Héhé, het was me het Driekoningenfeest wel dit jaar. Geen kinderen die deur aan deur kwamen bellen om in ruil voor een minuutje uit de toon zingen een zakcentje te kunnen ontvangen, covid-19 weet u wel, en achter zo’n mondmasker klinkt ‘Driekoningen’ al snel als ‘Fwie koniche’. Of, covfefe.
In de kranten en op sociale media werd er die zesde januari schande gesproken over de trage vaccinatiecampagne in ons land. Nieuws van de dag! Kort daarna volgde het bericht dat negen vrouwen hun anonimiteit opgaven in de zaak-De Pauw, waarin de bekende tv-maker zoals geweten beschuldigd wordt van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Nieuws van de dag! Weer een paar uur later sijpelde het resultaat door dat twee democratische kandidaten verkozen waren in de staat Georgia, wat president elect Biden de gewenste meerderheid in de senaat bezorgde. Nieuws van de dag! Tegen de avond aan — in Amerika was het middag — spoorde Trump de door hem naar Washington, D.C. geconvoceerde aanhangers op naar het Capitol te trekken, waar de verkiezing van Biden officieel zou worden bekrachtigd, een plechtige gebeurtenis die de weggestemde president maar al te graag wilde verstoren. Nieuws van de dag! Waarna die demonstrerende meute daadwerkelijk het heiligdom van de democratie met vuile voeten betrad en er amok maakte. Nieuws van de… Hoeveel ‘nieuws van de dag’ kan een mens eigenlijk verdragen? Covfefe nog aan toe, zeg!
Ik dacht eerst nog: alles is al gezegd en geschreven, en bovendien is wat er in de Amerikaanse hoofdstad gebeurde zo onwezenlijk dat het haast onbeschrijfelijk wordt. Niet in woorden te vatten. Héhé, dat was het dan. Narcistische idioot steelt het nieuws van de dag en geeft het niet meer af. Bye bye.
***
Tot ik reacties zag passeren. Er waren mensen — ik blijf ze vooralsnog mensen noemen — die het protest vergeleken met de Black Lives Matter-betogingen. Alsof protest tegen de dood van een zwarte man onder de niets en niemand ontziende knie van een brutale agent en, bij uitbreiding, eeuwenlang racisme en discriminatie ook maar iets te maken hebben met het inpalmen van het parlement op basis van leugens en complottheorieën. Het ene, de onderdrukking van de zwarten, is dagelijkse realiteit, het andere is de overtreffende trap van fake news. Echt versus nep. Niet te vergelijken.
Anderen veroordeelden wat Trump deed in chocoladen hoofdletters, het kon niet luid genoeg klinken hoezeer ze zich ervan distantieerden, ook al hadden sommigen nog niet zo lang geleden Trump, bijvoorbeeld, een slimme politicus genoemd. Waar zaten die roepers de voorbije vijf jaar, toen de oppernarcist al dingen deed en zei die nooit door de beugel zouden mogen kunnen? Ik zal het u zeggen: nergens. Verscholen achter hun masker van opportunisme.
Zelf had ik het al op 4 november over een poging tot staatsgreep, toen Trump live op tv de (voorlopige) uitslag van de verkiezingen weigerde te aanvaarden en opriep om het tellen van de stemmen onmiddellijk te stoppen. Ik deed dat woensdag opnieuw, toen Trump eerst uitnodigde om de kers op de taart van de democratie — de aanvaarding van de nieuwe president door de volksvertegenwoordigers en senatoren — te plukken (het zou wild worden, tweette hij aankondigend) en dan in een toespraak zijn aanhangers nog meer opruide. Ja, dit was een zittende president die de democratische gang van zaken belemmerde en dus een vorm van staatsgreep. Maar het was ook zo impulsief en ondoordacht — zoals ongeveer alles wat Trump deed en doet —, dat het zelfs een beetje lachwekkend werd. Een goed georganiseerde actie had de hele democratie in de Verenigde Staten kunnen lamleggen. Er had een massa doden kunnen vallen, gesneuvelden op het altaar in de tempel van de democratie. De chaos had zich razendsnel kunnen uitbreiden naar de straten van alle steden van de VS. Ach, dit was al bij al een geïmproviseerd fuifje van de wanorde, meer niet. Selfies in het kantoor van Nancy Pelosi of op de stoel van Mike Pence waren voor de indringers belangrijker dan het overnemen van de macht. In die zin was het natuurlijk geen coup d’état, eerder een uit de hand gelopen idiotenbal, waarbij — niet vergeten! — ook vijf doden te betreuren vielen. En de wereld die toekeek en zag dat de US of A nog altijd een door en door racistische natie is, waar zwarte betogers een half jaar geleden kordaat uiteen werden gedreven, 430 arrestaties erbovenop, terwijl er woensdag amper een vijftigtal herrieschoppers werden aangehouden. Onderscheid moet er blijven, vonden de ordehandhavers blijkbaar. In die zin was de staatsgreep dan weer wel gelukt, als signaal dat white supremacy nog altijd rulede. Gelukkig was er Joe Biden die in twee rustige maar adequate speeches orde op zaken stelde en die in zijn toekomstig kabinet vertegenwoordigers van alle lagen van de bevolking heeft geposteerd. Het is aftellen naar 20 januari. Héhé.
Ik zag ook een tweet passeren van iemand die we zouden kunnen omschrijven als een Vlaamse wijnboer in Sicilië, een man die ooit een forum kreeg als mondmaskerdeskundige in een voorheen progressief dagblad, die ik ter wille van mijn geestelijke gezondheid op ‘mute’ heb gezet, vergeefs, want op sociale media dwarrelen sommige meningen onherroepelijk voorbij. Niet dat wat de man zegt enig soortelijk gewicht heeft, maar hij poneerde dat het protest van woensdag nog altijd een gevolg is van de uitspraak van Hillary Clinton vier en een half jaar geleden. Zij noemde de Trumpaanhangers destijds deplorables, zielenpoten. Strategisch was dat niet slim — er gingen daardoor ongetwijfeld meer mensen die zich persoonlijk aangesproken voelden stemmen voor haar tegenkandidaat —, maar was het fout? Wie stemt er nu op een brulaap, een narcistische gek, een onverbeterlijke seksist, een manipulator, een beroepsleugenaar? Daar moet je toch zelf een beetje achterlijk voor zijn? Ik heb het niet over de Proud Boys en andere neonazi’s: die zijn gewoon ideologisch verderfelijk, extreemrechts schorremorrie, hooligans in berenpak. Voor hen was en is Trump de logische keuze. Miljoenen anderen wisten niet beter, geloofden liever in hardnekkige desinformatie dan in betrouwbare berichtgeving.
***
U mag mij gerust aanmatigend vinden, maar ik vind dat je dat dom mag noemen. Ja, u mag mij gerust elitair noemen. Als ik daar even over nadenk — ik doe dat soms, over de dingen nadenken —, is dat zelfs een correcte omschrijving. Elitair, niet in de betekenis van verheven zijn boven de rest, maar wel een geïnformeerde, intellectuele burger die naar het goede streeft. Daar is niets mis mee, toch? Sterker nog, hoe ruimer de elite, hoe beter dat is voor iedereen, als die elite tenminste niet voor zichzelf rijdt, want dan wordt het establishment. Populisten hoeden zich ervoor om zich elitair te noemen, ze willen op dezelfde hoogte gepercipieerd worden als de massa, daarom heet het ook populisme. Terwijl zo’n Trump, die zogezegd tégen het establishment is, het schoolvoorbeeld is van iemand die tot het establishment behoort. De betreurde Jan Blommaert zou dit zonder enige twijfel veel slimmer en eloquenter hebben kunnen verwoorden dan ik.
Wat is er mis mee om veel te lezen, de betere films te kunnen appreciëren, moeilijkere tv-series te bingewatchen, principieel niet naar reality tv te kijken, een sterrenrestaurant te kunnen onderscheiden van een fastfoodzaak en dat een rijkere ervaring te vinden dan de culinaire uitspattingen van een cheeseburger vretende bewoner van een groot wit huis, liever één duurdere fles te openen dan drie Château de Vinaigres, kritisch te zijn, een beetje onbescheiden zelfs? Zolang je niet wereldvreemd bent, neerkijkt op het zogeheten gepeupel, het cijnskiesstelsel terug wilt invoeren of vindt dat een hogere intelligentie je meer maatschappelijke rechten moet garanderen, moet dat toch kunnen?
De samenleving heeft altijd een voorhoede nodig gehad, ik heb het voorrecht gekend — niet alleen mijn verdienste, vaak ook geluk of toeval — interessante mensen te mogen ontmoeten, hen (hoop ik toch) intelligente vragen te stellen, die om te zetten in een zo lezenswaardig mogelijk artikel en op die manier een bescheiden dienst te leveren aan het grote publiek. Graag gedaan. Liever in die voorhoede dartelen dan defensief afwachten. Ik ben liever Guardiola dan Mourinho. (En als het u niet zint, noem mij dan gerust een dikke nek, een naïeve wereldverbeteraar, een gutmensch, een poco linkiewinkie of een arrogante zak, ik zal de scheldtermen als geuzennamen omarmen.)
Ignorance is niet bliss. Onwetendheid is een handicap, geen recht of zegen. Ooit was er een lp die 50,000,000 Elvis fans can’t be wrong heette. Ik heb de pretentie om te stellen dat er van de 74 miljoen Trumpkiezers zeker 73 miljoen wrong waren. Het miljoentje of zo dat overblijft, is fascistoïde ongedierte. Een legertje dat helaas aangroeit. Extreemrechts leeft op onwetendheid, domheid en naïviteit, en profiteert van het twijfelen en weifelen van het hele brede midden. De scheldterm ‘mestkevers’ was niet eens zo slecht gekozen. En toch mochten ze de afgelopen dagen weer over uw scherm dartelen. Alsof Roger Vangheluwe zou mogen komen praten over seksueel misbruik in de kerk. Alles voor de clickbait of de kijkcijfers. Dat gaat er bij mij niet in, in dat (elitaire) hoofd.
Héhé, dat moest er even uit.
