Neen, dat was niet subtiel van mij, een foto
van mijn linkerhandpalm met daarin een macadamianoot en het bijschrift
‘Gevonden: het tactisch brein van onze bondscoach’. Succes gegarandeerd in de
sociale media, want zo gaat dat: voor open doel kan je daar niet missen. Ik
verontschuldig me hierbij dan ook aan alle macadamianoten van deze wereld. (Ach
ja, ook een beetje bij Marc Wilmots, omwille van dat makkelijke scoren van me.)

Ik loop echt niet hoog op met de tactische
capaciteiten van onze bondscoach, dat wist de trouwe lezer al, en ik schrijf
die ‘onze’ ook alleen maar omdat het ‘onze’ jongens zijn die ‘onze’ nationale
voetbaleer verdedigen. Op Twitter kreeg ik zaterdag dadelijk weerwerk. Of ik
het zelf beter zou doen dan die Wilmots? Waarop ik in een onbewaakt ogenblik,
nochtans zo nuchter als wat, ‘Ja’ antwoordde. Iemand anders merkte op dat een
bondscoach geen tactisch inzicht moet hebben: hij moet alleen maar motiveren.
Euh, niet akkoord, een kleine verwijzing naar Van Gaal en Hiddink bij onze
noorderburen mag daarvoor volstaan.

Kort na het WK schreef ik al dat Wilmots een
goede bondscoach zou kunnen zijn, op voorwaarde dat hij zich niet liet omringen
door jaknikkers: als mentor en motivator zou hij uitstekend werk kunnen
verrichten naast een tactisch beslagen T2, als hij tenminste met diens
raadgevingen rekening zou houden. Sinds Brazilië is het tegenovergestelde
gebeurd: elk dissident geluid werd gesmoord, topmedewerkers werden ontslagen
omdat ze een lichtelijk andere visie hadden dan de autoritaire bondscoach. Het
zal niet de brave Vital Borkelmans zijn die Wilmots kan en durft bijsturen. En
dus werd er na de uitschakeling door Argentinië op de kwartfinales maar wat
aangemodderd. Vijf op negen was écht te weinig in die drie openingsmatchen van
de EK-kwalificatieronde.

Na de gewonnen wedstrijd tegen Andorra (6-0)
van 10 oktober tweette ik dit: ‘Nainggolan zorgt voor meer tempo dan Witsel op
de 6-positie. Witsel rijtje naar voor schuiven? #beland’. Zaterdag hield de
bondscoach – die zoals bekend mijn tweets ter harte neemt – rekening met die
opmerking, met alle positieve gevolgen van dien. In de eerste helft werd er
uitstekend gespeeld: hoog tempo, snelle balcirculatie, vleugelverdedigers die
ver mee oprukten, Hazard en De Bruyne die veel vrijheid genoten om naar binnen
te knijpen of van positie te wisselen. Toegegeven, het was tegen een zwakkere
tegenstander die dan ook nog eens met een veredeld B-team moest opdraven, maar
toch: het was goed en dat mag zeker gezegd worden! De tweede helft was al een
pak minder, al werd er nog drie keer gescoord.

Twee vragen: 1) waarom was Nainggolan, die al
jaren flink meedraait in de Serie A, niet geselecteerd voor het WK?, en 2)
waarom zag Wilmots niet eerder het licht?

Tactisch is het namelijk eenvoudig. Nainggolan
is een aanjager die de bal snel afspeelt en meestal nog in voorwaartse
richting. Op de 6-positie is Witsel eerder de man die lateraal speelt, in
plaats van verticaal. Gevolg van een snellere circulatie is dat de bal sneller
tot bij Hazard of De Bruyne geraakt, zodat die verder van doel in balbezit
komen en meer ruimte krijgen, gezicht naar doel gericht. Als Eden Hazard op de
tegenstander kan afstormen, is hij quasi onstuitbaar. Als hij de bal met de rug
naar doel krijgt, tegenstander vlakbij, is dat een pak minder. Zo werd de beste
Belgische voetballer van het moment tot nog toe altijd aangespeeld in het
Wilmots-systeem – of beter: het gebrek aan systeem – en kwam hij niet tot zijn
recht. Niet zijn fout, maar dat van de coach, u weet wel, die man die niet
gelooft in trainen op stilstaande ballen, ook al wordt ongeveer de helft van
alle grote wedstrijden al vele decennia op dat soort details beslist.

Als bovendien Vertonghen en Alderweireld
geregeld over Hazard en de rechterspits heen gaan, zorg je ook voor een overtal,
wat zeker tegen zwakkere tegenstanders voortdurend voor dreiging zorgt. Simpel
spelletje toch, dat voetbal! Alleen duurde het heel lang voor de technische
staf van de Rode Duivels dat doorhad en hoop ik dat wat afgelopen zaterdag
gebeurde geen toeval was.

Ik schreef daarnet ‘rechterspits’ omdat ik De
Bruyne daar niet zou neerpoten in een wedstrijd waarin je zelf het spel moet
maken. Laat die dan maar centraal zijn ding doen, wat dan wel zou betekenen dat
Fellaini of Witsel moeten geofferd worden. (In de huidige vorm zou dat Witsel
moeten zijn.) Zet dan op rechts Mertens of Ferreira-Carrasco, actiemakers zoals
Hazard op links en lastige spelers om tegen te verdedigen. Zo speel je een
opponent murw, niet door braafjes de bal rond te tikken en 70 procent balbezit
te claimen in een slaapverwekkend tempo.

In een uitwedstrijd, zoals vanavond in Israël,
kun je wel De Bruyne en Hazard op de flanken zetten, omdat je dan balvaste
spelers met veel spelinzicht aan de buitenkant hebt, waardoor de
vleugelverdedigers van de tegenstander minder zullen durven aanvallen, ook dat
is meegenomen. Je kunt zelfs perfect Witsel en Nainggolan opnieuw van plaats
wisselen, omdat je nu een vooruitgeschoven aanjager nodig hebt (snel de bal
veroveren, tegenstander niet laten opbouwen) en de verdedigende middenvelder op
moeilijke momenten even de bal kan bijhouden en het spel vertragen.

Het is waar, de bondscoach moet deze
getalenteerde generatie Rode Duivels vooral niet leren voetballen. Maar hij
moet wel op momenten dat het moeilijk gaat met tactische vondsten het verschil
maken. Niet door vleugelaanvaller X door vleugelaanvaller Y te vervangen, maar
door het spelconcept om te gooien. Durf al eens een extra spits in te brengen
voor een middenvelder, bijvoorbeeld. Of speel directer als het combinerend niet
lukt. Dat lijkt me een fijne volgende opdracht voor Marc Wilmots, benieuwd of
hij dat straks in Israël al zal mogen bewijzen. Hij hoeft niet te vrezen voor
een nieuwe compromitterende foto, de macadamianoten zijn op.

Bij deze, Marc, en zoals afgesproken het
elftal voor vanavond: Courtois; Alderweireld, Kompany, Lombaerts, Vertonghen;
Witsel, Fellaini, Nainggolan; De Bruyne, Hazard, Benteke. Geen dank.