wat een afgang!
De beslissing van de raad van bestuur van het Festival van Vlaanderen om Lahav Shani te weren – waarop de politieke vazallen van N-ZA in de raad van bestuur alsnog laf de uitgang zochten en hun eigen bijdrage tot de beslissing minimaliseerden, herinnert u zich dat nog van Theo Francken en zijn partij ten tijde van het ‘Marrakesh-pact’? –, is weloverwogen, ook al zijn er argumenten contra te bedenken. Dit heeft niets met woke of cancelcultuur te maken. Wel met een aan gang zijnde genocide en het gebrek aan duidelijk engagement van Shani in deze kwestie.
Deze week werd trouwens nogmaals bewezen dat de cancelcultuur niet bij links-woke zit, maar bij rechts. Om mensen en organisaties te kunnen ‘cancelen’ heb je politieke en/of economische macht nodig. Die hebben de jongens en meisjes (m/v/x) van woke niet. Zij pruttelen in de marge, zoals ik achter mijn klavier in de marge pruttel. Ach, hier en daar sneuvelt een standbeeld, zou best niet gebeuren, er wordt al eens een lezing van een rechtse medemens geschrapt, wat zonde is als je écht voor vrijheid van meningsuiting bent, hier en daar sneuvelt een ruit of wat meubilair, wat getuigt van domheid, maar in wezen is woke nodig: het is een reactie tegen wantoestanden in de wereld. Maar de echte cancelcultuur zit bij rechts. Dat de talkshow van Jimmy Kimmel wordt stopgezet, is daar een perfect voorbeeld van. ABC is gezwicht voor het dreigement van de Amerikaanse tv- en telecomtoezichthouder FCC (Federal Communications Commission) dat de licentie van het netwerk zal worden geschrapt. Zonder licentie geen uitzendingen. Eerder werd ook al aangekondigd dat Stephen Colbert aan zijn laatste seizoen bezig is. Er zullen er nog volgen.
Kimmel, Colbert, Jon Stewart en andere kritische stemmen zijn de hofnarren van de huidige samenleving. Zoals de hofnarren in de middeleeuwen de vrijheid kregen om kasteelheren (zachtjes) te plagen en hen een spiegel voor te houden, zo deden talkshowhosts dat tot vorige week. Maar in een door narcisten geleide wereld zijn zelfs zij niet meer welkom. Trump wil geen hofnar die hem af en toe vierkant uitlacht. Trump wil jaknikkers, een hofhouding van onderdanige onderdanen die de hele tijd buigen als een knipmes voor hem. Trump wil alleen maar bewierookt worden en wil vooral niet horen dat hij, de keizer, naakt rondloopt.
Cancelcultuur komt van rechts, dat altijd voorrang denkt te hebben. In de bijna drie en een half jaar die de Verenigde Staten nog onder deze president moeten afwerken – en wie weet wat er dan nog volgt! –, zal de ene na de andere kritische tegenstem gesmoord worden. Weg ermee! Iedereen moet ’s morgens de vlag groeten, een gebed opzeggen voor de Grote Leider, braaf in het gelid lopen, ook al zwenkt die Grote Leider afhankelijk van zijn humeur en zijn impulsieve ingevingen van de dag weleens een totaal andere richting uit. Wat onderscheidt deze Trump – op, toegegeven, een paar miljoen slachtoffers na – nog van andere potentaten uit de wereldgeschiedenis?
Stiekem hoopt onze eigen premier dat die cancelcultuur ook hier steeds nadrukkelijker zijn werk doet. Lastige media zullen minder kansen krijgen, met bladen als De Standaard en De Morgen praat hij nu al jaren niet meer, nadat ze hem eerst onbewust mee hebben groot gemaakt, door hem columns te laten schrijven. Zo gaat dat nu eenmaal in het hoofd van de opportunist: je ge- en misbruikt mensen op weg naar de top en daarna laat je hen vallen als een baksteen, omdat je nieuwe mensen nodig hebt om nog hogerop te geraken. Zoveel verschilt onze leider niet van de Amerikaanse, al is De Wever wel een pak intelligenter dan Trump. Dat laatste is niet eens zo moeilijk.
En tegenover die harde realiteit staan dan de woke-zendelingen die met hun waterpistool schieten op de oprukkende tanks.
