Maandans

(Deze bijdrage verscheen woensdag al op deredactie.be) Het voetbalseizoen zit erop, op dat ene toetje na: het
WK in Brazilië. Terwijl elf miljoen landgenoten uitkijken naar dat
vierjaarlijkse voetbalfestijn, voor het eerst in twaalf jaar mét Rode Duivels,
maakt de top van ons professionele voetbal zich zorgen over wie minstens zeventig
miljoen euro veil zou kunnen hebben voor de uitzendrechten op de eigen
competitie en waar die wedstrijden vanaf eind juli te zien zullen zijn.
Voorlopig: nergens.

Ja, het waren beklijvende play-offs. Ondanks (of is het:
dank zij?) dit door alle voetbalkenners afgekraakte systeem, waarbij de punten
na dertig speeldagen worden gehalveerd, indien nodig naar boven afgerond en
alleen wie hogere wiskunde gestudeerd heeft nog kan volgen, bleef het bijzonder
spannend tot op het einde.

Spanning staat echter niet gelijk aan hoogstaande kwaliteit,
al zullen ze dat bij landskampioen Anderlecht niet zo erg vinden. Tot straks
zal blijken dat de uitzendrechten minder zullen opbrengen dan verhoopt. Wil er eigenlijk
wel iemand de wedstrijden van de Jupiler Pro League uitzenden?

MP & Silva

Het was een haast triomfantelijk persbericht dat de Pro
League donderdag 13 februari de wereld in stuurde. Het Italiaans bedrijf MP
& Silva had net de rechten op de Belgische voetbalcompetitie voor de
volgende zes seizoenen verworven. Vijftien van de zestien eersteklassers
(Standard wrong zoals gebruikelijk tegen) stemden voor een scenario waarbij een
buitenlandse firma met veel ervaring in het verhandelen van sportrechten per
jaar 70 miljoen euro garandeerde. Achteraf bleek uit het contract dat die
garantie alleen maar het eerste seizoen zou gelden, ach ja, een detail. De
kleine lettertjes, weet u wel.

Zeventig miljoen euro: dat is zo’n vijftien miljoen per jaar
meer dan het net afgelopen voetbalcontract, waarin Telenet en VOO alle
wedstrijden rechtstreeks uitzonden, Belgacom vijf wedstrijden per speeldag
(maar niet de topaffiches) mocht programmeren en de samenvattingen te zien
waren op VTM en La Une. Ook VRT deed nog een bescheiden duit in het zakje voor
het uitzenden van ‘Extra Time’ op Canvas. Vijftien miljoen euro (ofwel: 90
miljoen op zes jaar tijd) meer voor onze noodlijdende voetbalclubs, niet
onbegrijpelijk dat de dollartekens in de ogen van de clubbestuurders verhinderden
dat ze verder keken dan hun neus lang is.

Een voorstel van Telenet om samen met de Pro League een
eigen zender op te richten en de rechten te verhandelen op niet-exclusieve
basis, zodat ook andere zenders een deel ervan konden kopen en tv-kijkers niet opnieuw
van aanbieder moesten veranderen, werd hooghartig afgewimpeld. Telenet moest
maar mee bieden bij MP & Silva, in de hoop dat dit nog een pak meer dan
zeventig miljoen zou opbrengen. Ik schreef toen al op mijn blog: “Vraag is
of Telenet nog een stap verder wil zetten of dat Belgacom diep in haar zakken
zal tasten om de rechten over te nemen of dat er een monsterverbond
ontstaat.” Het antwoord is, zoals ik destijds al vermoedde, voorlopig:
neen.

Verlieslatend
prestigeproduct

Wat de directie van de Pro League zwaar overschat heeft, is
de concurrentiële machtsstrijd tussen Telenet en Belgacom. De eerste is de
marktleider op het vlak van digitale televisie in Vlaanderen, de tweede is ook
in Wallonië actief en heeft daardoor een groter bereik. Beide bedrijven
verkopen bij voorkeur pakketten digitale televisie-mobiele telefonie-gewone
telefonie-internet.

In het verleden vochten ze een bikkelharde strijd uit om
elke morzel marktaandeel. Toen in 2005 digitale televisie werd uitgerold leidde
dat al snel tot een clash van bedrijfsculturen en van CEO’s. De zakelijke
Nederlander Duco Sickinghe (Telenet) en de eigengereide Belg Didier Bellens
(Belgacom) vochten menig oorlogje uit.

Bij de Pro League dacht men: laat ze maar doen, het zal de
prijs van het voetbalcontract alleen maar opdrijven. En zo geschiedde. In 2005
en 2008 haalde Belgacom haar slag thuis, in 2011 verhuisden de rechten grotendeels
naar Mechelen. In 2014 zijn Sickinghe en Bellens echter van het toneel verdwenen.
In hun plaats kwamen rustigere managers, die al een tijdje door hebben dat de
koek verdeeld is en dat de grote verschuivingen niet meer zullen komen van waanzinnige investeringen in een
verlieslatend prestigeproduct als het Belgisch voetbal, dat in het verleden trouwens
nooit geresulteerd heeft in zwarte cijfers in de boekhouding.

En dus wordt er niet meer met gekke bedragen gegoocheld,
iets wat ze bij MP & Silva totaal verkeerd hebben ingeschat. Daardoor zit
je nu in een situatie waarbij de huidige rechtenhouders nog altijd wel
geïnteresseerd zijn, maar niet ten allen prijze en zeker niet aan hogere
bedragen dan vandaag. Een eigen zender oprichten lijkt ook niet direct aan de
orde: af en toe is er een flapuit binnen de Pro League die dat idee op tafel
gooit, maar buitenlandse voorbeelden tonen aan dat dat zelden een lucratief
gevolg heeft. Het zou de clubs hoe dan ook een pak minder opleveren dan de 55
miljoen die ze de jongste jaren onder elkaar mochten verdelen. Bovendien: zo’n
zender schud je niet op twee maanden tijd uit je mouw.

Hoe dit nu verder moet is onduidelijk. Misschien moet er wel
een informateur, koninklijk verkenner of voetbaldiplomaat worden aangeduid die de partijen
nader tot elkaar brengt?

Belgische voetballers
≠ Belgisch voetbal

Bij MP & Silva zullen ze al flink gevloekt hebben over
wat hen aanvankelijk zo’n aanlokkelijke deal leek. In het hoofdkantoor in Londen
zijn ze gewend om met grotere bedragen dan die belachelijke 70 miljoen euro te
zwaaien, maar die investeringen leveren hen meestal achteraf ook een pak winst
op. Zouden ze nog altijd “onder de indruk” zijn van de
“professionaliteit in België”, zoals de vice-CEO van het bedrijf de
dag na de toewijzing van de rechten orakelde? Ik durf het te betwijfelen.

Kan het zijn dat zo’n gerenommeerd rechtenagentschap zich
verkeken heeft op de waarde van de Jupiler Pro League? Dat ze ‘Belgische
voetballers’ heeft verward met ‘het Belgische voetbal’? Kompany, Hazard,
Courtois, Witsel & co zijn gegeerde namen op de internationale
voetbalmarkt. In de Belgische competitie loopt er niemand rond die dat niveau in
de verste verte benadert. In de selectie voor het WK zitten welgeteld twee (2)
voetballers die in de eigen competitie actief zijn, als derde doelman Bossut
mee mag worden dat er volle drie. Drie bankzitters. Wie hier aardig tegen een
voetbal kan trappen, verkast al vóór zijn zestiende naar het buitenland. Van de
basisploeg van de Rode Duivels heeft de helft nooit een minuut bij ons in de
eerste klasse gespeeld.

De tijd dat er internationale
toppers in België kwamen spelen, ligt al ruim twee decennia achter ons. Hooguit
stuit je op een meeloper die zichzelf een God op noppen waant, type Milan
Jovanovic of Dieumerci Mbokani: sant in Belgenland, maar ordinaire bankzitter
buiten onze landsgrenzen. We zijn een opleidingscompetitie geworden en een
transitland voor would be-subtoppers en overbetaalde hasbeens.
Dat is de harde realiteit.

***

Vrijdag 25 juli start het voetbalseizoen 2014/2015. Minder
dan twee maanden voor de eerste aftrap weet niemand waar de wedstrijden kunnen
bekeken worden, wie er commentaar zal geven en wat dat zal kosten. Goed dat de
Rode Duivels straks wereldkampioen worden, anders zou er weer flink met het
Belgisch voetbal gelachen kunnen worden.