Ik had nog zo gezworen dat ik me niet ging laten meeslepen
in dat hele Maya-gedoe. De wereld vergaat op 21 december 2012, my ass. Maar het is sterker dan mezelf
en dus pleeg ik toch maar een blogpost over dit fenomeen dat nu al enkele weken
sociale- en andere media verziekt, en vooral de hyperreligieuzen onder ons in
een wurggreep houdt.
Weet u hoeveel einde-van-de-wereld-voorspellingen er al
geweest zijn? Ik heb het even opgezocht (niet zo veel werk, want er is een
Wikipedia-pagina aan gewijd): 43. Drieënveertig! Montanus begon ermee in het
jaar 156; hij voorspelde dat het Nieuwe Jeruzalem zou neerdalen op de vlakte
van Pepuza, wat dat verder ook moge betekenen. De Maya’s zijn nummertje 41 in
de rij. O ja, want na het einde van de wereld van morgen volgen er nog twee:
volgens de Amerikaanse predikant Tim LaHaye zal de wereld ergens tussen 2028 en
2048 vergaan (dat deze man niet wordt geconsulteerd om vertrek- en aankomsturen
van de Fyra te voorspellen!), anderen leiden dan weer uit de geschriften van
Isaac Newton af dat het einde er rond 2060 zit aan te komen. De Lotto telt 45
genummerde balletjes; de kans dat je de grote pot wint is bijzonder klein en
toch oneindig veel groter dan dat zo’n einde-van-de-wereld-scenario zou
kloppen.
Terug naar de Maya’s. Een volk uit het zuiden van Mexico en
het noorden van de rest van Centraal-Amerika. Negen miljoen in totaal, meestal
protestants. Eén van hen ontving precies twintig jaar geleden zelfs de
Nobelprijs voor de Vrede: de Guatemalteekse mensenrechtenactiviste Rigoberta
Menchú. Die Maya’s hebben blijkbaar een kalender opgemaakt. Ik probeer me er
visueel iets bij te voorstellen, maar ik neem aan dat het niet te vergelijken
is met de Pirelli-kalender of de Bescheurkalender. Soit, de kalender van de Maya’s eindigt. Of beter: eindigt al voor
de twééde keer. Het gebeurde voor het eerst op 28 oktober 2011, maar – raar
maar waar – bleek dat niet het einde van de wereld te zijn. Geen nood, er is
een alternatief voorhanden, moet één van de oppermaya’s gedacht hebben
(“We blijven proberen tot de mayanaise pakt!”) en zo ontdekten ze dat
de Vijfde Grote Cyclus eindigt op 21 december 2012. Morgen, dus. Hadden we
verdorie die kerstcadeautjes niet moeten kopen, zult u misschien wel denken!
We kunnen erom lachen, maar eigenlijk is het heel ernstig.
Religieuze fundamentalisten allerhande profiteren hiervan om hun volgelingen
aan te zetten om nóg volgzamer te zijn, goedgelovigen zijn in paniek, zelfs
intelligente mensen beginnen te twijfelen. Gisteren hoorde ik nog het verhaal
van een lerares uit de gemeente R. die haar 8-jarige leerlingen vroeg om een
tekening te maken over het einde van de wereld. Qué?! Leerlingen van het lager
onderwijs opsolferen met een traumatiserende opdracht? Hoe onwijs kan onderwijs
zijn? Straks wil ik nog geloven dat we onze scholieren letterlijk moeten
wapenen tegen dit soort onzin. Geef ze een automatisch geweer om zich te
verdedigen tegen baarlijke nonsens, verdorie!
Ik durf nu al voorspellen (!) dat er morgen meer zelfmoorden
zullen zijn dan gebruikelijk. Mensen die er door al die heisa en media-aandacht
van overtuigd zijn geraakt dat de wereld zál vergaan en die het niet willen
meemaken. Mensen die nog maar een klein zetje nodig hadden om de definitieve stap
naar de uitgang te zetten. Mensen die niet beter weten.
Kranten wijden vele pagina’s aan het fenomeen. In De Morgen
las ik vandaag dat we dit soort verhalen nodig hebben, omdat we verslaafd zijn
aan de ondergang. Als de wereld vergaat, dan willen we ’t maar beter van nabij
zien gebeuren. Het heeft met ijdelheid te maken, verklaren allerlei mensen
wiens functietitel eindigt op “oloog” en die veel langer gestudeerd
hebben dan ik. Maar ook de voorspelbare termen “massahysterie” en
“devotie” vallen. Waanzin, meestal in godsdienstige
geschenkverpakking.
Best mogelijk dat de wereld ooit vergaat: de geschiedenis
leert dat dit te verwachten is. Maar het zal niet gebeuren omdat één of andere
primitief, zeloot of idioot het heeft voorspeld. Het zal bliksemsnel gebeuren
(botsing met een andere planeet of zo) of heel geleidelijk. Dat laatste is
trouwens al een tijdje aan de gang. De mens helpt het milieu om zeep en
uiteindelijk ook zichzelf. Maar omdat we daar geen datum op kunnen pinnen,
interesseert het ons nauwelijks, en vermeien we ons liever met stupide
voorspellingen.
Zaterdag zal er dan wel weer iemand opstaan om te kakelen dat de
wereld er weliswaar nog is, maar dat er toch een grote ramp is gebeurd. Ook dat
is voorspelbaar: ergens ter wereld zal er op 21 december wel een aardbeving,
een orkaan, een tsunami, een zwaar verkeersongeval, een terreuraanslag of een
oorlog zijn. ‘Zie je wel, het was niet echt het einde van de wereld, maar het
scheelde niet veel.’
Wat ik me terloops afvraag: zouden de Maya’s die horoscopen in onze dag- en weekbladen
volschrijven, waar altijd wel iets in staat dat echt zal gebeuren, omdat het zo
verdomd… voorspelbaar is? Het zou veel verklaren.
Zo, dat moest er even uit. En laat me nu gerust over die
Maya’s. Morgen begint om 12u12 de astronomische winter. Fact! Morgen is de kortste dag, met het minste zonlicht. Fact! Vanaf overmorgen worden de dagen
weer langer. Fact!
Ik twijfel qua soundtrack van 22 december nog tussen End of the World van Skeeter Davis, It’s the End of the World As We Know It
van R.E.M. en The End van The Doors.
En ik verwacht dat onze nationale televisiezender voldoende ironisch vermogen zal hebben
om Maya Detiège tijdens Het Journaal in
de studio uit te nodigen. Ze mag haar persoonlijke kalender voor 2013 voorstellen.
