Als alles doorgaat zoals gepland wordt de top van het ACW maandagnamiddag
geconfronteerd met de basis. Ongeruste en boze personeelsleden die nu wel eens
willen weten hoe de vork écht aan de steel zit. Krijgen ze antwoorden uit
eerste hand of wordt het gewoon weer een onderdeel van het vervolgverhaal ‘Hoe
blijven we onszelf consequent in nesten praten?’
De hele ACW-saga begint stilaan op een sketch uit Wat Als? te lijken, zij het dan eentje
waar meer dan een miljoen mensen niet mee kunnen lachen. Toen de N-VA drie
weken geleden haar agressieve persconferentie organiseerde, waarop hoge woorden
vielen als ‘fraude’ en ‘schriftvervalsing’, was dat alsof er een olifant door
de christelijke porseleinwinkel denderde. Maar in het slecht geregisseerde
rollenspel dat erop volgde werd almaar duidelijker dat het ACW vergelijken met
porselein hoegenaamd niet op gaat, omdat de organisatie zich zelf als een
olifant gedroeg. Voor alle duidelijkheid: de top van de organisatie, niet haar
leden.
Vooraanstaand ACW’er en opgestapt Minister van Financiën
Steven Vanacker bleek in elk geval geen olifantenvel te hebben en gaf de fakkel
door aan partij- maar niet vakbondsgenoot Koen Geens, maar die bleek dan weer
met zijn advocatenkantoor nauwe banden met het Algemeen Christelijk
Werknemersverbond te onderhouden. Tja, ’t is een kleine wereld, zeker in
katholiek Vlaanderen.
***
Wat mij bijzonder verbaasde was de communicatiestrategie van
het ACW in deze affaire, al is ‘strategie’ allicht veel te veel eer voor de
onsamenhangende en tegensprekelijke verklaringen die werden afgelegd. Ook door
minister Vanackere, trouwens, die eerst bijna ontkende dat er een bestuurder
van Belfius voor zijn kabinet werkte, dan meldde dat die Wouter Devriendt maar
één van de 27.000 medewerkers van Financiën was, om op het einde van diezelfde zevende
dag toe te geven dat die man een bureau had op zijn kabinet en dat ie één van
de vertrouwelingen was die belangrijk mailverkeer over de staatshuishouding te
lezen kreeg en er zijn adviserende licht over liet schijnen.
Heeft Vanackere strafbare feiten gepleegd? Allicht niet, dat
geeft ook N-VA-voorzitter Bart De Wever grif toe. Maar door zich in allerlei
bochten te blijven wringen, heeft hij in elk geval de schijn gewekt dat er meer
aan de hand was dan het daglicht kon verdragen. In een wereld waarin de
informatie tegen lichtsnelheid verspreid wordt, is perceptie realiteit
geworden. Ik verfoei dat, het is verschrikkelijk omdat het elke zin voor nuance
ontbeert, maar het is een gegeven waar mensen die een openbare functie willen
uitvoeren rekening mee moeten houden.
Exit Vanackere, omwille van zijn ongelukkige communicatie.
Waarbij je dus de vraag mag stellen waarom iemand die vanaf het spreekgestoelte
in de Kamer roept dat hij recht in zijn schoenen staat, zelf opstapt. Doe je
dat als je honderd procent onschuldig bent?
Het ACW zelf blonk ook uit in het spuien van halve waarheden
en hele leugens, en gaf het begrip ‘plotwendingen’ een nieuwe dimensie. Tégen
de notionele interestaftrek, maar het wel zelf toepassen (want: wettelijk
toegelaten!) en de praktijk naar buiten uit verdedigen, om er dan toch nog van
af te zien wegens de druk van buitenaf. Een marktconforme deal afsluiten met
Belfius, om die vervolgens te verbreken omwille van de commotie die errond
ontstaan was. Doe je dat als je recht in je schoenen staat?
In tijden van crisis gaan bedrijven en hooggeplaatste
personen niet over tot crisiscommunicatie, maar tot louter paniekreacties. Elke
communicatiedeskundige zegt: lieg niet (je kan de waarheid achterwege laten, je
mag ‘Geen commentaar’ geven, maar je mag nooit liegen), kom zelf met het
slechte nieuws naar buiten, breng een volledig en coherent verhaal. ACW zegt:
wit, zwart, grijs, wit, zwart. En ’t is de schuld van N-VA, de pers en alle
anderen. Wie gelooft die mensen nog?
Voor twitteraars zijn het in elk geval prettige tijden. Gisteren werd er een hele namiddag gezocht naar passende filmtitels bij de hashtag ‘ACWMovies’. Daar kwamen titels uit als For a few euros more, Leterminator, The Usual Suspects en Arcocalypse Now. Zou Patrick Develtere daarmee kunnen lachen?
***
Sinds gisteren zijn CD&V en ACW zelfs in de tegenaanval
gegaan, wat helemaal ‘not done’ is in tijden van crisis. De CD&V nam
minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) in het vizier, de
voorganger van Vanackere en Geens op Financiën. De MR zit tot nader order mee
in de regering-Di Rupo. Wil de CD&V een vertrouwensbreuk forceren en
vervroegde verkiezingen? Daar lijkt het sterk op, maar het zou onwaarschijnlijk
naïef zijn. De partij zou uit de ervaring met de dioxinecrisis uit 1999 moeten
weten dat verkiezingen organiseren vlak na een schandaal waar partijkopstukken
bij betrokken waren geen goed idee is. (Al is de kritiek van CD&V op zich allicht valabel, Reynders maakte er volgens Wetstraat-volgers twaalf jaar lang een potje van op Financiën.)
Ook het ACW kiest voor het gevecht. Er is een klacht wegens
laster in de maak. Tegen wie, werd nog niet medegedeeld, maar de kans is
bijzonder groot dat het tegen de N-VA is. ACW zal vertegenwoordigd worden door
meester Hans Rieder, iemand die vooral bekend staat als ‘procedurepleiter’, een
advocaat die het meer over juridische procedures dan over inhoud heeft. Mocht
Rieder geleefd hebben in Praag in de tijd van Kafka, dan had diens bekendste
werk wellicht De Procedure geheten.
***
Ooit was de christelijke zuil oppermachtig in dit land. CVP-ACW-NCMV-Boerenbond
vormde een onwrikbaar geheel. Er werd niet voor niets gesproken over
‘CVP-staat’, een interne wereld van ‘ons kent ons’, doorgedreven clièntelisme
en het nemen van door de eigen zuil opgedrongen beslissingen in het zogeheten
belang van de staat. Poupehan, iemand?
De verzuiling is al een twintigtal jaren geleden beginnen
afbrokkelen en vandaag blijft er enkel nog een ruïne over. Het lijkt er echter
sterk op dat CD&V en ACW dat nauwelijks beseffen of durven inzien. CD&V
gedraagt zich nog altijd als de partij van 35 tot 45%, terwijl het vandaag volgens
de recentste peilingen minder dan de helft van dat percentage van de kiezers
vertegenwoordigt. ACW straalt nog altijd de arrogantie uit van een middenveld
dat ooit alles voor het zeggen had, en dat nog wel enkele mannetjes heeft
zitten op strategische plekken, maar op dit ogenblik voortdurend wordt
overgeslagen en haar relevantie dag na dag verder ziet verkleinen. Dat is best
pijnlijk, maar je moet het wel leren aanvaarden.
En dan is er nog die ene ex-premier die ons de fameuze Fortis-
en Dexia-deals heeft opgesolferd, die in volle economische crisis het
rechtstreekse aanspreekpunt van het ACW was om een Koninklijk Besluit op
Arco-maat te laten schrijven en zo de coöperanten gerust te stellen, en die –
laten we dát vooral niet vergeten – een met de genadeloze kiesdrempel flirtende
Vlaams-nationalistische partij heeft gered en daardoor niet alleen de N-VA maar
ook Bart De Wever heeft gemaakt. Leterme is de naam, Yves Leterme.
Die man koos voor de vlucht vooruit en een rijkelijk
betaalde job bij de OESO, in Parijs, ver weg van de ‘bloedhonden’ (zoals hij ze
zelf omschrijft) en de dolle massa. Ik grabbel vijf minuten politieke moed bij
elkaar en zeg u onverwijld: Yves Leterme is de met veel voorsprong slechtste premier
ooit van dit land (en dat wil wat zeggen als je weet dat we hier de
regeringen-Vanden Boeynants, -Leburton en -Eyskens (zoon) hebben gekend). De
korte maar noodlottige doortocht van Leterme in de Wetstraat 16 verdient een
parlementaire onderzoekscommissie op zich.
